martes, 31 de agosto de 2010

A DURA VOLTA AO TRABALLO: O malestar posvacacional é san




Segundo os psiquiatras, volver ao traballo non xera problemas mentais e é normal sentirse frustrado
Os médicos alertan sobre as consecuencias de medicarse por un problema que desaparece nuns días


Sentirse mal cando hai que reincorporarse ao traballo é o máis normal. De feito, é un sentimento san, segundo os psiquiatras e os médicos de familia. Con todo, tratar o malestar posvacacional con medicamentos ou darlle demasiada importancia pode xerar, a longo prazo, outros problemas mentais como a hipersensibilidad ante episodios habituais para calquera persoa. é dicir, os sanitarios alertan de que angustiarse por cuestións pequenas pode terminar por converternos en persoas débiles ante os verdadeiros problemas.
Outra cousa é que a denominada síndrome posvacacional estea relacionado con outros conflitos do traballador, como a tensión ou as malas relacións familiares. Os médicos recoñecen que os días de descanso poden provocar agravamentos de «conflitos latentes ou larvados, porque se aumenta a convivencia e é certo que se multiplican as separacións», segundo alerta un psiquiatra galego.
Cadros de tensións
A Sociedade Española de Medicina Familiar e Comunitaria define o malestar derivado de volver ao traballo como «moi xenérico» e nada alarmante sempre que non estea a pór de manifesto outro problema derivado da situación do traballador no seu posto. «Afecta con máis frecuencia a aqueles que están queimados ou que teñen problemas de desencanto co labor que realizan», explican os médicos de familia que, ante a avalancha de pacientes con este problema, elaboraron unha guía. Nela din que é moi importante «ter unha actitude positiva, evitando recrearse excesivamente na incomodidade dos primeiros días laborables».
Tamén afirman tajantemente que este malestar non é preocupante e ten unha data de cura moi curta: «Se non desaparece transcorridos os sete primeiros días, xa non podemos falar dunha síndrome posvacacional», nese caso se o mal humor persiste é necesario revisar que lle pasa ao traballador e ata acudir ao médico.
Incidencia nos nenos
A Sociedade de Medicina Familiar e Comunitaria non fai especial mención deste problema nos nenos, aínda que poden acusalo como o resto da familia ao cambiar de rutina: «Os nenos son un reflexo dos pais, e o certo é que problemas que antes se solucionaban con sentido común no seo da familia, agora levan ás consultas», quéixase un psiquiatra galego, que tamén recomenda ser positivos e creativos á hora de afrontar aquilo que desgusta.
Todos apuntan nun sentido: queixarse e estar de mal humor non serve de nada. é mellor sacar partido das horas do sol que nos regalará setembro.

Ir a un curso libra a 56 lucenses dunha multa por fumar porros


Pasar un curso informativo -para ser exonerado de pagar 310 euros de multa por consumo ou posesión de drogas en lugares públicos- é unha alternativa que está a ter gran aceptación entre os mozos galegos. De feito, un total de 56 expedientes na provincia de Lugo, por consumo ou tenencia de cannabis, quedaron conmutados desde o ano 2008 ata a actualidade, segundo informou a subdelegación do Goberno. A sanción hase conmutado a cambio da asistencia ao programa formativo ‘Alternativa 2008', posto en marcha pola Subdirección Xeral de Saúde Mental e Drogodependencias en colaboración coa Delegación s do Goberno en Galicia, para fomentar a prevención e a educación na loita contra as drogas.
A unidade asistencial de drogodependencias da Cruz Vermella de Lugo, situada en San Eufrasio, é a encargada de impartir estas sesións informativas sobre o uso e o abuso de estupefacientes aos mozos exonerados de abonar 310 euros de sanción por consumo ou tenencia de drogas en lugares públicos da maior parte da provincia. En Lugo asistiron ao curso nove expedientados desde o ano 2008 e outros dous mozos atópanse á espera dunha nova sesión formativa.
María Jesús Gutiérrez Gutiérrez, psicóloga da unidade asistencial de drogodependencias da Cruz Vermella, explica que «en Lugo non hai tanta xente nesta situación comparado con outras provincias». Por ese motivo, imparten unicamente un taller informativo ao ano.
«No 2008 tivemos a seis persoas, o ano pasado a tres, e no 2010 temos a dous mozos esperando a que se celebre un novo curso, xa que debemos esperar a aumentar o número de expedientados», indica.
Ademais, María Jesús Gutiérrez asegura que «os sancionados poden elixir o lugar onde asistir ao taller, xa que, por exemplo, tivemos a algunha persoa da Coruña ou de Vigo que estudaban ou traballaban nesta cidade».
As sesións informativas danse tamén na Coruña, Ferrol, Ourense, Pontevedra, Santiago, Vigo ou Vilagarcía de Arousa, cidades ás que acoden algúns dos lucenses.
DESTINATARIOS
O programa ‘Alternativa 2008' articúlase sobre o principio de voluntariedad, ao permitir aos denunciados optar en todo momento entre acollerse a el ou continuar a tramitación do procedemento sancionador iniciado contra eles. Ademais, os posibles beneficiarios deben ser novos residentes na comunidade menores de 28 anos, así como ser denunciados en territorio galego. Do mesmo xeito, para ter a oportunidade de quedar exonerados da sanción de 310 euros a cambio dun taller informativo, non poderán ser diagnosticados como dependentes de drogas. Outro dos requisitos é non ser beneficiario con anterioridade deste programa.
Con Alternativa ‘2008', o Goberno pretende conseguir un número significativo de individuos que substitúan o procedemento sancionador pola realización do programa, así como mellorar o grao de información e coñecemento dos mozos sobre as drogas e os seus efectos, os riscos que leva o seu consumo, incrementar as estratexias para afrontar situacións de risco asociado ao consumo de drogas e as habilidades de resistencia e presión, así como sensibilizar aos pais dos menores participantes no programa sobre a necesidade de levar a cabo actividades preventivas e a importancia de que participen e colaboren nelas.
O curso ten unha duración de seis horas, e divídese en dous partes. Na primeira sesión, de dúas horas, un avogado é o encargado de informar os aspectos lexislativos aos mozos, mentres que nos catro restantes, un psicólogo encárgase de sensibilizar aos alumnos.
EFICIENCIA
María Jesús Gutiérrez Gutiérrez ocúpase do tema psicolóxico do taller informativo sobre o uso e o abuso das drogas do programa ‘Alternativa 2008' na unidade asistencial da Cruz Vermella en Lugo. Considera que estas sesións son necesarias, xa que «moitos mozos necesitan que alguén lles escoite». De feito, explica que algúns asistentes a estas sesións deciden intentar un cambio no seu consumo e exponse unha deshabituación.
Con todo, a psicóloga María Jesús Gutiérrez aprecia que «algúns mozos veñen e participan nos talleres unicamente para librarse da multa, deixando claro desde o primeiro momento que non pensan deixar de fumar porros e que a súa postura vai seguir sendo a mesma».
Os DATOS
O cannabis é a droga máis intervida
1.611 persoas foron sancionadas por tenencia, consumo público de drogas e tolerancia en locais públicos na provincia de Lugo en 2008, mentres que en 2009 o número de multas baixou a 1.576, segundo os datos achegados pola delegación do Goberno.
Incautacións
A droga máis intervida foi a planta de cannabis, con 63.613,29 gramos incautados en 2008. As intervencións de cocaína supuxeron 4.163,92 gramos.
Incidencia
Lugo é a segunda provincia con menos sancións por posesión ou consumo de drogas, logo de Ourense, que en 2008 rexistrou 905 multas, e seguida da Coruña, con 3.015, e Pontevedra, con 3.177. En 2009 ocupou o mesmo posto, pois en Ourense impuxéronse 853 sancións, en Pontevedra houbo 3.402, e na Coruña, 4.231.

lunes, 30 de agosto de 2010

As exportacións lucenses baixaron un 2,8% durante o primeiro semestre de 2010


O primeiro semestre do ano 2010 pechouse cun descenso dun 2,8% no volume de exportacións da provincia, segundo o departamento de Comercio Exterior da Cámara de Comercio. Con todo este organismo fai unha valoración positiva da balanza de comercio exterior lucense, posto que se reduciu dunha forma importante o seu déficit comercial. A razón hai que buscala en que as importacións tamén sufriron unha acusada caída dun 42,3%. No que vai de 2010 exportouse por valor de 192.425,57 euros e importouse por un total de 236.958,38 euros.
O departamento de Comercio Exterior da Cámara de Lugo sostén que é lóxica esta caída na venda ao estranxeiro ao reducirse as exportacións de produtos que teñen un gran peso no cómputo total, como os de Alcoa, cuxas exportacións diminuíron en torno ao 50%.
A Cámara de Comercio conclúe que se se exclúen esas partidas, obsérvase que «as exportacións desde a provincia de Lugo creceron un 40%, o cal é bastante prometedor». Así, interpreta que «a combinación dos esforzos individuais de moitas empresas poden ir cambiando aos poucos o noso papel no sector exportador global».
Segundo as estatísticas que manexa o departamento de Comercio Exterior, segue habendo unha gran concentración das exportacións lucenses por países, e un 79,63% teñen como destino países da Unión Europea.
Con todo, neste período as expedicións a países da UE descenderon, mentres que aumentaron noutros países de Europa, África, Asia e Oceanía. A Cámara sinala que se debe «á atonía da demanda en moitos dos nosos socios» e a que «os nosos empresarios son cada vez máis audaces».
GALICIA
En relación aos datos correspondentes ao resto das provincias, Lugo é a única na que descenden as exportacións. Na comunidade autónoma, estas subiron un 18% . Por provincias, tradúcese nun incremento do 23,24% en Pontevedra; un 14,07%, na Coruña e un 0,02%, en Ourense.
Igualmente, as importacións só caeron en Lugo: un 42,39%. Así, en Pontevedra incrementáronse un 15,25%; na Coruña, un 11,71%, e en Ourense, un 9,43%. O cómputo total autonómico é dun aumento do 9,43%.
A enxeñería eólica é o que máis se vende ao exterior
En canto ao ranking de produtos exportados pola provincia, os xeradores eléctricos encabezan a lista, seguidos de óxido e hidróxido de aluminio -a pesar de que sufriu un descenso do 54,13%-; taboleiros de madeira; leite; caolín; carbonato de magnesio; tubos de aceiro inoxidable; peixe conxelado -que descendeu un 15%-; carne de bovino -da que se exportou un 9% menos-; aluminio en bruto -que baixou un 53%-; tubos de plástico, pasta de madeira, castañas conxeladas, viño e carne de ave.
Incrementos
Os produtos que experimentaron un maior incremento en venda ao exterior foron o caolín -418%-, o viño -261%- e o leite -un 131%-. O resto de produtos tamén melloraron as exportacións, pero nunha contía por baixo do 100%.

Os concellos de Lugo contan con 73 fillos adoptivos e 74 predilectos


A historia da provincia está marcada por unha infinidade de traxectorias individuais que, en maior ou menor medida, contribuíron a convertela no que hoxe é. Aínda que sería imposible identificar a todos os que o merecen, moitos dos concellos non esquecen os méritos dos seus coetáneos, outorgándolles o recoñecemento de fillos adoptivos ou predilectos do municipio.A día de hoxe, hanse condecorado na provincia a 73 fillos adoptivos, aqueles que non son oriúndos pero que desempeñaron un importante papel na zona, e 74 fillos predilectos, nacidos nese mesmo concello. Máis da metade dos municipios da provincia, concretamente 37 dos 67 que a forman, teñen algún fillo adoptivo ou predilecto.
Sarria, Monforte, Mondoñedo e Palas de Rei, xunto á capital lucense, encabezan a lista de concellos con maior número de condecoracións, nas que aparecen persoas de practicamente todos os ámbitos laborais, desde médicos e catedráticos ata militares.
PROFESIóNS
Dentro da variedade de ocupacións que engloba a lista de condecorados, existen algunhas que aparecen con moita frecuencia, dada a súa implicación directa coa sociedade.
Os homes de letras, mestres, escritores, xornalistas, poetas e intelectuais, son algúns dos que máis recoñecementos deste tipo recibiron. Neste ámbito aparecen figuras como Basilio Losada, fillo predilecto de Láncara, catedrático de Filoloxía en Barcelona e gran difusor da poesía galega noutros países. Losada logrou que gran parte dos versos galegos fosen traducidos ao flamenco, húngaro, romanés, francés e catalán.
Entre eles tamén se atopan grandes poetas como Manuel María, fillo predilecto de Outeiro de Rei e adoptivo de Monforte; José Trapero Pardo, xornalista e escritor, fillo predilecto de Castro de Rei; e Juan Fernando Salgado García, fillo predilecto de Monterroso e ex director do Progreso, que tamén foi conselleiro de Economía e deputado autonómico.
Os relixiosos son o terceiro gran grupo, xa que numerosos párrocos foron nomeados fillos adoptivos ou predilectos polos seus labores humanitarios, como é o caso de Jesús Trigo, fillo adoptivo do concello de Baleira, ou Uxío García Amor, fillo predilecto de Trabada polo seu labor como párroco e profesor de teoloxía.
O ámbito político é outro dos grandes grupos. Entre eles aparecen cargos de distinta índole, como Celestino Torres, fillo adoptivo de Monforte e primeiro alcalde democrático da localidade; José Cuíña, alcalde e conselleiro, fillo adoptivo de Monterroso e Monforte; ou Fidel Castro, presidente de Cuba e fillo predilecto do concello de Láncara.
CURIOSIDADES
Entre os condecorados aparecen personaxes tan distintos como Afonso Cela Vieito, máis coñecido como Celita, un matador de touros galego que logrou alcanzar gran renome en toda a península ibérica e que posteriormente foi nomeado fillo predilecto de Láncara.
Con todo, estes recoñecementos non se centran tan só nas autoridades ou personaxes de dimensión pública, senón que recolle tamén a moitos particulares que, desde un posto menos ostentoso, fixeron grandes cousas pola súa comunidade.
Un dos grandes exemplos é o de José López López, fillo predilecto de Paradela e alguacil de porteiro do Concello da localidade, actividade que compaxinaba coa carpintería. O Concello de Paradela decidiu condecorarlo pola súa sinceridade e a súa entrega en todo o que se lle pedise, chegando a ser un personaxe fundamental na súa vila natal.
Outra das historias máis humanas é a de Silvestre Rigueira Ramos, fillo predilecto de Taboada. Silvestre emigrou nos anos 70 a Venezuela e desde alí colaborou constantemente nos gastos do Concello, axudando a financiar incluso as festas, sendo moi apreciado por todos os veciños.
FUTURO
Unha lista con máis de 140 nomes e que segue en aumento
O empresario Antonio Fernández López, como fillo adoptivo de Sarria; o sacerdote Elías adereza o escultor José Díaz Fontes, ambos como fillos predilectos sarriáns, son algúns dos que probablemente pasen a formar parte da listaxe de personaxes ilustres. Tamén se atopan á espera Jesús Fernández, como fillo predilecto de Foz, polas súas iniciativas e proxectos no municipio, ademais de Isaac Díaz Pardo, fundador de Sargadelos, como fillo adoptivo de Cervo. Polo momento soamente hai nove mulleres na provincia que recibiron este tipo de condecoracións, entre as que aparecen a xornalista Julia Otero, filla predilecta de Monfortede Lemos, e a ex conselleira Manuela López Besteiro, filla adoptiva do concello do Incio. Tamén é recorrente a figura de mulleres docentes, como Caridade Docampo, filla predilecta de Castro de Rei, e Mercedes Vázquez, en Mondoñedo.
Xornalistas, políticos e poetas destacan na historia da capital
A capital lucense é unha das localidades na que o número de fillos adoptivos supera ao dos predilectos.
Son catro en total os oriúndos da cidade que foron outorgados co recoñecemento do concello. A listaxe encabézao o escritor e xornalista Ánxel Fole, quen dirixiu e colaborou en varias publicacións como O Pobo Galego e revistas como Resol e Yunque, alicerces da cultura galega do pasado século.
Tamén no ámbito intelectual destaca Álvaro Gil Varela, fillo predilecto de Lugo, que foi enxeñeiro técnico de Montes ademais dun activo mecenas da cultura galega.
Juan Rof Carballo despuntou como médico e científico oriúndo da capital de provincia, tras unha carreira que o levou por toda Europa, que compaxinou sempre coa súa faceta de articulista e ensaísta.
A figura máis atípica é a de Manuel López Varela, un dos poucos fillos adoptivos da provincia pertenencientes ao ámbito musical. Varela chegou a tocar en múltiples bandas municipais de toda España, incluso na orquestra do teatro de Madrid. Pero o labor que o catapultó como fillo predilecto de Lugo foi a súa actividade como transcriptor, realizando traballos como ‘Festas romanas', de Respighi ou ‘Romeo e Julieta', de Tchaikovsky.
Finalizan a lista de predilectos Alfredo Rodríguez Labajo, mestre no instituto Masculino, catedrático de Matemáticas, ademais de deputado provincial; xunto ao diario O Progreso, que recibiu a Medalla de Ouro de man do Concello polo seu defensa da cidade.
ADOPTIVOS
A lista de fillos adoptivos está formada por diversos mestres, como Narciso Peiteado e Miguel Novoa, que tamén foi relixioso. A capital lucense destaca por ser a que maior número de militares ten como fillos adoptivos, entre eles Carlos Pombo e Xullo Salvador, quen obtivo numerosos recoñecementos a nivel nacional. Tamén figuran algúns cargos políticos, entre eles Ramón Ferreiro, que compaxinou as súas actividades como gobernador civil de Lugo coa súa faceta de poeta, e José Ibáñez Martín, ex ministro de Educación.
Sarria, un concello de marqueses, relixiosos e incluso chocolateiros
Sarria é o concello lucense cun maior número de fillos predilectos e adoptivos, ademais de concentrar o maior número de condecoracións en trámites.
No municipio mestúranse mestres e relixiosos con marqueses e investigadores, conformando unha das zonas con maior diversidade de cargos condecorados.
O concello conta con algúns dos fillos predilectos máis antigos da provincia, como é o caso de Gregorio Fernández, escultor de século XVII que pasou á historia como un dos grandes mestres da escultura relixiosa na península ibérica.
Joaquín Quiroga Espín, primeiro conde de Quiroga-Ballesteros; Andrea Andrés Sánchez, marquesa de Casa López; e Matías Oñate López, marqués de Ugena, son algúns dos nobres que pasaron a ser fillos adoptivos, os dous primeiros, e predilecto este último.
A lista de fillos predilectos do municipio complétase con Ángel Rodríguez Castedo, director do Instituto de Maiores e Servizos Sociais (Imserso) e Juan María López de Almance, relixioso da localidade.
INNOVADORES
O sarrián Matías López López tamén foi nomeado fillo predilecto do concello, sendo o fundador dunha das fábricas de chocolate máis importantes de Europa no século XIX, a fábrica El Escorial. Matías foi un gran innovador en canto aos dereitos dos traballadores xa que, ao redor da súa fábrica situada en Madrid, construíu unha pequena cidade chea de xardíns na que ofreceu ás súas empregados vivendas e colexios gratuítos. Anos máis tarde, chegaría a ser deputado das Cortes e incluso senador.
Sarria foi berce tamén do historiador Diego Pazos García, nomeado fillo predilecto da localidade, ademais de investigadores como Francisco Manuel Vázquez Saco, sacerdote que dedicou gran parte da súa vida a este labor e tamén escritura.
Frei Severino Veiga Cid, o mestre Domingo Saavedra e Eugenio Casimiro López, director xeral de Ensino Primario, son os fillos adoptivos que pon fin á lista sarriá.

jueves, 26 de agosto de 2010

A COMARCA DA FONSAGRADA NA ANTIGUIDADE

http://A COMARCA DE A FONSAGRADA NA ANTIGÜIDADE. APRO XIMACIÓN AO SEU ...Formato de arquivo: PDF/Adobe Acrobat

Argelio Fernández Queipo: "El turista que busca tranquilidad y una excelente gastronomía, aquí tiene un sitio donde pasar unos días de descanso"


Aquellos que busquen pasar unos días de descanso rodeados de un entorno inmejorable, en Fonsagrada encontrarán todo lo que necesiten. En sus cerca de 500 km2 de extensión, este municipio gallego aúna tranquilidad, naturaleza, tradición, y por supuesto, buena comida. Argelio Fernández Queipo, alcalde de Fonsagrada, destaca que “el turista que busque tranquilidad, calidad de vida y una excelente gastronomía, en Fonsagrada tiene un sitio donde pasar unos días de descanso”. Además, este municipio ha sido, históricamente un lugar bastante aislado de la civilización, lo que hace que sus recursos naturales se conserven casi intactos y que aún conserven parajes casi vírgenes. Argelio Fernández también asegura que los habitantes del pueblo tratan a los visitantes para que se sientan como en su casa, por lo que afirma, en una entrevista exclusiva para Grupo Edicosma, que “a Fonsagrada se llega llorando y se marcha llorando”.
¿En qué entorno se encuentra ubicado Fonsagrada?
Fonsagrada está ubicada en el extremo oriental de la provincia de Lugo. Es un municipio evidentemente rural, con cerca de 500 km2, muy extenso, de hecho es el mayor de Galicia. Está en una zona montañosa, con una cota máxima de entre 1.100 y 1.200 metros y con una cota mínima entre los 350 y los 400 metros sobre el nivel del mar.
¿Es el turismo una vertiente económica importante para sus habitantes?
El turismo, sobre todo el rural, está creciendo bastante. Tenemos un hotel rural de cuatro estrellas en la Villa de Fonsagrada, muy acogedor y bien logrado, que está muy integrado en el entorno; además tenemos casas de turismo rural, casas de labranza. Todo esto hace que el turista que busca tranquilidad, calidad de vida dentro del turismo y una excelente gastronomía, en Fonsagrada tiene un sitio excepcional donde pasar unos días de descanso.
¿Qué tipo de turistas suele visitar el municipio?
Tenemos gente joven interesada en la vida al aire libre y el deporte; también hay turistas de mediana edad que trabaja, sobre todo, en las ciudades y tiene una vida estresante que viene a Fonsagrada a descansar y a disfrutar de algo que está relativamente cerca pero es un gran desconocido. El turismo rural se dio a conocer hace ya algunos años, pero en Galicia aún se está desenvolviendo, porque tardó más en darse a conocer. Todo lo que hay aquí es natural, desde la gastronomía hasta la gente, que es entrañable; por tanto, la gente que viene a visitarnos disfruta de algo totalmente distinto de lo que se puede encontrar en otros sitios de España. De hecho, el presidente del Gobierno estuvo este verano pasando unos días en el municipio y disfrutó de una aldea de turismo rural, que está en Asturias pero es limítrofe con el Ayuntamiento de Fonsagrada, que es Los Oscos; me pudo transmitir de viva voz que éste es un sitio especial donde el turista puede disfrutar de algo distinto
¿En qué época del año suelen visitar más los turistas Fonsagrada?
Si nos basamos en temas gastronómicos, tenemos durante la época de invierno la Feria del Butelo, que es un embutido típico de aquí y que se suele degustar con el cocido típico de la montaña lucense y que, desde esta época y hasta finales de febrero, se puede degustar. Gran cantidad de gente viene a visitarnos y a disfrutar de estos manjares en esta época. Durante todo el año tenemos una excelente carne, nosotros somos el Concejo de Galicia pionero en la producción de carne suprema de Ternera Gallega; hay una gran cantidad de explotaciones ganaderas que se dedican a producir carne de una excelente calidad y de gran prestigio, no sólo en Galicia, si no en toda España.
Si pensamos en el turismo rural y el turismo activo se aprovechan los puentes, las vacaciones de navidad, Semana Santa y, por supuesto, toda la época de verano, que va desde mayo hasta finales de septiembre, época en la que aquí el clima es benigno a pesar de ser un municipio de montaña. Durante esta época la ocupación es, si no del 100%, muy importante en los establecimientos que tenemos aquí.
Se ve que la gastronomía es muy importante para atraer turismo al pueblo, pero, ¿cuáles son los platos más solicitados o más característicos de Fonsagrada?
Aquí un producto muy sencillo, que se hace tradicionalmente en todas las casas durante casi todos los días es el caldo gallego. Este caldo aquí, en la montaña lucense, se hace con productos de cerdo criado aquí en la comarca, es un bocado exquisito que, la gente que no lo conoce, cuando lo prueban suelen pedirlo cada vez que vienen aquí; el caldo, dependiendo de la zona en que se hace y de los productos que se usan en su elaboración cambia bastante. También son muy típicos el cocido y la carne.
Hay un producto que no es muy lógico que se suela pedir en la montaña, como es el pulpo, pero Fonsagrada es muy conocida en una parte importante del norte de España por el pulpo que se come aquí; no sé cuál es el secreto pero sé que es exquisito, el ‘Pulpo a Feira’. Tenemos unos restaurantes y unas casas en los que la comida es esmerada, los productos son de primera calidad y todo lo que se quiera degustar se puede probar aquí.
¿Con qué servicios y actividades cuenta el turista natural en la localidad?
Fonsagrada es un municipio que tiene una gran riqueza paisajística, con impresionantes vistas y un patrimonio único; tiene bosques prácticamente vírgenes de frondosas y una gran tranquilidad. Esto hace que el turista se sienta, de alguna manera, parte de este territorio que se ha conservado de una forma excepcional, como recoge el nombramiento de Reserva de la Biosfera que obtuvo Fonsagrada en especial reconocimiento a cómo se ha conservado Fonsagrada. Al tener poca población, la incidencia del hombre en el medio es baja, por lo que aquí los distintos valles, montañas e incluso el conjunto general parece que nos transporta a tiempos pasados en los que la contaminación no existía, en los que la huella del hombre sobre el territorio prácticamente no se notaba.
Actualmente estamos incentivando todo lo que son rutas de senderismo, e incluso deportes de escalada, bicicleta y trekking. Todas las actividades al aire libre tienen en Fonsagrada un sitio donde desenvolverse con gran libertad y, sobre todo, con una posibilidad de pasar de una altura de más de mil metros a los 400 y ver en todo ese recorrido la variedad de fauna, árboles, etc. que se puede contemplar en este municipio.
El eslogan que tenemos aquí es “Fonsagrada, terra de Seimeiras”, la seimeira es una cascada, y hay una gran cantidad de cascadas en este municipio y están casi siempre en unos enclaves muy particulares y de una belleza realmente exquisita. Es digno de verlo y, normalmente, estos lugares están acondicionados, aunque estamos trabajando en algunos de ellos. Podría citar la ruta de Chaila, de Tresvilar, Tresbispos, de Seimeira, de Seimeira, o Rellouso, etc. Tenemos una gran cantidad de rutas en este momento y, generalmente, suelen pasar, además de por paisajes autóctonos con castaños y robles, también pasan por aldeas, que aquí están bien conservadas y en las que se pueden contemplar desde hórreos, que aquí son de planta cuadrada muy similar a los asturianos; los hay cubiertos de pizarra, aunque también tenemos que todavía están cubiertos de paja.
Por otra parte, hay una riqueza etnográfica importantísima. Tenemos un museo etnográfico significativo en el que se puede contemplar todos los aspectos de la vida tradicional; una amplia mayoría de las piezas que se encuentran en él fueron donadas desinteresadamente por los vecinos de la comarca. Tenemos salas etnográficas, de arquitectura popular, de historia local, de arqueología, de escultura religiosa y contemporánea.
¿Existen vestigios de la presencia de civilizaciones antiguas y que puedan visitarse?
Tenemos numerosos castros, ya que Fonsagrada siempre fue un asentamiento de la cultura de los castros de los antiguos pobladores, que tuvo una gran importancia. Lo que pasa es que los castros los tenemos prácticamente vírgenes, no hubo excavaciones, estamos intentando que se puedan excavar y se pueda sacar a la luz toda la riqueza que tenemos. Además hay dólmenes, etc. En Fonsagrada la riqueza en este sentido es muy amplia.
Todo esto se puede visitar, aunque en este momento el que desee visitarlo tendría que pasar por la Oficina de Turismo del Ayuntamiento, para que le indicaran cuáles son los sitios más idóneos para visitar y les facilitaran un plano; también es necesario llevar algo para orientarse porque, como dije anteriormente, Fonsagrada es un municipio muy grande, por lo que es fácil perderse porque, a pesar de que los núcleos están señalizados, los castros no lo están; ésta es una forma que tenemos de preservarlos para que sólo vaya gente de la que nosotros tengamos conocimiento y podamos tener un cierto control sobre lo que se hace para que no se destruya esta riqueza que tenemos.
¿Tienen algún edificio emblemático o algún lugar interesante en el casco histórico de Fonsagrada?
En Fonsagrada tenemos una iglesia románica en Lamas de Moreira y otras iglesias en distintos sitios, también de belleza singular y significativas, como pueden ser la de La Fornaza.
¿Qué fiestas tradicionales se realizan en su pueblo y en qué consisten?
Tenemos una fiesta muy significativa, en la que se hacen unas alfombras florales, que no por desconocida es menos importante, como es la fiesta del Corpus Cristi. En esta festividad toda la calle principal se convierte en una alfombra continua con distintos motivos en su elaboración. Se trabaja desde que se acaba la fiesta hasta el año siguiente en su elaboración y en su diseño, y los distintos grupos de personas que se encargan de preparar estas alfombras, trabajan durante todo un año para que ese día sea un día de relevancia a nivel de alfombras florales. Esta fiesta, que se celebra cuando comienzan las primeras comuniones, es de las más importantes de Fonsagrada, no sin quitarle mérito al resto de fiestas que tenemos.
También celebramos el carnaval, la Feria del Butelo y, por supuesto, las Ferias Patronales, que se realizan en septiembre. Otras ferias que celebramos pueden ser la Feria del Caballo, en la que se hacen demostraciones y concursos, desde dentadura hasta de razas; también tenemos una feria del vacuno, que es muy significativa en esta zona. Por último, las Fiestas Patronales se realizan entre el 8 y el 11 de septiembre, son normalmente cuatro días de fiesta.
¿Cómo suelen dar a conocer Fonsagrada para que acudan los turistas?
La promoción que se hace del municipio seguramente podría ser más amplia, pero ahora mismo contamos con una página web en la que todo el mundo, gracias a las Nuevas Tecnologías, tiene acceso a la mayor parte de la información de lo que aquí tenemos. Por eso creo que esto es una ventana abierta al mundo para que todos conozcan este municipio, tan cercano y tan lejano, en el que nosotros vivimos y que pretendemos seguir potenciando. Además tenemos publicidad en distintas publicaciones de prensa, a veces también vamos a ferias con stands, etc. Éstas son las formas en que damos a conocer el municipio.
¿Qué tiene el pueblo que no tengan otros de la zona?
El municipio, con relación al resto de la zona, es el más grande y es el enclave tradicional al que los municipios más pequeños acudían a los mercados, etc, era el punto de referencia. Somos cabecera de comarca y eso conlleva que haya una serie de servicios estén asentados aquí en Fonsagrada. Tanto los municipios de Asturias como los limítrofes gallegos tienen en Fonsagrada ese ‘hermano mayor’ al que acuden y del que disfrutan a diario, para sus necesidades normales, y en ocasiones especiales, como en los eventos de los que he hablado anteriormente, Fonsagrada es un punto de reunión para los municipios colindantes.
¿Cómo convencería a un posible visitante para que pase sus vacaciones en el municipio?
Lo animaría a que nos visitara para que descubra por sí mismo mucho más de lo que yo he podido contar en esta entrevista, y que seguramente, si viene, va a volver. Fonsagrada, desde sus gentes, que son entrañables, hasta sus paisajes, en un enclave totalmente distinto, le cautivarán. Fonsagrada, tradicionalmente, ha sido un sitio bastante aislado, porque las vías de comunicación eran mucho peores de lo que son hoy, y se decía que a Fonsagrada se viene llorando y se marchan llorando, porque aquí se trata de una manera muy especial al visitante, y éste se siente como en casa.

COMENTARIO 07/08/2010 18:26:57 - virginia valenti dijo:

Estuvimos 16 dias el año pasado haciendo rutas por toda la comarca.Nos encanto todo!!!La tranquilidad,el no haber apenas turistas,el poder hacer las rutas prácticamente solos,sin aglomeración en ningún sitio.Los bosques tan tupidos,que no entran los rayos de sol.Los bosques de castaños centenarios y casi todas las rutas te llevan a cascadas. La comida,el pastel de Fonsagrada y los precios.Recomiendo el Rest.Casa Manolo como calidad precio,yo también lo saque de un Foro y el Rest.del Camping.

ENTREVISTA: PUBLICADA EN FERIAS TURISTICAS

UN FONSAGRADINO NO CUMIO:ANTONIO MON PRESIDENTE DA ASOCIACION PROVINCIAL LUCENSE DE APICULTORES

Antonio Mon, naceu na casa de Ton de Vilagudel (Veiga de Logares), é un dos fonsagradinos no cumio. E apicultor e transportista.
Entrevista publicada no Progreso de Lugo
Antonio Mon é, ademais de recolector "dos que aínda exercen", o presidente da Asociación Provincial Lucense de Apicultores (Apla), que reúne a uns 300 profesionais e afeccionados e que colabora coa Unidade de Alerxia do Xeral-Calde.
Explica que é un traballo que supón "sacrificio e pouca rendibilidade", co que "a xente nova non se quere meter a isto".
Nin as axudas da Administración nin as chamadas dos científicos que alertan sobre a necesidade do mantemento das colonias de abellas reverten a tendencia á baixa nos apicultores en activo. "O traballo non é fácil e as condicións tampouco é que cambiasen moito. Por encima, a mortaldade das abellas nos últimos anos chegou en ocasións ao 40% do total das colmeas", di.
As contas de beneficio tampouco son tan zumentas como o propio produto, o que pode explicar en parte o estancamento. O presidente de Apla ten os números na cabeza: "Se a media por colmea é de 20 quilos e o quilo véndelo a 6,5 euros como nas últimas feiras, xa se pode saber canto se saca en bruto. Pero a iso hai que quitarlle máis da metade para gastos, produtos de tratamento ou desprazamentos", explica.

miércoles, 25 de agosto de 2010

Brais e Uxía, os nomes galegos máis frecuentes

Antía, Anxo e Brais son os nomes galegos máis frecuentes na década de 2000 ao 2010, de acordo cun informe do Observatorio do Consello da Cultura Galega, obtido a través de datos do Instituto Nacional de Estatística, que revela que Pablo e Lucía o son en castelán.
O traballo facilitado por esta institución revela que desde 1970 o número de nomes galegos entre os máis frecuentes de Galicia incrementouse en máis dun mil por cento. Así, na década dos 70, os nomes galegos máis frecuentes supuñan 1,55 por cada mil; na dos 80 subiuse a 7,37, a 10,8 nos noventa e na vixente década a proporción é dun 18,7 por cada mil.
Así, na década dos 70, só 913 nenos chamábanse Antía, Anxo, Brais, Iago, Iria, Noa ou Uxía, mentres actualmente son un total de 10.726.
Por provincias, Ourense alcanza actualmente o primeiro posto en nomes en galego, con 19 de cada mil nacidos na última década, mentres A Coruña ocupa o último lugar, con 16.
O nome galego cunha distribución proporcional máis frecuente é Uxía en Ourense, onde 25 de cada mil nenas nacidas na década chámanse así.
O nome de neno máis común en galego tamén se atopa nesta provincia, xa que 22 de cada mil homes nacidos entre 2000 e o 2010 chámanse Brais.
Ademais de Brais, Uxía e Antía, tamén son frecuentes os nomes en galego Iria, Noa, Iago e Anxo, que nas décadas dos 70 e 80 non figuraban entre os 20 nomes máis postos aos nenos.
Xa nos anos 90 Brais, Antía, Nerea, ou Iago comezaron a figurar entre os 20 nomes favoritos para chamar aos recentemente nados.
Con todo, os nomes máis usuais en Galicia na actual década son Pablo, Lucía, David e Laura.
De feito, na provincia coruñesa 1.557 nenos recibiron na década o nome de Pablo; 358 en Lugo, 334 en Ourense e 1.558 en Pontevedra.
O nome feminino máis frecuente na Coruña é Lucía, un total de 1.638 bautizadas na última década, mentres tamén é o favorito en Lugo, con 401; en Ourense, con 406 e en Pontevedra, con 1.449.
En todas as provincias o nome de home favorito é Pablo, salvo en Lugo, onde é o segundo en preferencias, mentres David é o primeiro.
O segundo nome favorito masculino para os galegos é Alejandro mentres, para as nenas, rexístrase para este lugar case un empate entre María, Paula e Laura.

martes, 24 de agosto de 2010

Mallando

Palleiro
Motor


Basoiros e engazo

Colmo de palla



Limpadora



Máquina de mallar coa gradaiña recollida




Meda




Como hoxe en día estamos acostumados a ir a panadería e, xeralmente, mercar calquera produto que se nos antolle, aos novos, seguramente lles resultará difícil imaxinar a cantidade de traballo que se escondía antigamente detrás dun anaco de pan, ou de empanada, ou dun rico doce calquera elaborado con fariña de trigo, anque estes últimos probábanse soamente nos días de festa.
Un destes difíciles, ainda que festivos traballos era a mallega. Unha vez recollido e segado, en carros de vacas cargados ata os topes, o labrador levaba o trigo para a casa, para as eiras, quedando alí apiñado en torres circulares chamadas "medas". As medas, naturalmente, variaban en número e tamaño agáso o labrador fose máis ou menos podente. Alí quedasba unhs días ata que chegaba a máquina de mallar, lendario monstro de ferro que, carretado por seis vacas ou bois, ía de casa en casa, por lugares, mallando, é dicir, deixando o gran limpo de po e palla.
Para as mallas, aínda a colaboración entre os veciños era maior, xa que se necesitaban moitas mans para poder atender os requerimentos das máquinas.
As mallas, en definitiva, eran traballos comunales onde os veciños se axudaban uns a outros. Xuntabanse unhas veces na aira de un e outras na de outro. Asi, correndo pola aldea, dende un cabo a outro do lugar (cada ano empezabase por un), acababase o traballo do trigo que era moi pesado.
Nas mallas a máquina, éstas levábanse a aira, en carros tirados polas vacas ou por bois: o motor, a máquina e a limpadora.
O motor, movido por gasoil, , levaba unha polea que chega ata a máquina e movía o tambor polo que se cebaba o trigo.
Ianse baixando os mollos da meda e tirábanse para o cebador, , desatados por un home ou unha muller (neste traballo nunca houbo moitos distingos) e posteriormente empuxábanse para dentro y o cebador separaba o gran da palla.
A palla caía para un lado e apartábase para atrás cun engazo, pra que a recollan cun borto, que facía de cora, e levábana en feixes ata o palleiro, que era o sito onde ía a palla. Un dos mellores especialistas en facer palleiros era Oliverio de Felipe de Vilardíaz. Na descripción do palleiro distínguese tres partes: Base, parte superior e caperuza ou cuberta. A primeira ten forma cilíndrica; a segunda é de forma cónica, logo a terceira, amosa ser unha especie de rosetón, remate da obra.
Cando ían facer un palleiro a superficie destinada a solar do mesmo cubríase de pólas e ramas e, especialmente, cando era grande tamén se poñían paos e troncos, éstes recibían o nome de canteiros, sempre coa finalidade de que apalla non pudrira se quedaba en contacto co solo. Na realización dun palleiro usábanse dous procedementos: "Cotón" e "Colmo. O máis sinxelo, pero menos eficaz, consistía en coloca-la palla de xeito horizontal. Este era o primeiro. Logo o "colmo" era máis complexo xa que formaba un plano inclinado: Mais alto no medio, baixando cara a fora de xeito que, na colocación da palla auga escorría cara a fora, de xeito que a mesma non pudrira
Por outro lado da máquina de mallar caía o grao cheo de arganas para unhas cestas a propósito. Este trigo levábase para a muxega da máquina de limpar. Esta era ben grande e había que movela a man, cunha manivela. O armatroste tíña unhas palas que o movelas ca manivela botaban aire hacai unhas cribas que tamén se movían de xeito que deixaban caer o grao por unha caneleta, xa limpo e listo para levar a artesa, ben protexida polos ratos. Non se desperciaba nada: o grao para a artesa, a palla para o palleiro para estrar ou darlle o gando, as arganas para cuito (esto si que era reciclaxe). Ao último para aproveitar todo ben, barríase a aira con escobas de xesta ou queirotas, na nosa terra chamábanse basoiras.
Para que todo funcionase ben e non se produciran coincidencias que perxudicarían a asistencia a cada malla da maior cantidade de xente, que gañaba obreiros para a súa propia malla, as “empresas” malladoras organizaban a ruta de mallas e o calendario, indicando o día de comenzo e a casa na que se facía a primeira malla. Todo o que quixese que desa casa lle axudaran na súa malla, tiña que ir a traballar nela para “gañar os obreiros”.Naturalmente tódolos que elexían unha ruta iban ás mallas dun determinado mallador, agás que na casa se dispuxese de varias persoas para ir á procura de obreiros.O período das mallas semellaba a liga de futbol. Tiñan os seus seguidores e mesmo fans. Procuraban mellorar a súa tecnoloxías cada ano e imprimían un ritmo bestial para ver que empresa facía mais mallas no mesmo tempo ou remataba antes a súa xeira de mallas contratadas. A presentación dun novo motor de mallar era todo un acontecemento cada ano. Foron malladores de sona na nosa parroquia, e que eu lembre ( se alguén sabe de máis debe dicirmo): Pastor de Aquel Cabo, Rancaño de San Martín, Acolá de Robledo, Atilano de Carlos, e nos últimos tempos, xa con aparellos modernos: Pepe do Cordo de Liñares
Na malla traballaba moita xente, perfectamente organizada e coordenada:
  • 1 Persoa para tirar os mollos da meda.
  • 1 persoa para achegalos ó taboleiro da máquina de mallar.
  • 2 persoas para mallar.
  • 1 persoa encargada de sacar a palla da gradiña de saída.
  • 1 persoa atendendo ó cesto donde caía o gran de trigo para cambialo cando se enchera.
  • 2 persoas alternado o carreto do gran dende a malladora ata a máquina limpadora.
  • 4 persoas alternándose collían a palla que saía da gradiña e organizábana (espelíana) en mollos.
  • 4 persoas recibían os mollos e atábanos con vencellos da propia palla.
  • 2 persoas lanzaban eses mollos cara ó palleiro.
  • 2 persoas facían o palleiro.
  • 2 persoas arranxaban e igualaban os lados do palleiro para que quedara estético e regular
  • 1 ou 2 persoas movían a máquina de limpar. Eso chamábase “dar ó veo”.
  • 1 persoa atendía á moxega do trigo. Era o limpador.
  • 1 Persoa atendía ó cambio dos copetes que recollían o trigo limpo e enchía os sacos para transportalo.
  • 2 Persoas carretaban o trigo limpo para a casa ou a artesa

A comida na mallega, ademáis de quitala fame alimentaba, era feita pola patrona ou unha persoa de fora e era a base de lacón, cachelos, chourizos e sardiñas en conserva ademáis de viño a morea , cafés, augardentes e doces


EL NOGAL MAS GRANDE Y VIEJO DE GALICIA

Este majestuoso Nogal (Juglans regia) se encuentra en el lugar de Licín, perteneciente a la parroquia de Santa Eulalia de Licín, a unos 100 metros del viejo camino real de Monforte a Chantada por Belesar "citado en un documento judicial por un pleito de titularidad del 1746", y está en un terreno al lado de la carretera que separa la finca de la Casa Grande de Licín a la que perteneció. Estas tierras pertenecían al dominio de Real Monasterio de A Cova-Sanviñao. A poca distancia del Nogal se puede contemplar, sepulturas antropomorfas, o en el patio de una casa cercana un antiguo estanque con un curioso sistema de regulación de entrada y salida del agua, y no muy lejos se encuentra el Castro de Licín o también llamado " Castro de Illón

En documentos del siglo XIX se menciona el terreno en el que se encuentra el Nogal, al que llaman "A Nogueira da casa". En otro documento del 1828 se refiere al mismo como "Nogal de Santiso propiedad de la casa".
Los vecinos de más edad recuerdan " A Nogueira" del mismo tamaño que hoy tiene y hablan que ya sus abuelos hablaban de un Nogal de grandes dimensiones en la citada finca.
A Nogueira da casa tiene más de 8 metros de perímetro y seguramente fue plantado por la Casa grande de Licín hace más de 500 años posiblemente para alimentarse de sus frutos. El origen de esta casa se remonta a la segunda mitad del siglo XV, en cuya fecha se hallaba habitada por un personaje de ascendencia francesa, Germán Godín "el viejo", en calidad de forero del dominio directo de San Martín de A Cova.

ALGUNS ENLACES SOBRE ARBORES

CATALOGO DE PLANTAS INVASORAS EN GALICIA

http://www.siam-cma.org/publicacions/doc.asp?id=373

ARBORES SENLLEIRAS

http://medioambiente.xunta.es/espazosNaturais/bio_arbores_senlleiras.jsp
http://www.xunta.es/Dog/Dog2007.nsf/FichaContenido/D506?OpenDocument
http://medioambiente.xunta.es/espazosNaturais/bio_lista_senlleiras.jsp
http://www.galiciae.com/arquivo/37895

A praga do perforador do geranio causa estragos en Galicia




A oruga da bolboreta Cacyreus marshalli é coñecida como perforador, barrenero ou taladrador do geranio, un diminuto devorador de plantas que se coou no ecosistema galego. O nome define por si só o modus operandi da oruga: realiza un pequeno orificio e ocúltase no talo da planta que, en aparencia, non está enferma. Unha vez dentro, empeza a comer.
Cando o propietario se dá conta, adoita ser tarde. As flores sécanse pronto, e o insecto chega a alimentarse tamén das follas, deixando cun aspecto desolador unha planta de uso habitual nesta comunidade.
Galicia era o último reduto libre de Cacyreus marshalli en toda España. Os entomólogos detectaron a súa presenza esporádica en novembro do 2008. Un ano e nove meses despois, a bolboreta é dunha profusión incontido.
Así o explica o lepidopterólogo galego Eliseo Fernández Vidal nun traballo de recente publicación no Boletín da Sociedade Entomológica Aragonesa: «A esta especie, orixinaria de Sudáfrica, introducida incidentalmente en Europa vía illa de Mallorca en 1989 e praga dos geranios, vímola por primeira vez en pleno centro urbano da Coruña o 2 de novembro do 2008 [...]. Desde entón non é raro avistar exemplares por toda a cidade, sobre todo entre setembro e novembro».
E tras o achado, detalla a súa proliferación: «Comprobamos que xa habita en todo o municipio da Coruña e os adxacentes e que, efectivamente, tamén aquí converteuse nunha verdadeira praga que está a arruinar plantacións de Geranium e Pelargonium . No entanto, parece non ser tan abundante como noutras localidades de Galicia onde a vimos: dentro da provincia de Lugo, en Quiroga, Rairos, Samos e Sarria, e dentro da de Ourense, no Barco e Verín, enclave este último onde era moi abundante en setembro do ano 2009».

lunes, 23 de agosto de 2010

Pensións e aforros sosteñen as explotacións lácteas galegas


«En xeral, coa excepción duns poucos, vos gandeiros estamos perdendo diñeiro, vivindo a conta dá pensión dun avó ou botando man dá horta ou outros recursos complementarios». O escuro escenario que describe o presidente da Asociación Galega de Cooperativas Agrarias (Agaca), José Luis López Vázquez, non é unha novidade no sector lácteo galego. Non o é desde que os prezos do litro de leite abonados pola industria aos produtores caesen ata unha media de 0,25 euros por litro en xullo do ano pasado, segundo os datos que manexa o Observatorio Galego do Leite.
Agora, un ano despois, o escenario aínda non se recuperou, aínda que a cotización do leite en po e a manteiga (elementos que marcan a evolución do mercado lácteo) estabilizouse, experimentando un crecemento continuo en Europa desde principios de ano. A primeira marcou en marzo os 2,3 euros por quilo e a segunda chegou aos 2,83 euros por quilo, moi por encima do valor obtido no mesmo período do ano anterior.
Con todo, a media abonada aos gandeiros en xuño, último dato que recolle o observatorio, ascendeu ata os 27,91 céntimos por litro de leite, pero aínda non é suficiente para cubrir gastos. O custo de produción estimado por litro de leite é duns 0,34 euros, segundo calculan desde Unións Agrarias. Nesa cantidade irían incluídos a alimentación dos animais, os gastos de veterinario ou a amortización de créditos.
«Cando empeza a render algo ou leite é cando está polos 36 céntimos», comenta o responsable do colectivo das cooperativas, que tamén é gandeiro. Para que sexa rendible recibindo unha cantidade menor, habería que reducir custos, pero as explotacións carecen de terra suficiente para poder cultivar forraxe propia. «Ou banco de terras era unha opción, pero parece que agora está parado», comentan no sector.
A cotización baixa
A media ponderada do prezo do litro de produto que reciben os gandeiros galegos está por baixo da citada cantidade. Un informe feito público hai uns días polo Ministerio de Medio Ambiente, Medio Rural e Marino avanzaba que en Galicia a cotización era inferior á rexistrada noutras comunidades. En concreto era tres céntimos menos do abonado en Castela e León, Andalucía ou Cataluña.
Pero os datos foron rapidamente matizados pola industria. «Ocorreu que as cifras as compararon de forma errada ?comenta o xerente da Asociación de Industrias Lácteas que operan en Galicia, Pedro Ramos? , porque en España as explotacións reciben primas por quilo producido. Hai outras comunidades nas que as explotacións son moito maiores, e aí están as diferenzas».
Con todo, lonxe quedan os tempos nos que o ouro branco galego cotizaba por encima dos corenta céntimos. Aquel maná nubló tamén a mente dalgúns que empezaron a investir en maquinaria que logo é complicado amortizar.
Cunhas cotizacións como as que hai agora unicamente aqueles gandeiros dos 11.987 produtores rexistrados en Galicia que teñen un volume de produción moi elevado poden sobrevivir.
O resto precisan doutros apoios. «A xente está bastante desesperada ?apunta Juan Orozco, de Xóvenes Agricultores? e non ou deixan porque xa non hai a prestación que había ate hai pouco por abandono dá actividade agraria, e tamén porque co aumento do paro moitos dous que marchasen a traballar na construción están volvendo ás granxas familiares».
Pero tanto para os que volven como para os que nunca marcharon hai un factor que aperta especialmente a soga que teñen en torno ao pescozo as explotacións lácteas galegas. é o volume de créditos bancarios contraídos para poder facer competitivas as granxas. Ata hai algúns produtores que non pechan porque entón non terían diñeiro para poder pagar letras. «Cun salario normal traballando por conta allea non podería pagar», recoñecía hai pouco un gandeiro cunha explotación de gran tamaño (800.000 litros). Porque foi un dos que quixo quedar no campo collendo a testemuña da pequena granxa familiar que tiñan os seus pais na zona de Trazo.
Perda de capital
E é que o campo galego experimentou na última década unha reconversión na que os gandeiros investiron unha gran cantidade de diñeiro para comprar dereitos de produción que, co anuncio da desaparición de cotas no horizonte do 2015, está totalmente devaluada. Moitas granxas están abertas para poder pagar. «Está ben que quiten as cotas, pero teñen que poñer outro tipo de medida para regular ou mercado. Non queremos esmolas, queremos vivir do noso traballo», apunta Lupe Prado, do SLG.
Cambio
No ano 2000, segundo o sindicato Unións Agrarias, a produción media das explotacións era próxima aos 52.000 quilos e o número de produtores na campaña 1999/2000 era de 35.661, segundo a Consellería de Medio Rural. Agora a media é de 160.000 litros, pero as granxas minguaron nun terzo. A cota que teñen agora as granxas galegas é de 2,2 millóns e toneladas fronte aos 1,6 do 2000. O tamaño aumentou e algúns ata continúan pensando en crecer aínda máis para poder facer rendible o traballo.

«Non deixamos isto porque non \ onde ir»

«Ou que gañamos co leite non chega para cubrir vos gastos. Imos tirando a base de reducir ou soldo que cobramos. Porque agora vos catro que formamos esta SAT (sociedade agraria de transformación) percibimos un salario moi pequeno para poder aguantar a explotación». Enrique Bodelo é nova, optimista, pero hai tempo que ve escuro o futuro da súa explotación. E o vento que sopra sobre o sector parece que non apartará as nubes do horizonte a curto prazo. Pero ao seu xuízo non hai ningunha razón conxuntural que explique neste momento os baixos prezos que están a cobrar os gandeiros en Galicia.
«É moi difícil cambiar isto. A Xunta e ou Goberno central teñen boas intencións, pero parece que as industrias fan piña. E para cambiar de empresa á que lle levas ou leite é moi difícil», apunta.
«Está complicado»
Por iso, tanto el como os seus compañeiros na explotación, Elías, Isaías e José Antonio , ven cçomo todo «está complicado». Agora teñen unha granxa ou sociedade con 290 reses, das que 190 están en produción. A cota que manexan é de 1,05 millóns de litros, unha marca que corresponde a unha cantidade que os faría competitivos, pero todo ese esforzo parece non alcanzar para cubrir os gastos porque co prezo polos chans non hai ningunha marxe de beneficio.
E, como apuntan, non hai por onde recortar gastos porque «vos animais teñen que comer, porque cando non comen non dan leite». Un círculo.
Por iso o gandeiro fai contas e explica que «como isto continúe as dúbidas están entre continuar meténdose en créditos para obter máis cota ou pechar porque todo isto non ten traza de cambiar». O problema de continuar comprando dereitos de produción é que é un diñeiro que no 2015 acabará esfumándose.
Porque no sector lácteo estalou outra burbulla que acabará deflactando totalmente o valor que aínda ten a cota láctea. O mercado de dereitos de produción foi un negocio para os que foron abandonando a produción antes de que o Goberno central reguláseo para evitar a crecente especulación.
A bonanza fixo emerxer intermediarios que chegaron a pedir ata 0,72 euros polo dereito de producir un litro de leite. Os elevados prezos fixeron que moitos o pensasen dúas veces antes de incrementar o tamaño que tiña a granxa. O Goberno interveu prohibindo a comercialización entre particulares. Iso fixo que a cotización baixase ata os 0,25 céntimos. A cantidade, aínda que baixa, implicaba igualmente destinar un gran capital. E canto maior era a explotación, tamén era preciso tecnificarla para axilizar o ordeño ou mellorar a calidade do produto.
Ao límite
Foron bastantes produtores galegos os que fixeron o esforzo. Pero parece que foi en balde. «Dende hai un ano estamos nun estado de supervivencia, tratando de aguantar ao límite total», apunta José Manuel, gandeiro da zona de Ordes. E non dubida en explicar que «é a agonía do sector, non sabemos onde imos, non hai quen teña a carga do crédito que \, non coñecemos como virán vos prezos non fu turo. Non ou deixamos porque non \ onde ir».

As cooperativas atribúen á descapitalización do gandeiro a falta de novos proxectos

Colocar un nova marca no mercado é unha iniciativa que require un importante esforzo económico. Por iso, a unión de varias cooperativas ou grupos de gandeiros para envasar o produto, transformalo e comercializalo é algo complicado. «Vos gandeiros están descapitalizados e costa moito lanzar unha marca nova ao mercado», explican en Agaca. Con todo, hai algunhas iniciativas que tratan de achegar valor engadido ao leite, entrando tamén na comercialización de novas marcas. é o caso de Alimentos Lácteos, que se fixo coa planta que tiña Pascual no municipio lucense de Outeiro de Rei. A cooperativa lanzou dúas marcas ao mercado, Muuu e Deleite.
O problema, explican fontes da Asociación Galega de Cooperativas Agrarias, é que moitas veces resulta difícil pór en marcha ideas deste tipo porque, cada vez que hai un intento de facelo, a gran industria parece tratar de botalo abaixo.
Agrupación
O proxecto que realizou esta agrupación de cooperativas naceu co espírito de grupo lácteo galego, unha idea que para fontes do sector acabou no momento que as grandes empresas que había en Galicia (Leyma ou Leite Celta) pasaron a ser foráneas. Posteriormente, houbo varios intentos de volver agrupar á industria que quedaba en Galicia, pero ningún obtivo froitos.
E mentres este tipo de ideas tratan de continuar adiante, en Galicia vai incrementándose aos poucos a formalización de contratos homologados entre industria e gandeiros. Uns datos lanzados hai uns días polo Ministerio de Medio Ambiente, Medio Rural e Marino revelan que en Galicia están formalizados xa o 56,3% do total dos realizados en todo o conxunto de España.
Este ritmo é aínda lento porque, como apuntan fontes dunha industria galega, hai gandeiros que non queren ese tipo de contrato, un documento que foi unha das grandes reivindicacións dos últimos anos para fixar un prezo mínimo ao leite.

domingo, 22 de agosto de 2010

BODA MULTICURAL CON CIEN INVITADOS EN A FONSAGRADA


As estatísticas din que o partido xudicial da Fonsagrada é o segundo de España que menos vodas ten. Parece que non se animan os de dentro, pero si o fan os de fóra. Este é o caso de Nieves Estrada Testa e Marc Teruel Morgades , dous enxeñeiros cataláns que onte contraeron matrimonio na aldea de Vilardongo. Participaron ao redor dun centenar de persoas chegadas de diferentes lugares de España. Foi unha voda multicultural, aproveitada pola noiva para dar a coñecer a terra dos seus avós da que, por certo, é unha namorada. Nieves é unha boa embaixadora de Galicia en Cataluña, sen ningún tipo de dúbidas.
A pesar de non nacer na Fonsagrada, Nieves considérase fonsagradina. Naceu fai 31 anos en terras catalás, ás que emigrou a súa nai, Saladina Testa . A esta muller, a historia marcáballe un encontro de culturas que comezou cando coñeceu ao seu marido, Juan Estrada , un almeriense que emigrou con 3 anos a Barcelona e ao que lle tocou facer a mili na Coruña. Alí coñeceu á fonsagradina, namoráronse e casaron. Tiveron dous fillos, un deles Nieves , que nunca perdeu o contacto coa terra dos seus avós e da súa nai. Viña en vacacións e a súa conexión co pobo era tal, que ata axudaba no campo e gardaba as vacas. En galego como en catalán. Entre A Fonsagrada e a súa casa catalá, Nieves aprendeu a falar o galego. O venres, entre os preparativos da cerimonia, recordaba a Maruja de Garibán , a muller que lle ensinou a lelo e a escribilo correctamente. Tamén a súa nai xogou un papel destacadísimo nesta faceta, comprándolle libros en galego e axudándolle a practicar. Aos seus 31 anos, fala cinco idiomas e Marc, o seu esposo, tamén. Agora comeza a dar os primeiros pasos co galego.
«Organizamos a xuntanza como un encontro; unha celebración do noso amor e unha festa con todos vos nosos seres queridos e amigos. Nosos pais sempre inculcáronnos ou amor á terra e aprender a respectar as linguas. A terra é un orgullo xunto coa familia, as culturas e estar todos xuntos para poder celebralo», explicou a noiva. Por certo, que Nieves preparou un vídeo sobre a cerimonia no que inclúe os lugares máis bonitos da Fonsagrada para regalarllo aos invitados que non puideron asistir á cerimonia. Aos que si estiveron na Fonsagrada, os xa esposos regaláronlles un par de espardenyes , as zapatillas tradicionais payesas. Polo civil. A cerimonia civil, oficiada polo alcalde da Fonsagrada, Argelio Fernández , tivo lugar no xardín da casa de José e Nieves , os avós da contraente. Él ten 81 anos e ela, 75. Como padriños interviñeron María do Mar Testa e Xavi Ardil , un amigo catalán do noivo. Entre os asistentes tamén estaba Claudio Morgades , de 81 anos, o avó de Marc, que foi o que mobilizou a toda a súa familia para que non se perdese a oportunidade de coñecer Galicia.
Na celebración non faltaron gaiteiros e os noivos elixiron un dos restaurantes máis populares da Fonsagrada, o do Piñeiral, para o convite. O menú consistiu en polbo, ameixas, lagostinos, rape, tenreira e, de sobremesa, torta nupcial. Os viños elixidos foron Mencía e Rioxa.

O CAMPO GALEGO INICIA UNHA REVOLUCIÓN

Non fai falta estar todo o día coidando a unha vaca
As máis diversas ideas empresariais ligadas ao campo empezan a florecer en Galicia para tratar de dar un impulso a ese medio e fixar poboación.

A economía rural de Galicia non vira só ao redor da gandería. Tampouco ao redor da agricultura. Ata vai máis aló do turismo rural promocionado con forza tras a entrada na Unión Europea e a consecución de fondos Leader para o desenvolvemento de áreas desfavorecidas. E é que nalgunhas zonas da comunidade galega, como a comarca do Ulla ou a de Terra de Caldelas, empezan a florecer novos proxectos que aproveitan as materias primas que ten o campo para abrir unha nova vía de desenvolvemento rural.
Empresas de escultura, restauración, actividades alternativas e de lecer ligado á utilización de enerxías limpas, fabricación de produtos artesanais ou realización de cursos son algunhas das opcións que están a emerxer no rural. Todas son fontes de atracción de novos fondos para os concellos menos poboados de Galicia.
Algúns dos que poñen en marcha estes proxectos proceden doutras comunidades ou do estranxeiro. Tamén hai outros que son da zona, pero entenderon que o rural precisa dar un xiro na súa economía para evitar o despoboamento. E hai moitos exemplos.
Esculturas
A Jorge López e a Fermín do Amo uníronos as circunstancias. O primeiro naceu en Bilbao, pero se criou en Palas de Rei, na provincia de Lugo. O segundo é de Madrid, pero hai uns anos acabou vivindo nunha aldea dese mesmo municipio. «Porque Lugo foi un lugar que sempre me gustou», comenta. é irmán do director de cine Álvaro do Amo e hai xa tempo que traballa o ferro. Constrúe lámpadas, estruturas para inmobles e tamén fai esculturas con ese material. Un día coincidiu con Jorge e aí empezaron unha aventura. Este é restaurador de madeira. Utiliza as vigas e outras estruturas que había en inmobles tradicionais para facer o seu traballo. Limpa a madeira, quítalle a polilla, trabállaa con agarimo e acaba facendo unha nova estrutura que non perde o aire tradicional para o que os materiais orixinais foron construídos nun principio. Pero desde que coñeceu a Fermín tamén abriu unha nova vía no seu traballo. Entrou no mundo da escultura. Todo iso fano desde unha parroquia de Palas de Rei, Santa María de Pidre.
Actividade para todos
Un pouco máis lonxe, no concello de Antas de Ulla, pode verse o que se coñece xa como A Casa dá Terra, un lugar situado en Porto Carreiro no que hai actividades para todos os públicos relacionadas coa vida no campo e o crecemento persoal. O encargado de todo iso é Santi e leva na comarca uns vinte anos. Levantou unha casa xunto a unha carballeira a poucos metros do río. é un lugar ideal para buscar a paz.
«Aquí veñen adultos, hai unha granxa-escola, facemos actividades de turismo alternativo porque dispomos dunhas cabanas que funcionan con enerxía solar», explica. O que quere mostrar con todo o que se fai na Casa dá Terra é que calquera pode deixar de facer o que fai habitualmente para realizar o que verdadeiramente lle atrae. Iso é algo que fixo, un paso que deu hai vinte anos ao vir á zona.
Taller téxtil
E, xa na comarca de Terra de Caldelas, hai outro exemplo innovador que trata de recuperar un oficio ancestral como é o de teárelos. é un taller téxtil que puxo en marcha Anna Champeney. Esta inglesa chegou xa hai uns anos á Teixeira e agora é xa unha veciña totalmente ligada a Galicia. Nese mesmo lugar tamén o seu marido fai cestos. As pezas que fan, tanto un como outro, teñen un amplo mercado en toda España porque teñen un alto valor artesanal detrás.

viernes, 20 de agosto de 2010

A venda de coches cae un 45,8% en Galicia na primeira quincena de agosto


O mercado de turismos en Galicia caeu un 45,8% na primeira quincena deste mes agosto, a quinta comunidade onde máis baixou, fronte ao descenso do 29,6% rexistrado na media de España, segundo datos facilitados este luns pola asociación nacional de vendedores (Ganvam). Os datos do Instituto de Estudos de Automoción (IEA) relacionan esta situación co fin do Plan 2000E e a subida do Iva.Por canles, as compras de particulares pecharon a primeira quincena cun retroceso do 43,7%, ata as 12.864 unidades, lonxe das cifras de crecemento de meses anteriores. Así, na primeira quincena o mercado estivo sostido polas vendas de empresas e alquiladoras, de forma que a canle de empresas rexistrou un aumento do 11,9%, ata situarse nas 6.308 unidades, mentres que as matriculacións de empresas de 'rent a car' creceron un 108,3%, con 1.275 unidades.

Cifras ''alarmantes'' para os vendedores

Ganvam cualificou estas cifras de ''alarmantes'', xa que constatan a tendencia baixista do mercado e auguran unha ''dura resaca'' para outono como resultado do incremento ''artificial'' das vendas na primeira metade do ano grazas ao plan de axudas e ao anticipo das compras pola subida do Iva. Para os vendedores, é preocupante que na primeira quincena deixáronse de vender case un de cada tres coches en comparación coa primeira metade de agosto do ano pasado.A patronal teme que o fin do plan de axudas volva sumir ao sector da distribución de automóbiles, integrado nun 80% por pequenas e medianas empresas sen músculo financeiro actualmente, nunha ''situación insostible'', cunha caída das vendas de 100.000 unidades no segundo semestre e a perda de ata 10.000 postos de traballo nesta segunda metade de ano.

Por autonomías

Por Comunidades Autónomas, só Madrid, Canarias e as cidades autónomas de Ceuta e Melilla salvan os seus mercados. En Canarias as matriculacións subiron un 13,7% e na Comunidade de Madrid un 3,9%, en tanto nas cidades autónomas de Ceuta e Melilla incrementaron un 2,9% nos primeiros quince días do mes.No resto de comunidades autónomas, as matriculacións deron síntomas de debilidade, destacando a baixada experimentada por Navarra (63,3%), Comunidade pioneira no seu día na posta en marcha dun programa autonómico de axudas e no crecemento das súas vendas.

O 40% dos cabalos de carreiras nacidos en España son galegos




No 2003 había un único criador de purasangres ingleses na comunidade, pero hoxe son case corenta. Os gandeiros obteñen unha media de 11.000 euros por exemplar




O purasangre inglés é o fórmula 1 dos cabalos. O que queira facer fortuna nos hipódromos, sexa italiano, coreano ou australiano, necesita un exemplar desta raza, polo que se chegan a pagar fortunas en Inglaterra, Irlanda ou Francia, os principais mercados.
A súa crianza ten un crecemento exponencial en Galicia desde que os gandeiros viron no purasangre unha alternativa a outras razas equinas ou á vaca. No ano 2003 había un criador na comunidade. Hoxe son uns corenta. «Unha vintena en Ourense, unha ducia en Pontevedra, media ducia na Coruña e un en Lugo», detalla Gumersindo González, director xerente do Centro Ecuestre da Deputación de Ourense, cuxas axudas á crianza explican o especial desenvolvemento da modalidade nesa provincia.
Segundo os seus datos, en Galicia están a criarse hoxe «uns setenta poldros, que representan en torno ao 40% dos nados e criados en España, uns 170». O traballo está a facerse ben e os resultados chegan en forma de vitorias. Feitizo, unha das grandes esperanzas galegas, xa gañou no hipódromo da Zarzuela con só dous anos. Onte foi un dos poldros españois que competiron cos mellores de Europa no Critérium Internacional do hipódromo de Lasarte, onde foi cuarto.
O seu propietario é o iraniano Reza Pazooki, considerado o mellor de España e que se embolsou este ano o maior premio do país: os 50.000 euros da Mijas Cup. «A Feitizo fun a buscalo antes de que o poxasen e estou moi contento. Teño uns dez purasangres galegos porque son moi bos. Ecojar, Estela , Polaco... Alí fanse moi ben as cousas ?prosegue? e xa nin mo penso. Por exemplo, o propietario Jorge Vázquez ten unha egua, Lake Constance, da que compro todos os seus fillos».
Gonzalo Peláez rexenta o potrero Haras Peláez-Malvar en Sandiás. Foi el quen vendeu Feitizo a Reza Pazooki. Hoxe acolle a 21 nais reprodutoras das que este ano naceron 11 poldros. Oito eguas son súas, as outras 13, de propietarios vascos e madrileños que pagan un diñeiro para que críen en Galicia, porque o clima e os pastos son ideais. «Para min ?afirma con rotundidade? é un negocio rendible. Os poldros póxanse a unha media de 11.000 euros. Dos 63 polos que se vai a puxar no

miércoles, 18 de agosto de 2010

O XARDIN DOS MEUS PAIS







Usos dalgunhas árbores

SABUGUEIRO
Sabugueiro, bieiteiro, baiteiro, sabugo, sauco, sabugiño, etc.
Nome científico: Sambucus nigra L.
Nome castelán: Saúco.


SALGUEIRO
salgueira, salgueiro negro, salgueiro zao, zao
Nome científico:Salix atrocinérea L.
Nome castelán:Sauce ceniciento, sarga negra, salguero negro, sauce, bardaguera.


FREIXO
Nome científico: Fraxinus excelsius
Nome castelán: Fresno común


CARBALLO
Alvariño, carballo branco, carballo verino, carvallo, rebolo alvar
Nome científico: Querqus robus L
Nome castelán: Roble albar


CASTIÑEIRO
castañeiro, castaño, castiro
Nome científico: Castanea sativa miler
Nome castelán: Castaño


BIDUEIRO
bido, biduo, bedolo.
Nome científico: Betula alba
Nome castelán: Abedul blanco
AMIEIRO
Amieiro, ameneiro, abeneiro, amieira, amineiro, amineira, arche, aveneiro, avineiro, pau do demo, samoeiro, umeiro, etc.
Nome científico: Alnus glutinosa (L) Gartner
Nome castelán:Aliso, alno, vinagrera.

Aquí tes algunhas das árbores galegas e os seus usos. Pero aínda quedan moitas máis árbores para que coñezas, busca nos libros, pregunta ós teus avós, ós teus pais. As árbores producen osíxeno que necesitamos para respirar, suxeitan a terra e serven de refuxio a moitos animais. Por iso debemos coidalas e plantar polo menos unha árbore cada ano.
AMIEIRO A madeira desta árbore que medra sempre preto dos ríos, resisten moi ben a humidade, polo que se empregou para o piso e algunhas partes dos muíños e para facer pontes. A cortiza usábase para aliviar as enfermidades da boca e da gorxa. Ademais as súas follas servían para curar os pes doloridos e o reumaAta 25 metros. Edade media 80 anos. Máxima 120 anos. Altitude entre 0 e 1.200 metros.
BIDUEIRO Esta árbore tamén necesita de solos húmidos. A súa cortiza empregábase para a elaboración de pergamiños, antorchas e para a cubrición de tellados. Pero o uso máis coñecido desta árbore é a que se lle da a súa madeira: serve para facer zocos. Ata 20 metros teñen algúns bidueiros ou bidos. Son inconfundibles.
CARBALLO É unha das árbores galegas máis coñecidas. A cortiza desta árbore usábana para curtir as peles. Os seus froitos servían de alimento ó gando.
A súa altura é moi variable dependendo moito do lugar, hai exemplares baixos como o da fotografía anterior e moi altos como o da fotografía seguinte. Pode pasar de 40 metros. Pode vivir por riba dos 500 anos, podendo chegar ata os 1000 anos.
CASTIÑEIRO A súa madeira é moi boa para a fabricación de mobles, os seus froitos ...para facer un bo magosto.
Os castiñeiros poden chegar ata os 30 metros e 12 metros de ancho. De tódolos xeitos as podas fan que non mida tanto, xa que logo é máis dificil coller o seu froito. O Castiñeiro de Pumbariños no Souto de Rozabales Manzaneda (Ourense); dicen que é o de maior perímetro de Galicia con máis de 12 metros. Supera os 500 anos e foi declarado Monumento natural no ano 1995
O Castiñeiro da igrexa de Hospital no Incio. Ten sobre 500 anos e mide 6 metros de perímetro e 16 metros de altura.
FREIXO A madeira desta árbore é de boa calidade e se empregaba para facer carros e aparellos de labranza. As cinzas dos freixos xóvenes úsanse para limpar os dentes.
Ata 40 metros. O normal está entre 20-25 metros.
Realmente o nome de excelsior é bastante apropiado.
A idade media é sobre 100 anos inda que pode vivir 200 anos.
Ten un crecemento bastante rápido.
SABUGUEIRO As flores deste arbusto, en infusión, serven para curar os catarros. As súas polas espichadas ó redor dunha horta impiden que entren as toupas. Ademais cos seus froitos poderemos facer unha marmelada moi saborosa. E coas súas polas, que son ocas, podemos facer frautiñas.
Trátase dun pequeno arbusto que pode chegar ata 10 metros. Xeralmente entre 2 a 5 metros.
SALGUEIRO Tamén medra preto dos ríos e zonas húmidas. A súa cortiza contén a salicina, unha substancia da que se pode preparar o ácido acetil salicílico: aspirina. Ata 10 metros.
O lóxico é que non pasen de 2 ou 3 metros, co que teñen aspecto de arbustos, pero poden ter ata 10 metros.

lunes, 16 de agosto de 2010

Só 37 concellos pecharon o ano con máis nacementos que mortes

O 60% destes concellos están en Pontevedra, única provincia que rexistra un saldo vexetativo positivo

Só 37 dos 315 concellos de Galicia pecharon o ano 2009 cun número maior de nacementos que de mortes, o que dificulta excesivamente a necesaria substitución poboacional. Segundo datos extraídos dos últimos estudos publicados polo IGE (Instituto Galego de Estatística), deses 37 concellos case o 60% -22- están na provincia de Pontevedra, 11 na Coruña, dúas en Ourense e outros tantos en Lugo. De novo queda en evidencia a brecha que separa o interior do litoral. De feito, Pontevedra é a única das catro provincias que, aínda que pobre, presenta un saldo vexetativo positivo (59), cos seus 8.631 alumeamentos fronte aos 8.572 falecementos. As cifras son moitísimo peores nas tres restantes: lideradas por Lugo cun crecemento negativo de 2.657, séguena A Coruña (-2.458) e Ourense (-2.389).
Desta forma, o resultado de confrontar o número total de nacementos e de mortes en Galicia arroxa un resultado alarmante, cun saldo de -7.445, o peor das 17 comunidades españolas no exercicio pasado, no que só cinco máis contabilizaron perdas: Estremadura (-24), Cantabria (-99), Aragón (-157), Asturias (-4.467) e Castela e León (-6.312). Un panorama cuxa valoración relativa se agrava se se ten en conta os números positivos de autonomías como Madrid (cun crecemento vexetativo de 34.362), Andalucía (29.733), Cataluña (24.842) e Valencia (11.626). O dinamismo da capital do Estado e da fronte costeira mediterráneo supón un abismo fronte ao resto do territorio español.


Baixo peso da inmigración
A pesar de que a poboación global da comunidade galega non deixou de aumentar desde o 2004, tampouco o ano pasado -dos 2.784.169 habitantes con que pechou o 2008 pasou aos 2.796.089 a 1 de xaneiro do 2010-, o saldo vexetativo negativo ameaza esta tímida tendencia de crecemento. Un dos aspectos que máis parecen favorecer este marasmo demográfico é o escaso peso da inmigración en Galicia, que segue sen poder competir con outras autonomías de España como polo de atracción para as persoas que buscan mellorar a súa vida abandonando os seus países de orixe.
Os colectivos estranxeiros adoitan animar as estatísticas de nacementos. A baixa fertilidade propia do nivel de desenvolvemento do continente europeo redondea esa situación de estancamento que afecta a Galicia.
O problema dos nacementos agrávase, en tanto que o 2009 é o primeiro ano desde o 2002 en que a cantidade global non crece. Por non engadir que o número de falecementos contabilizados en Galicia -29.899- é o máis alto desde que o INE comezou a facer rexistros, en 1975, coa excepción do 2007, único exercicio que excedeu os 30.000.


En oito municipios, cinco ourensáns e tres lucenses, non naceu un só neno en todo o 2009

Tal é o alarmante paupérrimo nivel da fertilidade nalgunhas zonas de Galicia que ata en oito municipios -cinco da provincia ourensá e tres en terras lucenses- non se rexistrou un só alumeamento en todo o exercicio pasado. Son os da Teixeira, Beariz, A Porqueira, San Amaro e Gomesende, e Negueira de Muñiz, A Pobra do Brollón e Triacastela. Inmediatamente tras eles sitúanse outros trece concellos nos que a expectativa non é moito mellor e unicamente naceu un neno no 2009: dez están na provincia de Ourense (Chandrexa de Queixa, Beade, Vilariño de Conso, Lobeira, Punxín, Quintela de Leirado, Larouco, Baltar, San Xoán de Río e Pontedeva), dous en Lugo (O Páramo e Navia de Suarna) e un na Coruña (Vilasantar). Pontevedra sálvase en ambos os rexistros.
Isto é un indicador máis do proceso de crecente abandono dos pobos do interior, que sofren especialmente Ourense e Lugo, e que sinala á costa e a AP-9 como grandes eixos vertebradores de desenvolvemento en Galicia


OPINION XOSE LUIS BARREIRO RIVAS

Quo vadis, Galicia

En contra do que cren as xeracións actuais, a poboación de Galicia non tivo a característica da dispersión ata o século XX. Aínda que os núcleos de poboación eran moitos e pequenos, a aldea era compacta, e sempre formaba un todo armónico coas terras e o mar que a sostiñan. E esta afirmación é tan evidente que aínda pode constatarse nos núcleos rurais do interior que non sufriron a presión urbanística da segunda metade do século XX.
A cidade difusa que son hoxe as Rías Baixas é cousa do desenvolvismo e do turismo, e, lonxe de estar orientada a unha utilización racional do espazo, está motivada pola falta de chan que se fixo endémica desde finais dos cincuenta. Por iso hai que saber que cando a Xunta fala da dispersión como unha herdanza da historia, está desenfocando o problema; e cando, renunciando a criterios de corrección e economía, asúmese a dispersión como unha forma de ser, e pídese financiamento extra por ela, está a alimentarse unha bóla de neve que acabará por comernos.
A dispersión da poboación está na base da carestía e ineficiencia das comunicacións, dos servizos de abastecemento de auga e tratamento de augas residuais, das dificultades para a recollida e tratamento dos residuos urbanos, da imposibilidade de ter subministracións eléctricas e enerxéticos eficientes, do déficit das redes de banda ancha e televisión, da ineficacia dos transportes públicos, da carestía do transporte escolar e da irracionalidad das estruturas educativas, do déficit de asistencia primaria, da deficiente dotación de infraestruturas de lecer e do uso aberrante do territorio.
Se lle damos dúas voltas ao asunto, veremos que esa dispersión tamén é a causa do clientelismo político e da crecente fragmentación da propiedade que arruína o noso modelo agrario. E ata pode dicirse que a razón pola que os incendios forestais tráennos en xaque non é o número e a calidade das hectáreas queimadas, senón o feito de que os montes arboledos mestúranse coas casas en forma de labirinto e con extraordinaria dificultade para a circulación de medios motorizados de vixilancia e extinción.
O malo é que, lonxe de apuntar cara a un cambio racional, as dinámicas da dispersión están máis aceleradas que nunca, e que, a medida que as sociedades se urbanizan e se tecnifican, a dispersión multiplica geométricamente os seus custos e ineficiencias. E por iso chegou a hora de pór coto a este modelo, diagnosticalo na súa irracional novidade, e intentar a súa reversión. Porque os custos da pasividade poden ser insostibles para as xeracións vindeiras.