viernes, 30 de abril de 2010

A taxa de paro en Galicia elévase ao 15,46% ata marzo con 200.600 parados




A taxa de paro en Galicia situouse no 15,46 por cento no primeiro trimestre con 200.600 parados, segundo a Enquisa de Poboación Activa (EPA) publicada hoxe polo Instituto Nacional de Estatística (INE).
No último ano os parados en Galicia aumentaron en 37.900 parados segundo a EPA, e en relación ao trimestre anterior, os parados aumentaron na comunidade en 32.200 persoas.
No conxunto de España, o desemprego aumentou en 286.200 persoas no primeiro trimestre ata os 4.612.700 parados e situou a taxa de paro no 20,05%, a máis alta desde o cuarto trimestre de 1997.
En Galicia, a taxa de paro feminino é case dous puntos superior á masculina, cun 16,50 fronte ao 14,58 dos homes.
A taxa de ocupación situouse no primeiro trimestre na comunidade no 54,41 por cento, con 1.097.100 ocupados, 41.800 menos que o trimestre anterior e 71.400 menos que hai un ano.
Tamén neste aspecto, as mulleres presentan unha taxa inferior aos homes, cunha taxa de actividade do 47,79 por cento, fronte ao 61,66 dos homes.
Estes datos confirman os adiantados o pasado martes por un erro informático do INE, que reflicten un aumento da taxa de paro de 1,2 puntos respecto ao trimestre anterior, en tanto que no último ano o número de persoas en paro aumentou en 602.000.
A 31 de marzo o número de ocupados era de 18.394.200 persoas, o máis baixo desde o cuarto trimestre de 2004, o que supón 251.800 menos que no trimestre anterior e 696.600 menos que un ano antes.

O INE confirma que a taxa de paro elévase ao 20,05% ata marzo con 4.612.700 parados





O desemprego aumentou en 286.200 persoas no primeiro trimestre ata os 4.612.700 parados e situou a taxa de paro no 20,05%, a máis alta desde o cuarto trimestre de 1997, segundo a Enquisa de Poboación Activa (EPA) publicada hoxe polo Instituto Nacional de Estatística (INE).
Confírmanse así os datos adiantados o pasado martes por un erro informático do INE, que reflicten un aumento da taxa de paro de 1,2 puntos respecto ao trimestre anterior, en tanto que no último ano o número de persoas en paro aumentou en 602.000.
A 31 de marzo o número de ocupados era de 18.394.200 persoas, o máis baixo desde o cuarto trimestre de 2004, o que supón 251.800 menos que no trimestre anterior e 696.600 menos que un ano antes.
Segundo a EPA, a poboación activa situouse en 23.006.900 ao peche do primeiro trimestre, 34.400 persoas máis que no trimestre anterior, pero 94.600 menos que hai un ano. A taxa de actividade colocouse no 59,83%, o 67,95% no caso dos homes e o 52,05% no das mulleres.
O paro subiu en 161.100 persoas entre os homes (6,74%) no trimestre e 357.900 no ano (16,30%), situando o total de parados en 2.553.700 e a taxa de paro masculina no 19,96%.
Con respecto ás mulleres, no último trimestre houbo 125.000 paradas máis (6,47%) e no último ano 244.100 máis (13,45%), co que o total de desempregadas chegou a 2.059.000 e a taxa de paro feminina chegou ao 20,16%.
O maior número de parados concentrouse entre quen perderon o seu emprego fai máis dun ano con 204.400 máis no último trimestre (13,84%) e 704.200 nos últimos doce meses (72,03%), ata un total de 1.681.700.
No sector servizos alcanzáronse 1.504.300 parados, 89.700 máis nun trimestre (6,34%) e 57.800 máis nun ano (4%).
Entre os que buscan o primeiro emprego o número de parados é de 323.900, 24.000 máis no trimestre (8,02%) e 24.400 máis no ano (8,15%).
Na agricultura os parados chegaron a 198.800, 5.800 máis no trimestre (3,03%) e 28.300 máis nun ano (16,58%).
A industria e a construción foron os únicos sectores onde baixou o número de parados, con 24.800 menos (-7,57%) no trimestre no sector industrial e 13.100 menos (-2,13%) no sector construtor, 601.500.
No último ano, a industria restou 70.500 parados (-18,90%), en tanto que na construción baixou en 142.200 persoas (-19,12%).
Así, a industria baixou ata 302.600 o número total de desempregados e a construción diminuíunos ata 601.500.

jueves, 29 de abril de 2010

Saltos del Navia avanza nos trámites para construír a presa da Fonsagrada


A sociedade Saltos del Navia continúa coa tramitación do proxecto de construción do salto de Suarna, un encoro que afectaría os municipios da Fonsagrada e Navia. O último paso foi a presentación do estudo de impacto ambiental, que o Tribunal Supremo esixíralle a través dunha sentenza que obrigou a retrotraer o proceso.


A promotora da obra mantén o pulso deste xeito aos concellos da Fonsagrada e Navia, que reiteradamente se pronunciaron en contra do proxecto porque consideran que danaría a seriamente contorna do río Navia, incluído na Rede Natura e declarado Lugar de Importancia Comunitaria (LIC).


O Ministerio de Medio Ambiente remitiu o estudo de impacto ambiental ás administracións afectadas, que terán un mes de prazo para presentar alegacións se o consideran oportuno.
O Concello de Navia xa adiantou que o fará. O seu alcalde, José Fernández, convocou un pleno extraordinario para o vindeiro luns, no que se estudará a situación. Indicou que o seu goberno se segue opondo ao proxecto, como xa manifestou en anteriores ocasións, e que loitará con todos os medios legais ao seu alcance para que a presa non se faga.


O alcalde da Fonsagrada, Argelio Fernández Queipo, aínda non recibira este xoves o informe ambiental. No entanto, indicou que estudará a posibilidade de realizar alegacións.
O proxecto contempla a construción dunha presa sobre o río Navia á altura da Fornaza, na Fonsagrada. O encoro alcanzaría os 289 metros de cota e a cola estenderíase ata o municipio de Navia de Suarna, aínda que a maior parte da área alagada estaría dentro dos límites fonsagradinos. Os territorios afectados na beira asturiana do río pertencen ao municipio de San Antolín de Ibias.


Saltos del Navia ten unha concesión de aproveitamento hidroeléctrico desta canle desde o ano 1951. O proxecto inicial alagaba a localidade de Navia, suscitou gran oposición e foi modificado en 1963. A obra que se propón agora non afecta a territorios habitados, aínda que si a lugares considerados de gran riqueza natural e paisaxística.
o orgullo da montaña afúndese

O alcalde da Fonsagrada estuda convocar unha manifestación contra o encoro










O Concello da Fonsagrada perdirá ao Ministerio de Medio Ambiente e Medio Rural e Mariño a retirada da concesión para a construción do encoro do Navia, que alagaría 1.065 quilómetros cadrados da localidade asturiana de San Antolín de Ibias e dos municipios lucenses de Navia de Suarna e A Fonsagrada.

Trasladarase esta petición despois de que o pleno da corporación acordase por unanimidade oporse a esta central hidroeléctrica, que se situaría na marxe esquerda do río Navia, en terreos da Fonsagrada.

O alcalde, o socialista Argelio Fernández, concretou que ademais requirirán que se lles remita "o documento completo" tras a modificación do estudo de impacto ambiental sobre este proxecto, para poder "examinalo e presentar as oportunas alegacións".

Este concello súmase ao de Navia, na súa oposición a esta infraestrutura hidráulica participada por Hidroeléctrica do Cantábrico e Electra do Viesgo, tras recuperar, recentemente, unha concesión de 1952.

O rexedor fonsagradino non descartou promover mobilizacións e manifestacións dos seus veciños contra este encoro. "Sempre estaremos desde o concello en defensa dos intereses dos nosos veciños e faremos o que sexa necesario chegado o momento para defender os intereses da Fonsagrada", advertiu.
Argelio Fernández precisou que unha terceira parte do encoro alagaría este municipio, "afectando a bens importantes e ao futuro dunha zona que a climatoloxía cambiaría", esgrimiu.

ALEGACIONS DE NAVIA DE SUARNA

OPOSICION FRONTAL DA DEPUTACION

O ALCALDE DE NAVIA AMENAZA CON PROTESTAS

Galicia gañou 722 habitantes en 2009 grazas á inmigración




Galicia gañou 722 habitantes durante 2009 e pechou o ano cun total de 2.796.811 residentes no padrón municipal, segundo os datos publicados polo Instituto Nacional de Estadística (INE). É o sexto ano consecutivo no que Galicia incrementa a súa poboación, aínda que isto se debe case exclusivamente á chegada de 2.585 novos inmigrantes á comunidade.Aínda que son provisionais, os datos do INE confirman a mesma tendencia de anos precedentes: as provincias atlánticas (A Coruña e Pontevedra) son as máis dinámicas e conseguen atraer poboación, mentres que as do interior (Lugo e Ourense) seguen perdendo habitantes ano tras ano. Isto volveu suceder en 2009, aínda que a poboación practicamente tense estancado.Segundo o organismo estatístico do Goberno, as provincias de Pontevedra e A Coruña gañaron o pasado ano 2.593 e 556 habitantes, respectivamente. No lado oposto, Lugo sofre unha brutal caída (1.944 veciños menos), mentres que o descenso na provincia de Ourense é máis suave: 483 habitantes.


Crise demográfica


Pero a crise demográfica que rexistra Galicia afectou con maior dureza o pasado ano a tres comunidades españolas (Castela e León, Asturias e Aragón), que perderon habitantes respecto ao ano anterior. Todas elas comparten con Galicia características similares, como un elevado índice de envellecemento e de despoboamento rural.En conxunto, España incorporou 205.725 veciños o pasado ano e xa conta con 46,95 millóns de persoas empadroadas. Os maiores incrementos rexistráronse en Baleares, Madrid, Murcia e Navarra, que lograron incrementar as súas cifras de poboación nun 0,9%.


O 3,9 son estranxeiros

Se Galicia logrou evitar a perda de poboación en 2009 foi grazas á chegada de residentes estranxeiros á comunidade. O pasado ano empadroáronse 2.585 inmigrantes, o que representa un incremento do 2,4% en relación ás cifras de 2008.Segundo os datos do INE, Galicia mantense como a segunda comunidade con menor porcentaxe de poboación estranxeira residente. Os 109.222 foráneos empadroados na comunidade apenas representan o 3,9% ou da poboación total. Só en Estremadura (3,5%) a inmigración ten un menor peso.Con todo, as estatísticas confirman que estas comunidades son agora as que están a recibir con máis forza a residentes doutros países. De feito, en catro comunidades (Valencia, A Rioxa, Castela e León e Aragón) reduciuse a presenza de estranxeiros.A 1 de xaneiro de 2010, España conta con 5.708.940 estranxeiros empadroados, o que representa o 12,2% da poboación española. No último ano chegaron ao país máis de 60.200 foráneos, un 1,1% máis que o ano anterior.

A poboación galega aumentou en 722 persoas no último ano






O padrón de Galicia pasou de 2.796.089 residentes a primeiro de xaneiro de 2009 a 2.796.811 un ano despois, segundo o avance do padrón municipal dado a coñecer hoxe polo Instituto Nacional de Estatística (INE).
De acordo con estes datos provisionais, a poboación española incrementouse no mesmo período en 205.725 persoas, co que se situou en 46.951.532 residentes.
As Comunidades autónomas con maiores incrementos en termos absolutos foron Madrid, con 58.5678; Andalucía, con 50.920 e Cataluña, con 29.461 residentes máis, mentres que decreceron Castela e León, que perdeu 7.806 habitantes; Asturias, 1.180 persoas menos e Aragón, -54 residentes.
En canto á presenza de estranxeiros, Galicia é a segunda Comunidade, logo de Estremadura, con menos residentes procedentes de fóra do país, 109.222 persoas, que representan un 3,9 % do conxunto, e que se viron incrementadas en 2.585 sobre xaneiro de 2009, cando representaban o 3,8 por cento da poboación galega.
Os datos coñecidos hoxe son un avance provisional

Los ancianos quieren vivir en su propia casa, aunque sea solos










Nueve de cada diez ven a diario la televisión y la mitad cuida de su nietos, según la Encuesta sobre personas mayores 2010




Ven la televisión, cuidan de los nietos y quieren vivir en su propia casa. El 83% de los mayores vive en una vivienda de su propiedad y prefieren estar solos a dejar su hogar.
Este perfil de los ancianos españoles, presentado hoy por la ministra Trinidad Jiménez, se completa con otros muchos datos.
Por ejemplo, el 45% de los mayores de 65 años aseguran que tienen una buena salud física y mental, una percepción más frecuente entre los hombres (55%) que entre las mujeres (37%).
Jiménez, titular de la cartera de Sanidad y Política Social, cree que la investigación demuestra que la percepción de la salud "se ha incrementado en ocho puntos desde 1993", cuando apenas el 37% de los españoles de esta edad consideraba "óptimo" su estado físico y mental. Igualmente, en este tiempo también ha descendido el porcentaje de españoles de más de 65 años que dice que su salud es mala. Actualmente, sólo piensa así un 14,5%, cuando en 1993 uno de cada cuatro españoles de esta edad (24%) decía tener un mal estado de salud.
En la Encuesta sobre personas mayores 2010, realizada por el Instituto de Mayores y Servicios Sociales (IMSERSO) y difundida en la Conferencia Envejecimiento activo y saludable, que se celebra en Logroño, participaron más de 2.500 personas.



Baja el índice de pobreza entre los mayores
El estudio desvela que los mayores de hoy "viven más años, tienen mejor salud, son más activos y tienen mejores viviendas", segun Jiménez. Esto se demuestra también en el hecho de que el índice de pobreza en los últimos cinco años se ha reducido entre las personas mayores de más de 65 años, ya que se ha pasado del 16,9% del 2005 al 13,7% del año pasado.
Una cifra "aún alta" para la ministra, pero que denota que las políticas aplicadas al conjunto de las personas mayores por parte del Gobierno central "han hecho descender notablemente este índice". Entre las medidas, destacó el aumento del 70% de las pensiones mínimas entre 204 y 2009 o la puesta en marcha de la Ley de Dependencia. Incidiendo en la reducción del índice de pobreza, Jiménez reiteró que era en gran medida por la puesta en Marcha de la Ley de Dependencia. Una norma en la que el Gobierno central ha invertido, desde su entrada en vigor, "más de 5.000 millones de euros".
A fecha 1 de abril, la Ley de Dependencia ha reconocido prestaciones a casi 420.000 personas mayores de 65, de los cuales más de 300.000 superan los 80 años de edad, resaltó la ministra. También destacó la implantación de medidas de prevención, tanto por el Sistema Nacional de Salud como a través de medidas de envejecimiento activo de la política social. Jiménez reseñó que las políticas de envejecimiento activo no son sólo prestaciones, sino que "también generan empleo y por tanto desarrollo económico".



Mayor esperanza de vida
Indicó que la Encuesta de Mayores 2010 servirá para "la elaboración del Libro blanco de las personas mayores y del envejecimiento" y sobre el mismo el Ejecutivo diseñará un Plan de acción para la promoción del envejecimiento activo en España, en el que se recogerán las medidas más importantes para dar respuesta a las necesidades de las personas mayores a corto y largo plazo. Sobre la encuesta, la ministra señaló que España se sitúa a la cabeza de los países europeos con mayor esperanza de vida, dato sólo superado por Suecia y Francia, éstas dos últimas "por unas décimas".
La esperanza de vida entre las mujeres se sitúa en los 84 años y entre los hombres en los 78 años, y la tendencia "sigue en aumento", según el estudio. Además en la encuesta se recoge que la población mayor de 65 años es de 7.782.904 personas, el 16,7% del total de la población española. Las mujeres son un 57,5% (cuatro millones y medio) y los hombres el 42,5%. Además, el número de personas muy mayores (de 80 y más años) se ha incrementado y se incrementará con ritmos más elevados que en el resto de los grupos de edad. Actualmente, representan el 28% de las personas mayores.
Sobre participación ciudadana, el 47% de la sociedad cree que las personas mayores deberían tener una mayor presencia en todos los ámbitos de la sociedad.



Solos en casa
La ministra de Sanidad también desgranó datos referente a la vivienda y a los Servicios Sociales y Ocio de los mayores. En el primer caso, destacó que valoran su independencia y el 87, 3% prefieren vivir en su casa, aunque sea solos. De hecho, el 83% de los mayores vive en una casa en propiedad. Además, se ha producido una mejora en el equipamiento de las viviendas: en 1993 no tenían calefacción el 66%, situación que se ha invertido en 2010, cuando el 64% de las viviendas en las que habitan los mayores disponen de calefacción. Asimismo, un 22% de las viviendas de los mayores tiene aire acondicionado.
Sobre los Servicios Sociales, Jiménez indicó que existe una percepción "favorable" sobre servicios tan variados como la teleasistencia, la ayuda a domicilio, los hogares sociales, los centros de día y las residencias y un 90% de los mayores de 65 años declaran conocer alguno de los servicios asistenciales que ofrecen las administraciones públicas.
Las actividades de ocio que más realizan los mayores son ver la televisión (el 87% la ve todos los días) y escuchar la radio (el 63% lo hace a diario). Entre las actividades físicas, un 45% sale a pasear alguna vez a la semana, mientras que un 18% realiza deporte con la misma frecuencia.



Cuidado de los nietos
"En España existe un fuerte apoyo familiar entre generaciones. Los padres ayudan a sus hijos con el cuidado de los nietos, pero también reciben el cuidado de sus hijos", según afirmó Jiménez. Así, el 70% de los abuelos cuidan o han cuidado a los nietos, y el 49% lo hace de forma diaria. Por su parte, los hijos proporcionan la mitad del cuidado que reciben los padres (un 40% son hijas). En cuanto a los cuidados que tienen que recibir los mayores, la mayoría prefiere que los cuidados que reciban se produzcan en el entorno familiar y que lo realicen su cónyuge (45%) y sus hijos o hijas (21%).
Respecto a la claves para el envejecimiento, la ministra de Sanidad destacó las políticas preventivas, así como dejar el tabaco, hacer ejercicio físico; reducir la obesidad; mantenerse activos participando de las actividades sociales; y mayor relación intergeneracional

martes, 27 de abril de 2010

José María Gómez Cortón: ´Os cazadores somos os colaboradores necesarios da Administración´








XERARDO PORTO. SANTIAGO. -

"Temos que rebaixar á métade os sinistros que causan os animais nas estradas: os tecores, cumprindo os cupos, a Administración, sinalizando os lugares e os condutores, respectando as normas".


Parece que se recupera a afición pola caza.-
Polo menos xa non baixa. Dende hai doce anos até hai catro, houbo unha baixada tremenda, desde as 100.000 licencias do ano en que máis houbo ata 60.000, case unha baixada do 10% anual. Dende o 2003, mantémonos nesa liña das 57.000 licencias. No mundo rural case non hai familia que non estea relacionada coa caza. Hai unha vinculación total, un arraigo social. -

Incorpórase xente nova?-
Si. Agora é fácil de saber polo exame de armas que teñen que pasar. Máis ou menos coincide coa xente que fallece, que é quen se da de baixa. Esta é unha actividade que se pode practicar de os 18 até os 80 anos.-

A caza tamén aumenta?
Nin aumenta nin disminúe, cambia. As especies de caza menor, que eran as abundantes hai 30 anos, foron baixando, polas mesmas razóns que baixa o medio rural. Antes había moitos cultivos, o monte rozábase... era o hábitat propicio da caza menor. Desapareceu iso, e apareceron as plantacións de pino e eucalipto, o matorral... Agora a caza maior está en auxe e a caza menor, nun dos momentos máis baixos. O ano pasado cazáronse 7.000 corzos en Galicia, seguramente a comunidade que máis de toda España. Hai 10 anos, non chegaban nin a 200. E case outros 7.000 xabaríns. O hábitat fai cambiar as especies.

Mellor con este goberno ou co anterior
Levámonos ben e discrepamos, non en función do Goberno que está, senón do que fai. Apoiamos todo o que sexa en beneficio dun medio rural ben conservado. A caza está ligada a un medio rural vivo. Nos sitios abandonados, non se desenvolve ben. Necesita a presenza humana: cultivos, rozas, limpeza do monte... A caza desenvólvese onde están os espazos mellor conservados. Nos Ancares vive xente, que fai as súas actividades (agricultura, gandeiría, caza...) que foron boas durante moitos anos, que se deben conservar e fomentar.-

Fixéronse os traballos de xestión na época de veda?-
En grandes liñas, eu diría que si, e ben. Loxicamente, nun colectivo tan amplo, con 450 sociedades de caza en Galicia, unhas traballan mellor que outras. Os cazadores non imos substituír aos miles de labradores que vivían e traballaban no campo hai 30 anos, pero dalgunha forma temos que tentar facer unha miniagricultura tradicional, facer o traballo que se deixou para que as perdices e os coellos teñan os mellores sitios.-
O gran obxectivo é recuperar a caza menor?-
É importantísimo para nós. Estamos a facer un esforzo en divulgar o plan de recuperación que fixo o Observatorio Galego. Distribuíronse 10.000 DVD e 10.000 libros entre os cazadores co que debemos facer e o que non. Os cazadores imos colaborar recollendo mostras biolóxicas de perdiz e coello para ver as zonas onde quedan animais autóctonos, para que cando sexa necesaria unha repoboación, se faga con especies galegas, que se adaptan mellor ao hábitat de Galicia.-
Hai cousas que corrixir?
Loxicamente hai moitas cousas que incluso estabamos facendo mal os cazadores e a propia Administración. Até agora se repoboaba con coellos híbridos e agora sabemos que non era o adecuado. Hai que soltar coellos de monte xeneticamente puros. E logo desenvolveuse un método de solta con máis garantías. Non se pode coller media ducia e soltala sin máis.-

Quen garantiza as boas prácticas dos cazadores?-
Seguramente a caza é unha das actividades que ten máis regulación. Cada vez que saímos ao monte, aplicanse até 14 leis e regramentos, que nunha porcentaxe amplísima cúmprense. O que si é certo, e que nun colectivo de 60.000 cazadores, con que unha porcentaxe pequena o incumpra, é notorio. Apoiamos que cando un cazador incumpra a lei, se lle aplique. Xornadas individuias anuais de caza hai un millón: 60.000 cazadores que saen ao monte entre 15 ou 17 veces ao ano. O índice de sancións é baíxisimo.-

Os ecoloxistas son os grandes enemigos dos cazadores?-
Non os considero como tal, pero chócame unha cousa: compartimos tantas cousas respecto ao rural e faise bandeira do que nos diferenza. Todo aquel que traballe por un medio rural ben conservado e vivo é o noso aliado e ten o noso respeto. Si nos atacan, temos como mínimo que defendernos, sobre todo se os ataques son sen fundamento. Recibimos ataques de Adega, pero os cazadores nunca estarán enfrente dos grupos ecoloxistas. Outra cousa é que en temas puntuais discrepemos.-

Pero se inflan ou non os censos dos tecores.-
Pode haber un erro puntual dun técnico, pero el recolle os datos e plasma o que cre. Na natureza nada é o que parece. Un sube a un alto e non ve xabaríns, pero circunda a zona de maíz que hai ao redor, e ve os danos do xabarín. É o que din os técnicos contra a opinión dunhas persoas. -

Antes marchaba a xente a cazar fóra e agora parece que veñen a Galicia?-
A xente que lle gusta a caza menor e abundante, vai a Castela ou Andalucía, pero non é unha caza social como aquí. En Galicia non é posible colgarse perchas de 20 ou 30 coellos diarios. Pero hai determinados tipos de caza maior, como os corzos, nos que Galicia ten moita abundancia, que si vén xente de fóra. Pero iso non é malo, porque vén a cazar nas condicións que lles marcamos, e deixan diñeiro no pobo en que cazan.-

Cando deixaremos de ver cartuchos tirados no monte?-
É outra das campañas nas que vimos traballando. Gustaríanos que non houbesen, pero non é algo pernicioso, só é un dano estético. Tamén hai que ter en conta que non é algo doado, porque nas armas automáticas, por exemplo, os cartuchos saltan a 4 ou 5 metros. Pero é un tema pendente.-

Hai algo urxente que cambiar no mundo da caza?-
A lexislación hai que ir adaptándoa e mellorándoa. E sobre todo, hai que mellorar a responsabilidade dos danos que producen os animais na agricultura e nas estradas. Require corresponsabilizarmos sociedade, cazadores e Administración. Se é consecuencia da accción de cazar, parece razoable que a responsabilidade sexa nosa. Pero se un tecor captura o seu cupo de xabaríns, e un mércores de xuño, fóra da tempada de caza, un animal provoca un accidente, non poden ser os cazadores responsables. Os xabaríns xa estaban antes que as estradas. Hai que habilitar pasos de fauna, sinalalos e até poñer barreiras para que os animais crucen nas rectas. Temos que rebaixar á metade eses sinistros: os cazadores cumprindo os cupos e os condutores respectando as normas. Se os cazadores cumpren cos plans de xestión, non poden ser os únicos responsables. Por moitos xabaríns que cacemos, se teñen comida, cada vez vai a haber máis.-

E o mesmo co lobo?-
Os cazadores somos os colaboradores necesarios da Administración. A caza é unha reguladora das especies. A planificación debe ser da Administración en función de criterios técnicos. E cando diga que nesta zona hai que reducir en cinco os lobos, os cazadores os cazamos. Somos a garantía para cumprir cos plans da Administración. Hai que ter coidado con querer que haxa lobos en toda Galicia.

Optimista cara o futuro?-
Teñoo que ser. Debemos ir cara un futuro mellor, pero non só na caza, tamén no medio rural, senón sería un fracaso colectivo de toda a sociedade. Somos un colectivo vivo, amplo, organizado, ilusionado, que queremos facer as cousas cada vez mellor. E a Administración é sensible as nosas demandas.

NOTA DO ADMINISTRADOR.


Gómez Cortón ocupou diversos cargos no TECOR DA FONSAGRADA, ademáis está casado cunha fonsagradina. Na abeira de memoria colectiva do noso blog está en varias fotografías da cadriña dos VELLOS (VILARDIAZ)

José Mª Gómez Corton.Presidente de la Federación Galega de Caza








Los cazadores vuelven al campo, aunque realmente nunca se fueron de él. ¿La caza sostenible se adapta a las especies y sus ciclos biológicos o al corsé de un calendario?

Los ciclos biológicos de las especies son parte esencial en la toma de decisiones sobre las diferentes temporadas de caza. Digo temporadas en plural, porque la fecha del 18 de octubre fue tan solo un símbolo. Ese día se abría la veda de una parte de las especies de caza menor, pero si se analiza la “orden de épocas hábiles de caza” se comprueba que el aprovechamiento cinegético de cada especie se adecua, cada vez más, a su biología. Es cierto que en alguna especie, como el jabalí, sin violentar esos principios vitales, la época de caza también se adapta a la prevención de los daños que causa en las cosechas de los agricultores, en un intento de simbiosis dentro del ámbito rural.

¿Hay futuro para la caza tradicional en Galicia? Nos referimos a la de conejo, perdiz… de cuatro amigos y sus perros, sin más pretensión que ver algo y traer lo que la destreza de cada uno permita y que al domingo siguiente se repita la situación.


El futuro de la caza tradicional está en manos de toda la sociedad porque está directamente ligada al uso del territorio pero, fundamentalmente, va a depender del compromiso de los cazadores. Uno de los valores de la caza en Galicia es su componente social. La caza, por regla general en toda España, está vinculada a la titularidad de la tierra y, en Galicia, el minifundio existente, junto con un fuerte arraigo de los cazadores con el mundo rural y la fortaleza de las sociedades de caza y las instituciones que las aglutinan, hacen ver con esperanza el futuro de nuestra actividad en los términos actuales, sin que eso menoscabe la gran aportación de los cazadores a la economía gallega.

La seguridad es fundamental, tanto hacia los compañeros de actividad como para el resto de las personas con las que comparten espacio. ¿Qué le diría a unos y otros?
El campo, el monte, siempre fueron espacios compartidos. Hasta no hace mucho agricultores, ganaderos, silvicultores y cazadores eran los que simultaneaban sus actividades en perfecta armonía. Recientemente, en ese uso social del territorio, se incorporan nuevos colectivos que buscan, sobretodo, otros tipos de ocio. Siempre animo a los cazadores a que traten de integrar a esas nuevas personas en ese uso responsable del monte. Todos debemos ser respetuosos con las demás actividades y no olvidar que el campo es un espacio muy amplio, donde hay lugar para todos. Si acaso una pequeña precisión, no se puede olvidar que en el monte rigen fundamentalmente los principios de la naturaleza y esta no debería ser nunca un gran jardín del fin de semana de las ciudades.Galicia dispone, por fin, de una radiografía sobre la importancia de este sector con la publicación de un estudio socio-económico.


¿Qué datos destacaría del mismo?


El estudio, que vio la luz hace unos días, nos muestra la radiografía, las señas de identidad, las inquietudes del cazador gallego. Es un estudio muy amplio, fruto de un extenso trabajo de campo, del que deberemos sacar muchas enseñanzas en las futuras tomas de decisiones. Corrobora que la caza en Galicia es preferentemente una actividad social, el 98% de los 55.000 cazadores gallegos pertenece a una sociedad de caza. Confirma, igualmente, la gran vinculación con el medio rural, el 70% viven en él y otro 20% tiene relación directa con él.Es una actividad que se practica desde los 16 años hasta edad muy avanzada; 8.000 cazadores tienen más de 65 años, lo cual quiere decir que hay un número muy importante de personas que practican una actividad física saludable en una edad que es poco habitual. En su entorno familiar y de amistades la caza es una actividad bien valorada (más del 95% está de acuerdo con la práctica cinegética).Se confirma que el cazador gallego es una persona de clase media, más del 50% reconocen que los ingresos mensuales de su familia están entre los 1.500 y 2.500 €. Evalúa también el volumen económico que generamos los cazadores gallegos, que se cifra en más de 94 millones de euros (más de 15.000 millones de las antiguas pesetas), lo que demuestra que la caza social es compatible con la generación de recursos económicos.

El destino de centenares de mayores, vivir solos en el rural



Cultivo el huerto, crío unas gallinas, corto leña y cuido las viñas, así voy pasando el tiempo y estoy ocupado", comenta José Prieto con una abierta sonrisa. Así pasa sus días el último vecino de la aldea de As Quintas, en la parroquia de Liñarán, en el municipio lucense de Sober.

Vive solo. En su caso hay millares de gallegos. Ponerse en su lugar no es fácil. Vivir sin alguien con quien hablar, que te eche una mano cuando lo necesites, con quien compartir miedos o esperanzas es duro.

La realidad es que los hogares unipersonales de mayores de 65 años rondan los 111.000 en Galicia, según los últimos datos revelados por el Instituto Galego de Estatística (IGE).

El de José Prieto, con 73 años a sus espaldas, es uno de ellos. Soltero, vive en una pequeña aldea, con cuatro casas, en la parroquia de Liñarán, en el concello lucense de Sober. Es el único vecino de este núcleo, su única compañía es su fiel perro Roque, que le sigue allí a donde va. José, de momento, goza de buena salud y no tiene problemas de movilidad, lo que todavía le permite llevar a cabo labores agrarias entre las que transcurre su vida diaria. Cultivar tomates, lechugas, judías; criar gallinas, hacer acopio de leña para la cocina, recoger hoja seca para abonar la tierra y cuidar las viñas son las tareas que ocupan su tiempo.

José es un hombre vital, abierto y conversador. Trabajó diez años en la construcción en Francia y acabó como agricultor en su pueblo. La soledad parece no preocuparle y dice sentirse a gusto, "duermo bien y no pienso que vaya a pasarme nada malo", explica. Todavía conduce y suele ir, a menudo, a la capital municipal a tomar una sidra con los amigos. No deja de escuchar los informativos por la radio, en especial las noticias mortuorias del mediodía y, aunque dice no ver demasiado la televisión, se confiesa seguidor de las series "da Galega" Libro de familia y Padre Casares.

El caso de José, que no es de los que podrían calificarse de dramáticos, es similar al de cientos de los mayores que viven solos en los dispersos núcleos del rural gallego. En las ciudades también los hay. Es una historia que cada año, debido al envejecimiento de la población, va en aumento. Los jubilados en Galicia rondan ya las 612.000 personas. Casi la cuarta parte del censo de nuestra comunidad autónoma.

El fantasma de la enfermedad o sufrir una dolencia que incapacite es, según Gloria Otero, trabajadora social, "el mayor miedo de los ancianos que viven en soledad. Un temor que cualquiera entiende". "La familia, los que la tienen, es lo que más echan de menos", señala. Añade, "pensar en ingresar en una residencia es todavía tabú para la mayoría de las personas mayores, son reacios a esta opción, nadie quiere dejar su casa", subraya Gloria, con más de 20 años de experiencia en la atención a mayores que viven solos en la zona de Lemos.

Pero uno se pregunta, si un mayor en una situación como la de José enferma y se convierte en una persona que no puede valerse por sí misma, ¿quién lo atiende? ¿A dónde va?

Los datos

1) España

Un reciente estudio geriátrico revela que hay más de siete millones de personas entre 60 y 90 años. De ellas, 1,4 millones sufren una situación de soledad que, en un buen número de casos, les lleva a sufrir depresión.

2) Galicia

De los 2.796.089 habitantes que tine nuestra comunidad, 611.821 son mayores de 65 años. Los hogares unipersonales de jubilados rondan los 111.000, de los que 82.000 son de mujeres y 29.000 corresponden a varones.

3) A Coruña

Con algo más de 240.000 es la provincia gallega con mayor número de personas censadas con más de 65 años. Le sigue la de Pontevedra, con 177.292. Lugo suma 98.526 y Ourense alcanza un total de 95.970 jubilados.

4) Centenarios

Las personas con cien o más años en Galicia suman, de acuerdo con los registros del INE, 711. En el 2019, según las previsiones del Instituto de Estadística, ese número de centenarios se duplicará y llegará a los 1.379.

5) Parroquias

Los 315 ayuntamientos de Galicia suman cerca de 4.000 parroquias, con una media de siete aldeas para cada una. Las entidades singulares de población diseminadas por la geografía gallegan ascien- den a 30.000.



DATOS PRINCIPALES

750

Un solo vecino Galicia, según los datos del INE, tiene 750 aldeas con un solo vecino. La provincia de Lugo, con 386, y la de A Coruña, con 219, encabezan esa lista de núcleos rurales unipersonales, que muy pronto formarán parte de la llamada Galicia fantasma.

1.338

Despoblados Los núcleos del mapa gallego que se han quedado sin gente, por falta de relevo generacional, ascienden a 1.338. Lugo, con 573 aldeas fantasmas, y A Coruña, con 525, desde el año 2000, están a la cabeza en cuanto a pueblos abandonados.

miércoles, 21 de abril de 2010

Unha asociación asturiana reclama catro concellos lucenses para o Principado



O colectivo asturiano Conceyu pola Normalización iniciou unha campaña para promover a incorporación a Asturias dos concellos de Negueira de Muñiz, A Fonsagrada, Navia de Suarna e Ribeira de Piquín.

Sosteñen que o territorio que ocupan estes municipios pertenceu a Asturias ata o ano 1834 e que "a provincia de Lugo usurpouno ilegítimamente". Segundo os seus datos, Galicia anexionou estes territorios no século XIX coa oposición da xunta xeral do Principado. O Conceyu pola Normalización é un colectivo nacionalista asturiano presidido polo escritor Xaviel Vilareyo e Villamil. A maior parte da súa actuación céntrase na promoción da lingua asturiana.

Nun comunicado difundido a través de internet, o Conceyu pola Normalización asegura que se dirixiu á Deputación Provincial de Lugo para "iniciar os trámites administrativos encamiñados á devolución destes territorios" a Asturias.

Fontes da Deputación, pola súa banda, aseguraron este martes que non recibiron ningunha comunicación respecto diso e que no rexistro da institución provincial non consta ningunha carta nin solicitude do colectivo Conceyu pola Normalización.

Obispado
A organización asturiana asegura que tamén se dirixiu ao obispado de Lugo para solicitar que ceda ao de Oviedo os arquivos das parroquias comprendidas nestes territorios. Argumentan que estas parroquias se incluíron na diocese de Oviedo desde a súa creación, na época do rei Afonso II.

Fontes do obispado lucense aseguran que tampouco tiveron coñecemento desta petición. Indican, en todo caso, que os arquivos parroquiais non son civís, senón eclesiásticos, e que non dependen da distribución política dos territorios.

Apuntan que os libros parroquiais e o arquivo central da diocese de Lugo está a disposición de quen queira consultalo, sempre seguindo unhas canles establecidas e as pautas da normativa de protección de datos.

Os alcaldes tómano de broma
Os alcaldes dos municipios que reclama Conceyu pola Normalización ven esta iniciativa como unha broma. Aseguran que ninguén se puxo en contacto con eles para informar desta campaña e din que "é de risa".

O alcalde de Negueira, José Mauel Braña, destaca a boa relación da poboación do seu municipio cos veciños asturianos, "pero non hai dúbida de que sentimos galegos".
O alcalde de Ribeira de Piquín, Sabino Díaz, apuntou que no XIX non existía o seu municipio, integrado en Meira e A Fonsagrada, polo que non entende a petición.

O rexedor de Navia considerou impensable o cambio de límites entre comunidades e apuntou, en ton humorístico, que "no 1800 tamén tiñamos colonias en Cuba e non as imos a reclamar agora".

O 59% dos fogares galegos teñen dificultades para chegar a fin de mes




Case o 59% dos galegos teñen dificultades para chegar a fin de mes e case un 40 non se permiten gastos extra, así se reflicte na 'Enquisa conxuntural a fogares' elaborada polo Instituto Galego de Estatística e presentada en Santiago polo director do organismo, José Antonio Campo Andión.

O estudo recolle datos do primeiro trimestre deste ano, sendo moitos deles a primeira vez que se analizan, como a situación económica dos fogares ou as medidas de aforro adoptadas. Para a súa elaboración, fixéronse enquisas presenciais e telefónicas en 1.104 fogares galegos.

Deste xeito, un 45,28% dos enquisados aseguraba que tiña algunha dificultade para chegar a final de mes, mentres que un 13,27 aseguraba que tiña moitas dificultades. Pola contra, o 41,46% restante tiña facilidade ou moita facilidade.

Así mesmo, o grao de dificultade para chegar a fin de mes está condicionado polos ingresos que entran en cada fogar. Así, máis dun 82% dos fogares con ingresos inferiores a mil euros teñen dificultades, fronte a só o 26,39% dos fogares con ingresos superiores a 2.000 euros. Ademais, un 22,33% dos galegos están a pagar neste momento a súa vivenda, mentres que un 12,72 están a pagar o seu coche.

Medidas de aforro
Ante a crise, moitas familias decidiron adoptar algún tipo de medida de aforro. Así, case un 40% dos fogares galegos non se permitiron ningún gasto extra no último trimestre, como vacacións, saír a cear ou contratar novos servizos para a súa casa, entre outros.

En canto ás medidas destinadas a aforrar gastos, un 42,12% das familias cambiaron os seus hábitos de compra, pasando a consumir marcas brancas ou produtos de oferta. Case outro 23% reduciu os gastos comúns, como roupa ou calzado.

Nun 6,22% dos fogares algún membro da familia tivo que porse a traballar ou aumentar a súa xornada laboral. Un 5,08 das familias tivo que recibir axuda económica de familiares ou amizades. Ademais, un 4,48% tivo algún atraso no pago de recibos de obrigado cumprimento, como hipoteca, aluguer, préstamos, gas ou auga.

Sobe a confianza dos consumidores
Máis positivos son os indicadores de confianza dos galegos. Así, no primeiro trimestre de 2010 a confianza dos consumidores aumentou en 3,2 puntos respecto ao trimestre anterior. Tamén subiu o índice de sentimento dos galegos, neste caso en algo máis de sete puntos.

A confianza varía en función do intervalo de ingresos de cada fogar. Así, os fogares con menores ingresos medios mensuais son os que presentan valores máis baixos, así como aqueles en os que todos os seus membros activos están no paro. Os datos tamén son máis negativos nos municipios pequenos, mentres que nos grandes son claramente positivos.

viernes, 16 de abril de 2010

Boi galego, carne de luxo









Primeiro foron os camións quen os xubilaron do oficio de carreteros. Ocorreu na inmediata posguerra pero aínda continuaron un tempo como forza de tiro na agricultura ata que a chegada dos tractores case os deixa esquecidos nalgúns redutos da xeografía galega. As parellas de bueyes non desapareceron pero o seu último destino é o mesmo que agarda aos seus parentes enteiros: a cociña. Iso si, a carne de boi louro criado durante unha media de cinco a seis anos multiplica o prezo dun xato culón, porque o sabor que deixa o sebo no músculo do animal castrado é bocado para sibaritas nos máis afamados asadores.
«Canto máis graxa, mellor ou pagan, ou chuletón destes bois vén sendo coma ou xamón de Xabugo cinco xotas», resume Luis Mantiñán, un dos tres criadores de bueyes da provincia da Coruña. Para el, condutor de tranvías, é hoxe un hobby, a continuación dunha tradición familiar que herda polo menos desde o seu bisavó Francisco Mantiñán e continúa co seu avó Celestino e o seu pai Luis , que tamén foron carreteros do barrio de Labañou na Coruña. Onde hoxe está o centro comercial Os Rosales tiñan a súa facenda e desde alí traballaron coas súas yuntas carrexando pedras para a actual praza de Portugal ou o paseo de Riazor. Como os Bamba e Porrúa de San Pedro de Nós, como os Catite e Salinas de Santo Tomás, xunto á torre de Hércules. Aparte había varias decenas de cabalerías, normalmente de xente da Gaiteira.
Unha tarde de descanso
Entón tiraban dunha especie de rastro triangular para transportar as grandes pedras, da raposa de catro rodas e do carreto de dous, cando as mercancías eran máis manexables. «Traballaban tódolos días e só descansaban ou sábado pola tarde -recorda Luis Mantiñán pai-, que era día de cobro, porque ou domingo non respectábase coma agora e tocábanlles as faenas dá agricultura». Hoxe só utilízaos para arar a terra que comprou en Vizoño (Abegondo), para continuar a tradición de criar estes colosos de 1.600 quilos. Desenterrar as patacas cun arado de pau que se fixo construír é como revivir a labranza de hai dous milenios. O que queda dunha paisaxe sen as yuntas e arrieros que fornecían mena de ferro ás ferrerías. E do que tamén desapareceron carros case enterrados nos areais co peso dos cargamentos de algas. Bueyes manexados por labriegos-mariñeiros que aínda a principios dos anos sesenta retratou o fotógrafo francés Jean Dieuzaide en punta Abelleira (Pontevedra).
Esforzo e vocación
En Portugal estes bueyes aínda traballan na vendima pero a maioría despáchanos a engordar en Galicia ou cara a concursos e exposicións gandeiras. Mantiñán os compra, como sempre por parellas e de raza loura, pola parte de Guimaraens, Braga, Amarante e ata O Porto, onde os castran aos sete ou oito meses. Esta operación era antes moi traumática para o animal, pois se capaban cunhas tenazas de aceiro ou se lles estrangulaban os testículos cunha media de seda ata que lles secaban. Hoxe o veterinario anestesia, abre a bolsa, secciona e cose. Pero os gandeiros lusos non teñen costume de crialos moitos anos. Iso require unha certa vocación e esforzo.
Porque a clave de todo é cebalos con toda a fariña de millo que estes animais queiran comer ao día, que poden ser uns 20 quilos por res. Por iso Marelo Grande e Marelo Pequeno, Moreno grande e Moreno Pequeno, que así foron bautizados, teñen á súa disposición toneladas de espigas en varios hórreos, e moito cereal ensilado. Pronto chegarán outros catro á casa. Entón librarase unha incruenta batalla, con cornos pero sen sangue, para establecer quen é o líder. «Son moi mansiños, na miña vida só acordo un que enganchou ou meu pai na corte, e ou mandou polo aire, e outro moi turrón que unicamente eu lle podía tocar. Son animais moi grandes pero moi dóciles. Entre eles loitan un pouco para ver quen manda, e xa está», explica o patrón da casa.
De cando en vez chámano para participar con eles nalgunha celebración enxebre ou festa grande como as do Apóstolo. Entón baixa un dos seus sete xugos, e a lucir os bois. Aos seus 60 anos, nunca probou a carne que cría. Non dubida da súa exquisitez pero os vínculos que establece con estes animais impídenlle comelos. Na facenda hai outra vaca loura galega, Cristina, que todos os anos pare o cuxo que sacrifican con nove ou dez meses, para casa.
O regateo
Os bois cómpranos tratantes ou carniceiros como Frigoríficos Bandeira. De 900 quilos de carne en canle, entre 150 e 170 serán chuletones servidos de tres en tres quilos, unha exquisitez cun grosor de tres dedos que se consome pouco feita. ¿O prezo? Depende do lugar onde se consuma (Madrid, Bilbao ou outros lugares de Europa), de como se axustou o animal. O que o compra feito e negóciao ao día, regatea máis o seu parte que o criador que o adquire coa perspectiva de cebalo uns anos. A clave de todo é cebalos con toda a fariña de millo que estes animais queiran comer ao día.
En competicións
Aos asadores adoitan chegar en lotes de chuletones, solombos, entrecots, filetes de rabo, carrilladas, en distintos cortes. Hai calidades e partes que poden alcanzar os 90 ou 100 euros, segundo Mantiñán. Hai empresas como Galcarnes, con sede en Monforte de Lemos, que as distribúen a puntos afastados como Bélxica ou Holanda. A zona sur de Lugo e Ourense teñen soleira na crianza de bueyes e xa desde os primeiros tempos do ferrocarril saíron trens enteiros de vacún galego cara ás principais capitais. E queda algún criador de bueyes para o arrastre de pedras. Son máis baixos e fortes pero acaban igualmente á grella.
As partes menos cotizadas destes animais serán hamburguesas de primeira
Só uns poucos gandeiros, caprichosos a xuízo de amigos e veciños, decidiron continuar coa crianza de bueyes polo mero pracer de facelo. Invisten moitos anos, normalmente nunca menos de cinco, e moito diñeiro nunha afección que lles reporta grandes satisfaccións persoais pero, segundo aseguran algúns, ningunha económica. Outros, como Luis Mantiñán, equiparan esta actividade á do criador que goza cos cabalos de pura raza. Grazas a eles uns poucos privilexiados, case sempre clientes dalgúns dos mellores establecementos de Madrid ou o País Vasco, puideron seguir catando unha das mellores carnes do mundo, que os expertos equiparan á dos seus homólogos xaponeses de Kobe.
Desde hai unhas semanas, un restaurante vigués, o Asador Soriano, non só decidiu sumarse a esa reducida lista de locais que poden presumir de ofrecer devandito produto, senón que están dispostos a liderar unha iniciativa para que a contada carne de boi galego que chega cada ano ao mercado consúmase integramente na comunidade.
O pasado xoves deron un paso á fronte nese sentido adquirindo os dous últimos animais desta raza que se puxeron á venda, neste caso propiedade dun gandeiro xubilado de Xinzo. «Adoitan crialos homes do campo que xa non están en activo; fano por puro capricho, xa que non resulta rendible», afirma o responsable de Frigoríficos Bandeira, o matadoiro onde se sacrificaron 24 horas máis tarde. Estes en concreto están a piques de cumprir os oito anos que, a máis de 20 quilos de gran ao día, suman unhas 60 toneladas de gran. Todo ese tempo e todo ese alimento traduciuse ao final en non máis de 15.000 euros.
Os restauradores tiveron oportunidade de contemplar en vivo aos dous animais. O encontro, seguido con curiosidade por numerosos clientes, produciuse na mesma porta do establecemento.
Aínda que este tipo de negocios adoitan adquirir exclusivamente costillares e solombos, pezas habituais na carta, José e Jesús Magaz, propietarios do Soriano, decidiron quedar coas canles completas. En total, case dúas toneladas de carne.
Nesa cruzada que iniciaron en favor do boi galego, explican que destinarán a hamburguesas, croquetas e estofados, entre outros pratos, as pezas menos apreciadas. «Será un luxo poder degustar unha hamburguesa de boi galego», afirma o cociñeiro. Tamén será a forma de que as economías máis modestas poidan catar esta carne, practicamente imposible de atopar nas carnicerías. O entusiasmo dos irmáns Magaz é tal que destes dous primeiros animais cuxas canles adquiriron íntegras queren aproveitalo todo. Neste sentido, valoran a idea de contactar cun taxidermista para disecar as cabezas, que pasarían a formar parte da decoración do restaurante.
Para iso terán que contar co preceptivo permiso legal, xa que desde a crise das vacas local, todas as cabezas de reses de máis de catro anos destrúense. O mesmo destino decorativo previron para as peles
¿Cómo preparar chuletón de boi?


Ingredientes

Pezas de chuletón de boi de 1 a 3 kg.

Forma de elaboración
As pezas de boi prepáranse á grella, marcándoas polos dous lados ata que collen unha temperatura axeitada. Despois de ser desosadas e fileteadas acaban de facerse polo propio comensal sobre un prato de barro quente ao punto que máis lle guste.



martes, 13 de abril de 2010

DICCIONARIO GALEGO DE XOGOS

Agachadoiro/agachadillo/agachadas/escondite:

Unha persoa fica nun lugar concreto contando ata unha determinadada cantidade establecida, mentres os restantes xogadores se agachan. Unha vez que o buscador remata a súa conta disponse a ir na procura dos seus compañeiros; sabendo que o seu obxectivo é impedir que estes cheguen á casa (punto onde se realiza a conta) e se pidan, é dicir, pronuncien a frase "por mi"; se conseguen isto os buscados quedan salvados de seren os que teñan que realizar a tarefa de contar na seguinte partida. Así pois aquel que non conseguira liberarse e fose atrapado antes de chegar á "casa" polo que andaba a buscar nesa ocasión, sería o que reemplazaría a este último. Este era o criterio a seguir cando o xogo xa comezara pero ¿cómo se determinaba quen era o contador na partida inicial? Mediante outros xogos ou coplas nos que o azar era o protagonista.

Aros:

Antigamente os aros construíanse a partir do ferro dos "aros" dos caldeiros.

Arrondeeiras:


Máis que arrondeeiras fixas, o que se acostumaba facer era usar viñas ou árbores fortes para pendurar aí os dous extremos dunha corda ou adibal, e sobre o sitio para sentar soíase poñer un saco.

Asubiote:


É unha especie de chifre que se constrúe na primavera, cando dan a tona os salgueiros.

Bailarico:


É un enredo tradicional que pola súa forma permítelle bailar sobre si mesmo. Antigamente construíanse cos carretes dos fíos.

Bonecas:


É o xoguete por excelencia de todos os tempos, sobre todo asignado ó sexo feminino. Os nosos avós e bisavós empregaban para a súa construcción pedras, espigas, trapos, paos, latas, abrótegas...

Caniza/rastroiro/carros:


Eran unha especie de carros que os rapaces de épocas pasadas construían.
A caniza construíase habitualmente con táboas de madeira ondulada.
O rastroiro facíase a partir dunha xesta. Tanto este como o anterior non posuían rodas, simplemente eran para ir polos prados abaixo.
Os carros si levaban rodas e construíanse con madeira ou ben con nabos.
Podemos citar nesta mesma entrada as bicicletas de pao que a propia xente da aldea construía.

Cantigas que se encamiñan cara o xogo:


"Rei rei/ por onde eu escaparei/ pola punta da uña/ ríspate carabuña". Este era un xogo típico que se realizaba cando se comían as cereixas.
"Serra comadre/ serra compadre/ a madeiriña do señor abade/ ti ca lima e eu ca serra/ faremos diñeiro coma terra". Consiste en que un neno ou nena lle colla as mans cruzadas ó outro e tire delas alternativamente facendo que serra na madeira.
"Tengo una muñeca vestida de azul/ con su camisita y su canesú/ la saco a paseo, se me costipó..."

Carropanda/A panda/ As cabaliñas:


Neste caso as tres opcións que exponemos como entrada non son exactamente iguais.
Carropanda/A panda: son necesarias catro persoas. A imaxe que se crea é a dun arado das vacas onde: dous xogadores son as vacas e púñanse de pé; outra o arado e colócase coas costas dobradas e a cabeza entre os dous anteriores; finalmente, o restante súbese encima deste último. Con esta mesma configuración xogaban un número indeterminado de equipos e gañaba aquel que chegara antes a un determinado punto establecido con antelación.
As cabaliñas: as regras do xogo son as mesmas, pero a colocación dos xogadores distinta. Neste caso non precismaos catro senón dous xogadores que proporcionarán a imaxe dun xinete subido nun cabalo, de aí o nome.

Cerdeiriñas/A guerra da paz:


Existen diferencias entre eles pero parten dunha base común. No xogo participan un número indeterminado de persoas das cales unha terá que realizar a acción principal: agachar un obxecto; mentres o fai os restantes individuos estarán cos ollos pechados e cando os poidan abrir a súa función será ir na procura do instrumento agochado. O primeiro que o atope proclamarase gañador.
En "A guerra da paz" está establecido que o que se agocha é un vimbio e ademáis o afortunado que o atope terá que zorregarlle con el a todo aquel que dea pillado. Por iso este último xogo é máis arriscado e nel cada buscador ten dúas funcións: a de buscar propiamente o vimbio e a de fuxir no caso de que alguén distinto a el o atope antes.

Chave:


O habitual é que a chave sexa un aparello de ferro consistente nunha especie de poste ou vástago de pequeno tamaño sobre o que se colocan aspas tamén de metal que poidan xirar sobre este. O obxectivo é lanzarlles a estas aspas obxectos de pequeno tamaño pero pesados, para que xiren e, así ían sumando puntos os distintos equipos de xogadores, tendo en conta factores como a distancia dende a que fan os lanzamentos.

Cintas:


Para comezar o xogo sitúanse sete persoas fronte a dúas. As primeiras teranse que poñer de acordo entre elas, de xeito que cada unha teña asignada unha das sete cores do arco da vella. Logo os dous restantes xogadores escollen a un rapaz/a, pero para que este poida ser integrante do seu equipo terá que adivinar a cor que representa. Seguindo este sistema os dous grupos que resulten terán que medir as súas forzas. Para isto formarán dúas filas en sentidos opostos pero unidas, no medio das que se debuxará unha raia. Finlamente os que máis forza teñan e consegan que o bloque contricante pase a liña cara o seu territorio serán os que gañen.

Al cocherito leré:


Esta é unha das múltiples cancións que se entoan cando se está saltando á comba, coa peculiariedade de que cando se pronuncia "leré" a corda súbese e o que está a saltar anícase. A continuación expoñemos a canción na súa totalidade.
"Al cocherito leré/ me dijo anoche leré/ si yo quería leré/ montar en coche leré/ y yo le dije leré/ con gran salero leré/ no quiero coche leré/ que me mareo leré. El nombre de María, cinco letras tiene: la m, la a, la r, la i, la a; MARÍA"

Comba:


Mediante este instrumento ou xoguete pódense compoñer distintos xogos de mecánica moi sinxela. Normalmente consiste en saltar sen pisala mentras dúas persoas a moven formando un círculo. Pero tamén orixina outros xogos como o da "culebra" no que os rapaces/as teñen que saltar a corda mentras outros/as dous anicados no chan a ondulan como se se tratase duna serpe. Distintos tamén son os xogos de "tirar pola corda" ou pasar por debaixo dela.
Sen embargo a maior parte das actividades que se realizan coa comba consisten en saltar á vez que se recitan coplas.

Estornela:


É o máis parecido a un deporte, consiste en golpear cun pao de tamaño medio (palín) o carozo duna espiga de millo ou un pao pequeño (a estornela), gañando quen o envía máis lonxe.

Goma:


Gomas elásticas que había que saltar recitando coplas ou cantigas. A goma é sostida por cada extremo ó redor do corpo dunha persoa e unha terceira realiza as distintas fases do xogo dependendo da altura á que se sitúe a goma.

Juá/canicas:


Actualmente máis coñecido como "xogar ás canicas" (bolas de cristal pequenas de distintas cores). Primeiro faise un buraco reducido na terra e logo consiste en tirar o xoguete en cuestión, de xeito que o consigamos introducir no devandito buraco o máis pronto posible.

Manro/esquinitas:


Non hai un número prefixado de xogadores; todos estes débense colocar cada un nunha esquina ou columna (xogador A) a excepción de un que quedará no medio de vixiante (xogador B). A actividade consiste en intercambiarse de postos os xogadores A sen que o B o perciba. Se isto non fose así o "vixiante" consegue un dos postos do xogadores A por estes non consumar o cambio coa suficiente velocidade.

Matarile/Ambo a tu:


Consiste en crear dous bandos que se situarán paralelamente, é dicir, uns mirando para os outros. O xogo baséase en manter un diálogo mentras ambos os dous bandos se moven cara adiante e cara atrás. Existen variantes respecto a diferentes sintagmas da canción-diálogo que entonan, neste caso escollemos como mostra o exemplo pertencente ás xeracións máis vellas.
-"Ambo a tu, matarilerilerile/Ambo a tu matarilerilerón"
-"¿Qué quiere usted? Matarilerilerile/ ¿Qué quiere usted? Matarilerilerón"

Mazarico/ruleta/patadilla/semana/mariola/avión:
Mazarico/ruleta/patadilla:


Primeiro constrúese un rectángulo no chan que teña dous por catro cadrados. Consiste en ir tirando unha pedra á pata coxa cada dous cadros, pero esta nunca pode caer nunha liña ou fora do devandito rectángulo. A persoa que consega chegar ó séptimo recadro tírase para fóra a pedra, loga cóllese na man e, estando de costas o xogo en sí tira a pedra cara atrás. Logo se esta caeu nun lugar acorde coas regras o xogador, sempre de costas, comeza a ir saltando, de xeito que simultáneamente coloque cada pé nunha casilla sen pisar nunca a raia. Según comeza o seu retroceso en cada par de recadros entoa dúas sílabas: "Pico, pico, maza-rico". Se consegue chegar ó final (realmente o lugar inicial) cumplindo todo o establecido pódese permitir o luxo de marcar cunha equis a casilla que queira, de modo que o seguinte xogador nunca poderá apoiarse nela.

Semana/mariola:

É moi parecido ó anterior pero neste caso disponse de seis recadros e a pedra arrátrase por cada un deles sen saltarse ningún. O que consegue chegar ó final da sucesión sen pisar as liñas faise cun punto e gaña o que máis acumule.


Avión:


A configuración dos cadros é un pouco distinta. Primeiro tírase a pedra e logo vaise ata onda ela á "pata coxa". Posteriormente repítese a xogada ata que se chegue ó final da sucesión; pero nin a persoa nin a pedra pode pisar a liña ou ir fóra dos recadros, como pasaba en tódolos anteriores.Todos estes xogos construénse na terra, perfilando cunha pedra os devanditos recadros.

Pañuelito:


Consiste en formar unha roda, os compoñentes da cal teñen que estar sentados no chan; todos agás un, que dá voltas por fóra da roda cun pano na man ata que decide colocarllo a alguén por detrás. É entón cando comeza a cantar: "Pañuelito/ guante, guante/ el que lo tenga/ que se levante". Como di a canción o que ten o pano detrás das costas débese levantar e empezar a correr detrás de quen alí llo colocou; se o consegue pillar antes de que se lle sente no seu sitio gaña.

Pañuelo (pano):


Fórmanse dous equipos dun número indeterminado de persoas que estarán colocados á dereita e esquerda doutro xogador que se situará no medio de ambos equipos. Cada un dos componentes dos laterais representará un número, de xeito que, os números sermpre se repitan respecto dun grupo ó outro. O xogador mediático dirá un número dos establecidos e nese intre, de cada equipo sairá unha persoa (a que se identifique co número que se nomeou); a súa principal pretensión e coller o pano que suxeita o mediador; así pois, o primeiro que o consega e, ó mesmo tempo dea chegado con el ata onde os compañeiros do seu equipo sen que o seu rival o alcance será o gañador.

Pasimisí, pasimisá/Pasa resalero:


Ambas as dúas presentan unha mecánica idéntica; sen embargo varían a copla que entonan durante o xogo. Dúas persoa cóllense de mans creando unha figura similar a unha ponte, mentres que os restantes participantes, formando unha especie de tren, pasan por debaixo. Cando a copla remata atrápase a persoa que nese momento estaba pasando por debaixo da ponte. É enton cando as "columnas da ponte" lle realizan unha pregunta ó xogador atrapado, pregunta que presenta como posibles resposta dúas. Dependendo pois da opción que escolla o "enquisado", este pasará para un bando ou outro (cada unha das dúas persoas que se uniron das mans ten un bando). Isto repetirase constantemente ata que todos os participantes estean repartidos. Cando isto ocorra os xefes de cada equipo (as que inicialmente se deran as mans), axudados por todos os compoñentes deste, realizarán forza en sentido oposto ó seu respectivo contrincante; ó igual que ocorría na última parte de "as cintas".
As coplas son:
"Pasimisí/ pasimisá/ por las puertas de Alcalá/ el de alante corre mucho/ el de atrás se quedará."
"Pasa resalá, resalá, resalero/ pasa resalá límpiate con mi pañuelo/ que lo lavaré mañana en la fuente de la oliva"

El patio de mi casa:


É moi similar ó anterior, só que neste caso unha persoa ten que quedar dentro da roda e realizar algunha actividade. A canción que se entoa é:
"El patio de mi casa es particular, cuando llueve se moja como los demás, agáchate y vúelvete a agachar, que a las agachaditas no sabes bailar..."

Pelada/pasar a chita:

Consiste en tocar a unha persoa e dicirlle "chita", esta deberá "pasala chita" a outra persoa e así sucesivamente. O perdedor deste xogo é aquel que se "quede coa chita".

Picapolaina/Aceiteira, vinagreira:


Son dous xogos que teñen a mesma mecánica pero distinta canción. Unha persoa ten que agachar a cabeza no colo doutra, mentras un dos restantes xogadores o pincha no cú. Unha vez sucedido isto o que configura unha especie de almofada para o magoado dille:
a) -"¿Quen te picou?"
-"Picapolaina"
-"Vaite aló e traima"
b) "Aceiteira, vinagreira/ chas con chas/ aceite non dás/ un vilisquito no cú/ e empezar a escapar"
É entón cando o magoado, dentro da oferta que ten, arríscase a acusar a un; se acerta gaña o xogo.

Pillada/pescar:


Hai varias formas de xogar:
Unha única persoa encárgase de "pillar" ou "pescar" ás outras, é dicir, atrapalas. Todas as víctimas pasan a pillar tamén, así ata que todos os xogadores estean "pescados".
Moi parecido á anterior versión é a "chica" ou "pillada" propiamente para outros. Consiste, polo tanto, en escapar mentras un xogador anda na procura de pillar a alguén; o matiz diferenciador que ten esta variante é que non se chega a atrapar ós xogadores, senón que, simplemente se lle toca e díselle "pillado". Nesta variante o "pillado" tamén pasa a pillar pero non na compañía do xogador que a el o pillou senón el só, porque o que se realiza é un intercambio de funcións entre o que pilla e o pillado.
Se establecemos o concepto de "casa" (un espacio onde os perseguidos poderán ausentarse da súa captura), o xogo adquire outro matiz. Cada vez que se atrapa a un xogador este lévase ó "cárcere" (normalmente consiste en arrimalo a unha árbore), e este está alí ata que un dos seus compañeiros, tamén perseguido, decida salvalo e, polo tanto, volve á liberdade. O xogo continúa con esta mecánica ata que os que "pillan" conseguen introducir a todos no cárcere.

Piña:


Constrúese un buraco grande na terra e logo tantos pequenos como xogadores haxa. Necesítase tamén unha piña e un pao para cada rapaz/a. Un dos xogadores intentará meter a piña coa axuda do pao no buraco, mentras o resto procura impedírllelo. Cando os paos non se estean a empregar deberanse introducir no buraco pequeno que cada quen dispón. Gañará o que máis piñas introduza no grande.

Pita cega:


Un xogador/a cos ollos tapados busca ós outros, que o desorientan dándolle voltas e berrando. Cando o que fai de pita cega atrapa a un, este queda no seu lugar.

Potro:


Consiste simplemente en saltar unha sucesión de persoas colocadas en ángulo recto. A regra base é non caer nin tirar a ninguén.

Raíña, A:


Fai referencia ó que hoxe popularmente coñecemos co nome de tres en liña. O número máximo de xogadores son dous. Consiste en debuxar un cadrado na terra e partilo en catro anacos iguais. Cada xogador dispón de tres pedriñas que intentarán colocar de xeito que configuren unha liña; o que primeiro o consega é o que gaña e é o que ten o privilexio de colocar primeiro a súa pedra na seguinte partida.

Rueda, rueda:


Hai que formar unha roda de persoas, conseguindo que estas xiren cara a un lado mentras cantan: "A la rueda, rueda/ de pan y canela/ cójete un librito y vete a la escuela/ y si no quieres ir/ héchate a dormir/ Marité, Marité, sentadita me quedé" Ó final, como ben indica a cantiga, todos quedan tirados no chan.

Sangre (sangue):


Non hai unha cantidade prefixada de xogadores; cada un deles escollerá un país dos establecidos. Sen embargo un ou unha rapaz/a situarase un pouco máis lonxe do resto, este/a será o policía que se encargará de dicir en alto un país; nese intre a persoa do grupo en cuestión que tiña esa mesma elección ten que berrar ¡sangue! e comezar a correr ata un determinado punto. Se consegue chegar antes de que o policía o atrape gaña senón queda eliminado.

Tiratacos:


Trátase dun pao de sabugueiro que se baleira de tal xeito que forme un cano e que a súa parte interior quede unida a un mango. Este retírase para introducir no cano a munición (froitos de loureiro) que son metidos a presión e lanzados despois empuxando o mango do tiratacos.

Torres de carozos:


É o único xogo que vimos que se poida considerar individual. Así que se debulla o millo quedan os carozos, que valen para seren queimados coa leña, pero antes diso pódese enredar con eles, facendo torres. Para iso colócanse de dous en dous, perpendiculares uns a outros, ata onde se sexa capaz de construír sen que a torre se veña abaixo.


Vou, vou:
Para xogar a isto hai que facer un círculo, meterse unha persoa dentro e dicir "vou, vou, ben te vexo/ sale cascarexo/ que ben te vexo". Cando remataba de entoar esta copla todos saían a correr de xeito que non os/as pillasen, sendo o obxectivo fundamental introducirse dentro do círculo do que saíra o/a que agora os perseguía.

Xiringa:

O sistema de funcionamento é o mesmo có dunha xiringa das que coñecemos; sen embargo os materiais de construcción e finalidade son moi distintas. Constrúese a partir dun pao de pino; este fúrase por dentro deixando nun dos extremos un anaco sen perforar, logo na punta introdúcese unha vidra que fai de buxa. Con isto conséguese sucionar pouco a pouco auga que logo se lle tira a alguén na cara. É un instrumento propio do Entroido.

Así se fai un carro de nabo










O xoguete que presentamos esta semana está intimamente vinculado ao mundo rural e labrego. Aquí a imitación das tarefas realizadas polos nosos maiores xoga un papel fundamental. Esa ansia, cando pequenos, de medrar e de ser coma os pais, semella que non dá chegado. É unha eternidade de tempo o que pasa ata que se poida facer algo que sexa considerado de adultos. Ese chegar a ter responsabilidades equiparables ás dos maiores é un devezo, case unha utopía, que se resiste. Ese momento en que o teu pai che concede a posibilidade de poder levar o arado ou a grade detrás dos bois ou as vacas ou ir co carro na procura dunha carga de toxo, millo… sendo ti o auténtico capitán da nave, nunca se esquece en toda a vida.
Mentres non chega esa oportunidade, había que entreterse coa imaxinación, coa recreación desa realidade que aínda non nos estaba permitido experimentar. Así, por emulación, xorde a creación deste medio de transporte tan necesario no medio rural para carrexar todo tipo de cargamentos.
Podíase construír xa mesmo na propia leira cando os pais estaban a apañar os nabos con aqueles fouciños pequenos para escouzalos, quitándolles as raíces e a terra que, a miúdo, traían consigo. Así xa aproveitaban tamén para facer camiños polos regos ou sucos e levar pequenas cargas de nabizas ou grelos, amparadas con minúsculos fungueiros feitos de garabullo.
Unha das maneiras máis peculiares de facelos era empregando as cacholas dos nabos, sobre todo na provincia de Lugo. Son coñecidos este tipo de carros nas terras do Barroso, en Portugal, segundo Antonio Fontes, onde tamén había tradición de fabricalos empregando cenorias e patacas como materia prima.

Bois, pero non de mar, no acuario da Coruña












A asociación de criadores quere recuperar o louro autóctono, do que só quedan 30 parellas en Galicia

Moreno e Varelo son xemelgos, están a piques de cumprir seis anos e pesan ¡1.400 quilos cada un! O seu dono, Jesús Reboredo, de Castelo (Culleredo) asegura que «hoxe, por 16.000 euros non véndovos». Os cría e cóidaos «porque toda a vida tivemos bois» e tanto aprecio ten un prezo, máis cando se trata dun ben escaso. Porque Moreno e Varelo forman unha das trinta parellas de bueyes louros galegos que aínda pacen por Galicia adiante.
Aínda que ata non fai tanto nos campos á Torre aínda pastaban vacas, onte os dous machos apenas puideron rumiar salgado na pelada chaira do acuario coruñés. Iso si, acompañados por outro par de monumentais congéneres: Gallardo e Marelo, de cinco anos, oriúndos de Carral e propiedade de Juan Carlos Rodríguez Candal, presidente da Asociación de Criadores de Boi Galego, que onte elixiu a sombra da torre de Hércules para presentar en sociedade outro patrimonio a protexer. «Son neto de carreteiros polos dous lados e agora que xa non úsanse para traballar a terra, queremos recuperalos e fomentar a cría porque a súa carne é ou mellor que hai non mundo», aseguraba o gandeiro.
«Non se necesita nin coitelo», apuntaba Ana López, directora técnica da nova asociación, para describir as calidades dunha carne «excelente pola súa veteado, porque son animais castrados de mozas, non infiltran graxa ata idade tardía e cando o fan é intramuscular, o que lle confire un sabor, un aroma e unha textura únicas».
Como proba, Pablo Galego serviu un menú degustación que incluía carpacho, tartar, brochetas, minihamburguesas, ragú con algas, empanada, strogonoff e, por suposto, chuletón de boi.

jueves, 8 de abril de 2010

O alcalde da Fonsagrada pide medidas ante os ataques de lobos





O alcalde da Fonsagrada, Argelio Fernández, pediu este mércores á Xunta de Galicia que "non mire a outro lado" e tome "medidas" ante os ataques de lobos que se rexistraron na parroquia da Trapa.
"A competencia nestes temas é da Xunta de Galicia e se hai danos de lobos, como parece ser que están perfectamente contrastados, a Xunta deberá de tomar as medidas oportunas con relación a este tema", reprendeu.
O rexedor explicou que estes ataques se rexistraron "a través dos anos e xorden en zonas concretas". "Este ano tocoulle á zona da Trapa, que é un lugar que ten aí unha serra propicia para que o lobo críe e desenvólvase", matizou.
Así, sinalou que os ataques de devanditos animais afectaron o gando —mataron a un tenreiro e feriron outro—, o que levou a diversos veciños da parroquia a mobilizarse para vixiar nas zonas onde o gando se atopa fóra dos cortellos.
Por iso, o alcalde reiterou as súas esixencias ao Executivo autonómico para que "tome medidas", xa que "os gandeiros merecen este apoio". "A administración ten que acudirse e falar con esta xente, buscarlle unha alternativa e unha solución aos danos", concluíu.

Resposta de Medio Rural


Horas logo destas declaracións, a Consellería de Medio Rural explicou que mantén aberta unha liña específica de axudas para os gandeiros afectados por ataques de lobos. O departamento autonómico recordou que a convocatoria das axudas para este ano aparecen publicadas no Diario Oficial de Galicia do 9 de decembro de 2009 e comprenden os danos producidos polo lobo desde o 1 de outubro do pasado ano ao 30 de setembro de 2010.
Ademais, precisou que os importes das axudas varían segundo a especie de gando afectada, a súa clase e idade, polo que poden chegar aos 1.400 euros no caso de gando vacún de leite.
Das axudas pódense beneficiar todos os gandeiros galegos afectados, pero se establecen áreas específicas nas que estatisticamente se rexistra un maior censo de lobos e máis casos de ataques, polo que as indemnizacións pódense incrementar ata un 30 por cento.
No caso concreto da Fonsagrada, Medio Rural puntualizou que este municipio non pertence a estas áreas porque nos últimos catro anos os ataques de lobos foron menores que noutras zonas, ata o punto de que tan só aparecen rexistrados dous ataques en 2006 e un en 2007, 2008 e 2009.

Os gobernos estudan medidas de conservación na reserva Oscos-Eo-Burón






O director xeral de Conservación da Natureza da Consellería do Medio Rural, Ricardo García-Borregón, reuniuse este mércores co director general de Desarrollo Sostenible del Medio Rural do Ministerio de Medio Ambiente y Medio Rural y Marino, Jesús Casas, nunha xuntanza na que, entre outras cuestións, analizáronse medidas de conservación de recursos naturais ameazados en reservas da biosfera como a Oscos-Eo-Burón.
Un dos temas tratados foi a proposta do convenio para as reservas da biosfera Xurés-Gêrés e Río Eo, Oscos e Terras de Burón. En canto a esta reserva que comparten Galicia e Asturias, a Consellería do Medio Rural formulou unha serie de actuacións encamiñadas á mellora do estado de conservación de recursos naturais ameazados, xunto con accións de comunicación e difusión da reserva, entre outros.
Nesta xuntanza tamén se analizou o estado de execución e previsión da comisión de seguimento do convenio Camiños Naturais, firmado no ano 2007 entre o ministerio e a Xunta. Como resultado, ampliouse o prazo de execución destas obras, que acababa no 2010 e que pasa a finalizar no 2011.

lunes, 5 de abril de 2010

O alcalde asegura que o 20% da Fonsagrada aínda non ten cobertura de TDT




Este venres é o día D. Producirase o apagamento analóxico. A televisión convencional pasará á historia. Sucédelle a dixital. Este proceso de transición iniciouse en toda Galicia en xaneiro pasado, excepto na Fonsagrada, onde xa se aplicou en 2008 como experiencia piloto a nivel de todo o Estado. Dous anos despois neste municipio da montaña lucense aínda se rexistran problemas técnicos.

O alcalde da Fonsagrada, o socialista Argelio Fernández, asegurou este mércores, en declaracións a axénciaa EFE, que neste concello a cobertura de TDT alcanza ao 80 % da poboación.
Argelio Fernández detallou que o sinal dixital non se recibe nas parroquias de Piñeira e Freixo, en aldeas do val de Burón e noutras que se atopan "de costas" ao repetidor de Muradal, polo que considera que se deben habilitar máis centros de extensión de cobertura para garantir o servizo.
"Fomos unha comarca piloto e esperamos que, con pouco tempo de diferenza, co apagamento analóxico, todos os fonsagradinos poidan gozar desta televisión", afirmou este rexedor municipal.
A Xunta sostén que, cando conclúa o proceso, a cobertura da TDT na provincia de Lugo alcanzará ao 98 % da poboación. O resto recibirá o sinal vía satélite. A administración autonómica contempla axudas para colectivos con risco de exclusión social e o Ministerio de Industria, Turismo e Comercio repartirá gratuitamente polo menos 38.000 equipos. Se os lucense afectados non se poden acoller a ningunha destas dúas opcións, a adaptación na súa casa dunha parabólica e un receptor pode custar uns 400 euros, segundo instaladores autorizados consultados.
Aos catro ventos (5 de abril de 2008)
Centos de persoas se congregaron hoxe na carpa instalada na praza do Museo da Fonsagrada (Lugo) para despedirse definitivamente da televisión analóxica. Culmina así o plan piloto de implantación de televisión dixital terrestre (TDT), iniciado fai un ano, e co que os fonsagradinos din adeus á "canle única".A implantación da TDT neste concello do interior galego supón a incorporación de novas audiencias para boa parte das canles, xa que ata agora, só estaba asegurada a recepción da televisión pública, e non sempre coa calidade desexada."Hai máis de 50 anos que a televisión chegou a España, pero a algunhas aldeas aínda non chegara no século XXI", recordou o secretario xeral de Comunicación, Fernando Salgado, quen sinalou que a TDT permite recibir gratuitamente máis de 20 canles con calidade de imaxe similar á dun DVD, son estéreo e servizos interactivos "sen interferencias, pantallas nevadas ou dobres imaxes".

Os lobos devoran un tenreiro e feren outro en dúas granxas da Fonsagrada




Os lobos devoraron o xoves pola noite un tenreiro nunha granxa da parroquia da Trapa, na Fonsagrada, e na madrugada do sábado atacaron a outro nunha explotación situada a cincocentos metros de onde actuaran a noite anterior. O ‘xato' ferido tivo que ser atendido polo veterinario.
Os gandeiros de Vilalba e Labeada, onde se produciron os sucesos, mostrábanse o sábado 3 de marzo alarmados pola presenza do lobo nesta zona, primeiro porque non é habitual e segundo, porque os ataques se rexistraron dúas noites consecutivas. Ademais, manteñen que, polo menos, o primeiro ataque foi protagonizado por toda unha manada e non só por un exemplar, xa que do tenreiro só quedaron os ósos.
Os afectados puxeron os feitos en coñecemento de Medio Rural, cuxos técnicos visitaron a zona.
Os veciños aseguran que non se trata de cans asilvestrados e manteñen que hai probas da presenza de lobos, xa que deixaron excrementos e pelos.
«Esta noite (pola do sábado) imos vixiar o gando, porque os danos xa non son só as cabezas mortas ou feridas, senón as vacas que teñen abortos pola tensión», explica un dos afectados.