lunes, 31 de enero de 2011

Un colgado moi cordo







-------------------------------------------------------------------------------

31/01/2011 - Marcos Rodríguez / El Progreso (Lugo)

Só cinco escaladores no mundo poden presumir de superar a vía Lei e Orde, nos Alpes austríacos, que ten fama de ser a máis complicada do mundo. O valente que se enfronta a ela atópase no medio dunha parede cunha cova por cuxo teito hai que ‘voar' uns 20 metros antes de saír ao muro da montaña para completar a ascensión.

Deses cinco fenómenos só un é español. Chámase Luís Penin e naceu en Lugo o 22 de xullo de 1974. É enxeñeiro de montes (non podía selo doutra cousa) e reside en La Carolina (Xaén) por motivos laborais. Pero sempre que pode regresa a Lugo. De feito, foi na súa cidade de nacemento onde preparou o asalto a Lei e Orde. «O pasado verán viaxei ata Austria coa miña noiva para coñecer a vía e ver como había que afrontala. A última fase de preparación, que durou case un mes, fíxena en Lugo. Despois volvín aos Alpes e tras dous días de intentos conseguino. O 6 de xaneiro de 2011, e logo de 45 minutos de esforzo, logreino», recorda.

Lei e Orde é unha vía da clase coñecida como dry tooling, unha especialidade que mestura a escalada polo xeo e a roca, xa que se practica en zonas nas que as fervenzas de xeo non se forman do todo. «Acabei rebentado porque todo o tempo estás colgado dos piolets e o esforzo dos brazos é brutal», apunta.

O camiño que o pasado 6 de xaneiro fixo cume en Lei e Orde arrincou fai 20 anos en Lugo. «Comecei nisto da escalada con xente como Luís Vilanova e Javier Rodríguez. Foi a principio dos anos 90 en Ancares, Pena Ubiña (Cordilleira Cantábrica) e incluso preto de Lugo; no Veral, Penarrubia e Ombreiro. En Ancares hai algún corredor de xeo no Mustallar (cume máis alto da provincia de Lugo con 1.924 metros), non é gran cousa, pero alí te picas co xeo; empezas cos crampóns, os piolets...», di.

Logo de catro anos escalando polo xeo, Luís Penín pasouse á roca, á escalada pura. Gardou en casa os piolets e os crampóns, pero non para sempre. «Hai sete anos retornei ao xeo porque me parecía volver ás orixes, pero ademais fíxeno con moito máis nivel físico e mental grazas aos meus anos de experiencia. De aí pasei ao dry tooling», relata. E non lle vai mal. En 2007 completou a vía Non Limit, e en 2008 a Game Over, motivo polo cal a Federación Española de Deportes de Montaña e Escalada galardoouno en senllos anos co premio á mellor actividade en dry tooling.

Vencer á vía Lei e Orde é alcanzar un teito, pero para Luís Penín non será o último. «Eu sempre estarei vinculado a escalar porque gozo moito. No momento en que teña máis anos xa verei, pero polo momento vou ben. Aínda que sexa para desgusto do meu pai seguirei. Ao principio custoulle moito entender que me metese nisto da escalada; víao moi perigoso e pasaba medo. Pero agora xa está contento. Custoume máis que completar Lei e Orde, pero creo que agora xa me entende», conclúe.

''Teño as mesmas gañas que o día en que empecei''

Luís Penín non é capaz de delimitar o momento no que se deu conta que a escalada sería unha parte importante da súa vida. «Escalar enganchoume desde o primeiro día e teño as mesmas gañas que o día que empecei. O meu foi unha evolución, porque nunca deixei de escalar. Comezas con ganas, vas logrando vías e aos poucos te notas mellor. E así ata este ano, no que me atopo mellor que nunca. Ademais eu conto cunha vantaxe, e é que non teño en conta o que a xente opina. Non me inflúe o que se poida dicir da dificultade dunha vía. Vou ata alí, probo e se podo fágoa e se non, pois non», asegura.

«Para ser montañeiro non fai falta subir un 8.000»
Penín entende a montaña como un pracer ao alcance de todo o mundo. «Hai xente en Lugo á que lle gusta facer picos en Ancares e non se considera montañeiro, pero en realidade éo. Non é necesario utilizar bombonas de osíxeno e subir un 8.000. Messi é un futbolista, pero tamén o é o que xoga nun equipo modesto cada domingo», indica.

sábado, 29 de enero de 2011

O director Ignacio Vilar busca figurantes na Fonsagrada para unha película

Pilar G. Cheda / El Progreso (Lugo)

O director de cine Ignacio Vilar seleccionará figurantes para a súa próxima película na Fonsagrada. O cásting será o día 5 de febreiro de 11.00 a 20.00 horas na casa da cultura.

En concreto, búscanse homes e mulleres con idades comprendidas entre os cero e os seis anos, de 18 a 30 e de 45 a 70.

As persoas interesadas en participar nas probas de selección poden apuntarse nas oficinas do Concello da Fonsagrada, a través do departamento municipal de cultura, ou chamando ao número de teléfono 982.34.00.00.

Ignacio Vilar, director de longametraxes como Pradolongo, está a preparar desde hai tempo unha película ambientada en Negueira de Muñiz, que conta a historia dun novo seminarista que volve ao lugar e entra en contacto coa comuna hippy. Esta produción corre a cargo de Vía Láctea-Filmes.

Ignacio Vilar fará unha película sobre a comuna de Negueira o vindeiro ano. Publicado no PROGRESO O 30/09/08

Vilar, durante una recepción este martes en el Museo Provincial de Lugo (Foto: Xesús Ponte)

O director de Pradolongo, Ignacio Vilar, anunciou que rodará a súa vindeira película, que levará por título Vilamor, en varias localidades de Negueira de Muñiz. Vilar, que vén de recoller o Premio Ciudad de San Sebastián Film Comission por Pradolongo, comentou que o filme tratará sobre "un señor que regresa a Foxo, onde el viviu cando tiña quince anos, nos anos 70", segundo recolle El Progreso na súa edición impresa deste martes.

Foxo é unha das localidades que ficaron illadas cando se construíu o encoro de Salime nos anos 50. Nese lugar, e noutros da mesma beira, como Ernes, Vilar ou Vilauxín, se estableceron hippies a fins dos anos 70 para organizarse de xeito comunal. Esas localidades continúan habitadas por persoas novas que tratan de viveren dun xeito tradicional e respectuoso co medio.

Vilamor será unha ollada atrás a ese intento de fixar unha comuna "vista tanto dende os anos 70 como dende a actualidade", segundo comentou Vilar. O director ourensán apuntou que vai intentar centrar a súa rodaxe no núcleo de Vilauxín, "un lugar no que rexeitaron que lles fixesen unha pista para poder conservar o núcleo. Pediron, a cambio, un camiño para poder subir con carros tirados por bestas. Son unha xente cunha conciencia moi interesante porque loitan por conservar o lugar tal e como está, e levando. De feito conseguiron monte comunal e están recuperando bosques".

A experiencia que funciona en Vilauxín hai unha década ten o seu antecedente no intento que se fixo en Foxo contra fin dos anos 70, na opinión do realizador. "O que fan agora en Vilauxín é o que intentaron en Foxo no 75, que era algo estraño e difícil de entender naquel momento, é doado de entender hoxe porque, tras o abandono das aldeas, houbo uns rapaces que trataron de recuperar o campo", apuntou Ignacio Vilar antes de explicar que "rapaces novos que volven ao campo e restauran a aldea, que sempre estivo aí e eles volven e a recuperan, é un xogo que me interesa moito".

De todos os xeitos, "a película vai estar en dous planos: os 70, cos rapaces que van a aldea, e a actualidade, co home que volve porque el viviu esa época e vai lembrala".

Rodaxe
Ignacio Vilar apuntou que a rodaxe desenvolverase, "se todo vai ben", durante o verán do 2009 e prolongarase durante doce semanas. A intención do realizador é acometer unha boa parte do traballo en Vilauxín "porque é o lugar mellor conservado dos que hai pola zona", aínda que é consciente de que "non hai ningunha casa de turismo rural pola zona, agás a de Negueira de Muñiz".

Mesmo esa "vai ser insuficiente para aloxar o equipo, que estará formado por unhas setenta persoas: uns trinta actores e uns corenta técnicos ", polo teremos que mirar o xeito de establecernos no propio Vilauxín ou nun lugar cercano", recoñeceu.

Malia todo, o principal problema será o de filmar nunha localidade de montaña carente de rede de electricidade e de acceso para vehículos de motor. "Teremos que levar un xerador e buscar un lugar onde deixar o equipo", sinalou. Aínda así, a preocupación do realizador neste momento é rematar o guión de Vilamor, no que traballa xa con Carlos Asorei e Javier Gancedo. "Polo de agora, obtivemos unha axuda para o desenvolvemento", apuntou Vilar, quen conta que estea rematado en xaneiro.

Sobre o título, Vilamor, o director explicou que "a maiores de referirse ao topónimo, Vilamor, hai tamén un xogo entre vila e amor", en referencia "ás ideas que levaron os primeiros que se estableceron en Foxo". Vilar revelou que se estivo entrevistando cos pioneiros que puxeron en marcha a comuna de Foxo para que a súa película seguise con fidelidade o que aconteceu naquel final dos anos setenta na montaña de Lugo.

MAIS INFORMACION SOBRE IGNACIO VILAR

Dirección
Nome completo: Xosé Ignacio Vilar Díaz
Petín de Valdeorras (Ourense) 1951


Productor e director, fundou en 1991 a productora Vía Láctea Filmes coa que levou a cabo diversas curtametraxes, e proxectos de longametraxes. Sen embargo, destaca polo seu labor documentalista en soporte vídeo (“Polisóns”, “A aldea”). Comezara a súa carreira como montador en Barcelona, cidade na que tamén foi profesor de cine a primeiros dos 80, na obra social da Caixa de Pensións de Cataluña. Desde 1983 traballa en Galicia. Ten desenvolvido tamén labores de guionista e realizador.

Premios e recoñecementos: Gañou en 1989 o Premio Carlos Velo para guións de longametraxe, convocado pola Consellería de Cultura da Xunta de Galicia. A súa obra “Polisóns” recibiu o Premio “Lobo de Cinema” ó mellor documental (A Coruña, 2001).

FILMOGRAFÍA

* Pradolongo (2007)
* Un bosque de música (2003)
* Ilegal (2002)
* A aldea: o antigo e o novo (2000)
* Disonancias (2000)
* Pintores da vangarda histórica galega (2000)
* Polisóns (1999)
* O cambio (2) (1997)
* Edipo e Techné (1997)
* ¡Aproba! (1995)

Lucía Pérez cóase na semifinal para representar a TVE en Eurovisión



Lucía Pérez garantiuse o paso á semifinal de 'Destino Eurovisión', o formato elixido este ano por TVE para escoller representante no festival, que se celebrará en Dusseldorf. A do Incio convenceu ao xurado e tamén á audiencia, que coas súas chamadas situouna como unha das máis votadas na gala deste venres, xunto ao cantante de estilo 'crooner' David Sancho e ao grupo de mozos Auryn.

Lucía Pérez cantou en terceiro lugar. Executou unha versión abreviada e en castelán de 'Non ho l'eta' —'No tengo edad'— coa que unha novísima Gigliola Cinquetti gañou o certame de forma incontestable en 1964. Lucía Pérez pasou a primeira criba do xurado e recibiu encomios de Boris Izaguirre e da cantante Merche, eloxiou a dozura da do Incio e a súa interpretación.

Aínda quedan tres galas
Os tres elixidos polo público na gala deste venres, Lucía Pérez, David Sancho e Auryn, xunto aos dous repescados polo xurado, Gio e Dá Igual, comparecerán na semifinal cos cinco gañadores doutra gala que se celebrará a semana que vén con idéntico procedemento.

Nesta terceira gala, na que os aspirantes seguirán interpretando grandes éxitos da historia do Festival de Eurovisión, só tres serán os elixidos polo público e o xurado.

Fin de semana branco

A neve volverá pintar de branco a paisaxe da montaña lucense este fin de semana. Espéranse nevadas por encima dos 700 metros, pero non excesivamente copiosas, polo que será unha boa ocasión de gozar dos copos sen demasiado risco.

As comarcas dos Ancares e A Fonsagrada son as máis propicias para pasar un día na neve, segundo as últimas predicións meteorolóxicas.

As zonas altas de Pedrafita, como a aldea do Cebreiro, e as de Cervantes, como Piornedo, son unha aposta segura e, habitualmente, os enclaves máis frecuentados polos visitantes. Estes enclaves ofrecen o atractivo adicional das pallozas, que poden visitarse os fins de semana.

O norte da Fonsagrada xa presentaba considerables acumulacións de neve onte e prevese que nos próximos días repítanse, polo que será outra opción a ter en conta polos amantes do branco elemento.

As baixas temperaturas poden provocar a formación de placas de xeo á primeira hora da mañá e a neve podería dificultar a circulación en momentos puntuais, polo que se recomenda aos condutores que extremen a precaución e vaian provistos de cadeas por se fose necesario o seu uso.

PLAN B

  • Begonte. O centro cultural José Domínguez Guizán acolle mañá, ás 17.00 horas, clausúraa do seu tradicional Belén electrónico. O acto contará coa entrega de premios de catro certames e a obra 'Recobrou ou sorriso Eleuterio' do grupo de teatro Amigos dá Feira.

viernes, 28 de enero de 2011

O TEMPO NA MONTAÑA DE LUGO (PUBLICADO POLO PROGRESO DE LUGO)

A MONTAÑA
En Cervantes, A Fonsagrada e Pedrafita houbo problemas polo xeo e a nevada
O xeo e a neve dificultaron a circulación durante a mañá de onte en moitas estradas da montaña lucense, sobre todo de Cervantes, Pedrafita e A Fonsagrada, informa Pilar G. Cheda.
As baixas temperaturas rexistradas nas zonas máis altas de Cervantes facilitaron a creación de placas de xeo que obrigaron a circular con cadeas aos turismos nalgúns puntos. O tráfico mantívose aberto en todo momento, pero era necesario circular con precaución. O alcalde, Benigno Gómez, explicou que o orballo que caeu durante a mañá empeorou o estado das vías porque «cando ou xeo abranda aínda é máis perigoso».
Unha situación similar viviuse en Pedrafita, onde o xeo obrigou aos condutores a extremar a precaución. Non se rexistraron incidentes.
Na Fonsagrada, efectivos municipais tiveron que auxiliar ao condutor dun vehículo que quedou atrapado nunha estrada da zona norte a consecuencia da neve. O alcalde, Argelio Fernández, explicou que en zonas puntuais chegou a formarse unha capa de 20 centímetros de neve, que impedía circular. O vehículo non sufriu dano algún, simplemente quedou parado. A estrada, dependente da Deputación Provincial, foi limpada no transcurso da mañá.
En total 29 alumnos de cinco centros educativos da provincia de Lugo non puideron acudir a clase. Os colexios afectados foron os das Nogais, Triacastela, Pedrafita, Folgoso do Courel e Samos.

DEMOGRAFIA GALEGA

http://centros.edu.xunta.es/iesasmarinas/files/Galicia_1996-2009.pdf

RODADO NA FONSAGRADA (3): ELOXIO DA DISTANCIA

Equipo técnico
Director/a: Felipe Vega
Guión: Felipe Vega, Julio Llamazares
Productor/a: Julio Fernández Rodríguez
Produción executiva: Carlos Fernández Rodríguez, Xosé Manuel Barreira Díaz, Pepe Coira Nieto
Director/a desenvolvemento: Pepe Coira Nieto
Compositor/a música: Jorge Ordóñez
Director/a de fotografía: Alfonso Parra Redondo
Director/a -Xefe de produción: Jesús Vecino LLamas, Quique Batet Franco
Montaxe: Ángel Hernández Zoido
Operador/a - Cámara: Yaiza González Carrera

Produtoras
Bren Entertainment, S.A.

Distribuidoras
Filmax Distribución (SOGEDASA)
Outros datos
Formato: Longametraxe
Xénero: Natureza e Medio Ambiente
Modalidade: Documental
Convocatoria: Producción
Formato gravación: HD
Duración: 90 min
Idioma gravación / Rodaxe: Galego
Orzamento: 440.935€
Subvención concedida: 50.000€
Ano de produción: 2007
Ano de subvención: 2007
Data inicio rodaxe: 02/05/2007
Data fin rodaxe: 02/02/2008
Data estrea: 05/12/2008

Descrición
Na definición dos contidos de Eloxio da distancia houbo unha primeira e determinante idea: contar as Terras de Burón ao longo dun ano, levar á pantalla os cambios que a paisaxe –protagonista última do film- experimenta no paso dunha estación a outra. A estrutura narrativa do documental descansa sobre a idea das catro estacións. De xeito que vamos rodar en catro fases: na primavera, no verán, no outono e mais no inverno.
Outro aspecto clave na definición da historia de Eloxio da distancia foi a opción de procurar uns personaxes protagonistas. Así o definían Julio Llamazares e Felipe Vega no documento preparatorio da primeira viaxe: “O documental concíbese coma unha película, non coma un documental ao uso, (...) co protagonismo único das persoas do territorio ou orixinarias del

Argumento
Na primeira quincena de febreiro de 2007 Julio Llamazares e Felipe Vega percorreron as Terras de Burón para se familiarizar coa paisaxe e atopar as historias e os protagonistas que permitan facer dela unha película. Acompañáronos Enrique Batet, xefe de produción do proxecto, e Miguel Yuma, responsable de localizacións. A idea é que sexan uns cantos personaxes (a determinar conforme uns arquetipos: o que nunca se moveu do territorio, o que emigrou e volveu, o que vive lonxe pero regresa sempre que pode, o que veu de fóra, o que, pola súa profesión – veterinario, médico, vendedor ambulante, etc. – percorre a rexión continuamente, o que vive sen se mover da súa aldea…) os que nos conten as súas vidas e as súas ideas da distancia e de como esta determinou e continúa a determinar a súa vida e a dos veciños. Trátase de artellar unha serie de historias engarzadas que, ao xeito dun retablo en movemento, nos amosen como é a vida no territorio e como a distancia, ese elemento caracterizador ao dicir de Otero Pedraio e de calquera que o percorra, condicionou aquela para, ao mesmo tempo, observala dende a perspectiva oposta: dende o eloxio, non gratuíto, senón convencido de que pode ser xustamente o factor que saque ao territorio do seu esquecemento secular. Porque, nun tempo en que cada vez menos quedan lugares onde a natureza perviva en estado case ancestral e en que cada vez máis as persoas buscan eses territorios para se reencontrar coa súa verdadeira esencia, rexións coma a das Terras de Burón poden facer da súa necesidade virtude e venderse precisamente polo que foi a causa das súas penurias. Sobre todo agora que as distancias se poden combatir máis doadamente por mor dos adiantos técnicos.”Na procura deses personaxes desde os que contar a paisaxe que habitan emprendeuse a viaxe dunha semana polo territorio d’A Fonsagrada, A Pontenova e Negueira de Muñiz. E os protagonistas escollidos foron:

Raúl, o carteiro (primavera)
Carlos, o fotógrafo (verán)
Luz, da comuna de Negueira (outono)
Patricia, a veterinaria (inverno)
En palabras de Felipe Vega (véxase o apartado “Pautas de dirección” no guión adxunto): “Trátase, en certo modo, de utilizar aos personaxes coma pretexto para amosar a paisaxe e a súa transformación continua”.

Localización
As Terras de Burón, A Fonsagrada.

Crítica: Eloxio da distancia: carta dende o futuro
A endémica fraxilidade da nosa industria cinematográfica –e por extensión, do cinema español e de calquera cinematografía coa consabida excepción- propicia cada tanto a irrupción de filmes atípicos, flores raras que van compoñendo o xardín segredo dun cinema inusitado, poñamos por caso El cielo gira de Mercedes Álvarez. Pezas fílmicas que rachan coas costuras xenéricas –documental/ficción- e reclaman desde a súa condición insólita un lugar de interlocución sen prexuízos cos espectadores. Eloxio da distancia, recente estrea no Festivas de Cine de Ourense (OUFF), é unha desas pezas á procura do seu lugar nas pantallas. Vou seguir a recomendación de Jonathan Rosenbaum e atenderei a esa función tan importante que por veces os críticos –é un dicir- esquecemos: dar información, simple información sobre os filmes. Imos alá. Por concretar algúns deses trazos que contribúen a forxar a condición insólita de Eloxio da distancia, cómpre subliñar que foi un proxecto nacido na Dirección Xeral de Turismo a partir dunha idea de Mario Crecente e que logo foi desenvolvida da man de Pepe Coira –produtor executivo da película- por Julio Llamazares e Felipe Vega no seo de Bren. Ese xerme institucional, que normalmente constitúe un xustillo –de formas e contidos-, acabou converténdose nun filme realizado con toda a liberdade á que se pode aspirar, tratándose unha obra cinematográfica. Unha liberdade que probablemente, nos tempos que corren, vai poñer as cousas difíciles á hora de distribuíla, pero que conforma un dos riscos distintivos e, se cadra, se converterá nunha ferramenta da súa posta en valor. Polo de agora cómpre debullar outros deses riscos que caracterizan o filme de Julio Llamazares –que ingresa no eido da dirección cinematográfica- e Felipe Vega. Resulta superfluo informar nesta recensión do que conta Eloxio da distancia, mais convén facer fincapé nas ferramentas empregadas polos seus directores á hora de compoñer a película, eses útiles de escritura cinematográfica que permiten facerse unha idea, cando menos, do que non é. Julio Llamazares e Felipe Vega, animados por Pepe Coira –unha das almas deste proxecto, que alentou e protexeu a liberdade dos seus autores-, optaron por deixar que o paso do tempo pespunte un mundo –o das Terras de Burón nas fronteira nordesías de Galicia- que se dá a ver sen impoñer un discurso sobre as imaxes, sen someter esas imaxes ao ditado dun argumento predeterminado, sen consumir o potencial significante do que vemos e oímos no curso do tempo nunha simple funcionalidade narrativa. Trátase de imaxes e sons que sementan tempo para medir unha distancia. Unha distancia, irredutible a magnitudes físicas, que vai callando no ánimo do espectador coma unha chuvia mansa que seguimos a sentir máis alá da duración da película. Máis alá e máis fondo.
Agardar polo tempo
E xa que falamos de imaxes e sons cómpre referirnos ao primoroso traballo de cámara de Alfonso Parra –eses interiores vermerianos, esas xanelas que sobreencadran os exteriores, esas estradas que van a ningures, esas paisaxes onde palpita a terra e o tempo, ese sentido do lugar e do estar (resistente) das xentes-, á riqueza sonora que Eva Valiño foi quen de sementar na pantalla mesturada por Nacho Royo Villanova, o coidado con que Quique Batet abeirou as localizacións e o equipo. Ese traballo delicado merece salientarse. O resultado de darlle ás cousas da vida o tempo que precisan, na montaxe de Ángel Hernández Zoido, para converterse en memorables. O tempo.
Agardar polo tempo que pasa, sen apuralo, dicía Mercedes Álvarez a propósito de El cielo gira. O respecto polo tempo do outro, comentaba Guerín diante das imaxes de Nanook. E engadía: a espera como unha actitude moral, coma un tempo que non se pode violentar. Botando man das palabras de Gonzalo de Lucas a propósito de Olmi, un cineasta vén sendo un campesiño que sementa as cousas que ama –rostros, paisaxes, obxectos-, pero sen esquecer preservalas coa pel do filme que as mantén quentes para que non perezan. Ou coma un artesán que cando usa unha ferramenta se apropia do tempo para darlle forma coas súas mans. Velaí faces dunha descrición bastante exacta do traballo fílmico de Julio Llamazares e Felipe Vega en Eloxio da distancia. Coma ese vello ferreiro que conxura o lume no prólogo do filme, preñado polo suspense das preguntas que realmente importan: ¿que trae ese home entre mans?
A distancia é tempo para pensar, asegura Pilar, a veterinaria, un dos personaxes-bisagra da película. Hai unha certa fruición errante, un goce na demora, un deleite nos silencios. Se cadra, por poñerlle unha chata a este Eloxio da distancia, reclamaba unha dilatación dese tempo melancólico de quen presente o irremediable. Porque é imposible que non percibamos na textura fílmica o arrecendo dunha despedida. Hai unha sombra inevitable que axexa nos bordos de cada plano, coma un contracampo lírico e telúrico cun aquel testamentario. Ningunha estación do ciclo anual se libra dunha rima de imaxes que deletrean un adeus. Esa mesma condición de resistentes que os directores subliñan nas presenzas do filme remite, dunha forma ou outra, a unha lúcida anticipación da derrota que agarda na última revolta do camiño. Por iso, tantas veces no transcurso do filme, un evoca as palabras de John Berger: “Imaxinar que miles de anos de cultura campesiña non deixan unha herdanza para o futuro, simplemente porque esta case nunca tomou a forma de obxectos perdurables; seguir mantendo, como se mantivo durante séculos, que é algo marxinal á civilización; todo iso é negar o valor de demasiada historia e de demasiadas vidas. Non se pode tachar unha parte da historia coma quen traza unha raia sobre unha conta saldada”. Eloxio da distancia pode lerse ou imaxinarse coma unha carta dende o futuro, poñamos que dentro de cincuenta ou cen anos, cando as presenzas coas que convivimos no filme deveñan pegadas dunha ausencia, fantasmas ou mesmo sombras dun mundo desaparecido. Daquela este Eloxio lerase en clave de elexía e os espectadores percibirán entón a orfandade dun tempo perdido.
Pero, hoxe por hoxe, estamos diante dun fermoso filme onde latexa o paso do tempo cun vívido sentido do lugar, a través dunha elocuente caligrafía de luces e sombras, de camiños onde o vento zoa cando quere, da intimidade dunha mirada enmarcada cara a unha paisaxe que conxuga as catro estacións cos catro elementos, punteada pola música do berimbao.
Un artigo de Daniel Domínguez
Tempos Dixital
Luns, 15 de decembro de 2008

Observacións
Foi o filme que se proxetou na Gala de apertura do XIII Festival Internacional de Cine de Ourense.
ELOXIO DA DISTANCIA: UNHA NOVA PRESENTACION DE FILMAX

jueves, 27 de enero de 2011

As plantas de hospitalización do Xeral baléiranse tras 36 anos de actividade


Vestíbulo do Xeral, onte, completamente baleiro. (Foto. Xesús Ponte)
O Xeral deixou onte ao mediodía de ter pacientes ingresados nas plantas de hospitalización convencional coa saída do último ingresado cara ao Lucus Augusti. Finalmente foron 35 os enfermos que levaron ao novo hospital, despois de que durante a noite anterior ingresasen e fosen intervidos de urxencia catro persoas con apendicitis. Curiosamente, esa mesma doenza foi o obxecto da primeira operación no programada que se realizou nos quirófanos do Hula.

Na actualidade, só permanecen ingresados no Xeral unha decena de pacientes de Coidados Intensivos e Reanimación, unidades que estarán desdobradas en ambos os centros durante todo o fin de semana ata que o luns ás oito das mañá Urxencias abra no Hula e peche definitivamente todo o Xeral. De igual forma, desde onte só ingresarán no Xeral aquelas persoas que sexan intervidas de urxencia alí, co que se esperará a que se estabilicen en Reanimación ou Uci se fose preciso e unha vez logrado serán trasladadas a San Cibrao.

O aspecto do Xeral onte deixaba patente que se trataba dunha despedida. Corredores e habitacións baleiras, caixas para levar, mensaxes de despedida nas paredes e bágoas de nostalxia anticipada entre os traballadores, moitos dos cales non coñeceron outro centro de traballo que non fose ese. «Mira que tiña ganas de que nos mudásemos, pero hoxe deume a choreira. Dáme pena pensar que xa non se pode vir aquí, nin sequera de visita. Levo 19 anos traballando e os 19 nesta planta», di Pilar Veiga, unha enfermeira que resume moi ben o estado de ánimo dos traballadores que onte botaban unha man cos últimos flocos do traslado.

O final da actividade no hospital supón o peche dun centro de 36 anos de idade, pero planificado para durar uns 20 como máximo. Un edificio que presentou problemas construtivos case desde o preciso instante da súa inauguración. Con materiais de baixa calidade e cunha disposición que se revelou defectuosa moi pronto -os problemas abarcaban desde as dificultades de climatización ata a evidente falta de espazo- o Xeral naceu en 1974 co obxecto de contar cunha instalación sanitaria na que poder atender a toda a poboación á que daba cobertura a Seguridade Social, unha vez que o réxime agrario incorporouse ao réxime xeral. Para lograr contar co edificio no tempo suficiente traballouse día e noite e levantouse en menos dun ano.

Con posterioridade foi obxecto de numerosas reformas e engadidos, desde o cambio de cociña, ata o completo acondicionamento de consultas externas ou o arranxo de todos os quirófanos. O feito de que estea encaixado entre vivendas e que non teña máis superficie nas proximidades para crecer evitou que, no seu momento, optásese por amplialo no canto de proxectar un completamente novo. O Materno, máis vello pero en mellor estado, pechará o venres

A ENCRUCILLADA DE FUXIR OU RESISTIR

O traslado do Xeral arrastra ao peche polo menos a un aparcadoiro e un restaurante da Residencia. Os gorrillas apuran os últimos días
«O luns xa non abrimos, para que se non ten sentido», di José Manuel Louzao, propietario do aparcadoiro situado na zona posterior do Xeral, que con 35 prazas podía chegar a albergar a 200 vehículos en rotación. Ao seu lado, o seu empregado, Luís Miguel González, que se vai «ao paro, onde vou a ir», atende resignado aos últimos clientes e quéixase de que «os políticos digan que queren dar oportunidades á mocidade e despois pase isto, no novo hospital non deixan abrir negocios porque se cadra o meu xefe querería abrir un...».

E querería, vaia se querería. «Xa estiven mirando. Polo de agora as leiras ofrécense en aluguer ata que se poida construír», explica respecto dunha zona na que a edificación estará vedada durante os próximos cinco anos. Róldalle a idea dun aparcadoiro ao aire libre e pide que o do Concello conte con todas as garantías. «Hai que ter vixianza 24 horas, os seguros... non pode ser que porque sexa do Concello as condicións sexan distintas», reclama. Tras 17 anos de actividade botará o peche este venres, día no que se traslada o Materno. Un restaurante próximo xa leva unha semana pechado.

Outros negocios seguen en marcha pero sensiblemente tocados. Amador Belón, de Casa Amador, recoñece que onte, ao pasar xunto ao hospital, torceu a vista para non chorar. Tómase as cousas con filosofía e anímase con novidades, como unha grella de carbón para churrascadas ou unha terraza habilitada para fumadores. Este sábado, un grupo de médicos celebra alí unha cea de despedida. «Logo de 30 anos, a xente tenche agarimo e ti a eles», explica. Os celadores compartiron un aperitivo, onte, para dar o adeus ao Xeral.

O baixón de clientela nótase en todas partes, desde a farmacia -onde compraban moitos usuarios de consultas externas pero tamén profesionais- ata o quiosco. «Pódese dicir que baixamos dúas terceiras partes», di Rafael González.

Os gorrillas, pola súa banda, estaban onte afanándose por colocar nos seus sitios aos condutores. Algúns din que non se expoñen reproducir o seu cuestionable modelo de negocio no Hula, pero outros cren que o luns xa estarán alí. Manuel, un dos que se dedica a esa actividade de cando en vez, di que nun día bo pódese sacar ata 26 euros.

Arriba, Amador Belón, na súa terraza; debaixo, aperitivo dos celadores e aparcadoiro a piques de pechar.
Unidade de Coronarias
  • O equipo completo do Servizo de Medicamento Intensivo do Xeral -do que dependen a Unidade de Coronarias-, manifestou o seu desacordo coas afirmacións realizadas pola presidenta da asociación Defensor do Paciente, Carmen Flores, nas que se aseguraba que a falta de presenza física dun cardiólogo durante a noite no hospital pon en grave risco aos pacientes que acudan cunha grave patoloxía cardíaca.
  • Os intensivistas consideran que esas afirmacións «poderían malinterpretarse polos usuarios e provocar unha intranquilidade e desasosego innecesario». Engaden que neste servizo o enfermo cardiolóxico agudo recibe atención durante as 24 horas e «os mesmos coidados asistenciais que calquera outro enfermo crítico que ingresa na UCI, cos riscos inherentes ao proceso que motiva o seu ingreso en devandita unidade».
  • Recordan que a unidade coronaria «leva funcionando 25 anos atendida por médicos especialistas de medicamento intensivo de forma continuada as 24 horas ao día» e que o seu labor está «avalado pola Sociedade Española de Medicamento Intensivo e Unidades Coronarias (Semicyuc)». Nun escrito asinado polos doce facultativos do servizo, manifestan o seu «malestar e desacordo» coas afirmacións de Flores e aseguran que do labor da unidade de coronarias «poden dar fe moitos cidadáns de Lugo que manifestaron a súa satisfacción e agradecemento polo trato profesional e humano recibido».
  • Os intensivistas recordan que a atención cardiolóxica cóbrese 24 horas

PERSOEIROS DA FONSAGRADA: Manuel Chaín dimite como secretario xeral de UXT ao ser candidato socialista



26/01/2011 - El Progreso (Lugo)
Manuel Chaín presentou a súa dimisión como secretario xeral de UXT en Lugo. Tras este adeus, é a comisión executiva da unión comarcal a que asume colegiadamente a dirección do sindicato. Esa responsabilidade expirará no prazo máximo de catro semanas, período no que se terá que celebrar o comité no que se elixirá ao seu sucesor.
A dimisión de Manuel Chaín, que a presentou por escrito na tarde do pasado martes ante a comisión executiva de UXT-Galicia, era esperada. Produciuse catro días despois de que transcendese que vai concorrer ás próximas eleccións municipais de maio na candidatura do PSdeG-PSOE ao Concello de Lugo, que encabezará José López Orozco. Ese salto á area política si que colleu por sorpresa aos seus compañeiros de central.
Desde UXT-Lugo quíxose deixar claro que, a pesar da marcha do secretario xeral, está «garantido ou normal funcionamento e atención as tarefas de acción sindical», obrigación que asumirá a comisión executiva de forma colexiada.
MUNICIPAIS 2011
Orozco ficha para a súa lista a Chaín, líder de UXT en Lugo
Manuel Chaín, secretario comarcal de UXT en Lugo, dará o saltou á area política e incorporarase con case total seguridade á lista de José López Orozco ás próximas eleccións municipais.
A entrada de Chaín na candidatura socialista dáse por pechada en ámbitos do partido, aínda que oficialmente nin se confirma nin se desmente e o alcalde e candidato da formación non quixo onte falar da súa candidatura.
A incorporación de Chaín estaría orientada a potenciar as políticas relacionadas co emprego. A súa longa experiencia á fronte do sindicato fai, ademais, que o dirixente de UXT en Lugo teña moitas relacións no mundo do sindicalismo e dos traballadores, pero tamén do empresariado.
Chaín é a primeira figura pública que salta á palestra electoral de cara aos próximos comicios. Nestes momentos, socialistas e populares (o Bloque xa pechou a súa lista) están a traballar na formación das súas candidaturas.
Dáse por suposto que Chaín incorporarase a un posto de saída e iso suporá que Orozco deberá prescindir -ou levar a postos menos seguros- a algún dos homes do seu actual equipo. En ámbitos sindicais descártase que a chegada do secretario comarcal supoña unha perda de peso de José Rábade, edil saído tamén das filas de UXT.
En canto á rama feminina da candidatura, dáse por descontada a continuidade de Sonia Méndez, auténtica man dereita de Orozco, e a incorporación á candidatura de María Novo, edil de Urbanismo.

RODADO NA FONSAGRADA (2). ROMASANTA


Director: Paco Plaza
País: España
Año: 2004


Sinopsis:


Na Galicia de 1850, os bosques aínda agochan moitos lobos que impoñen a súa lei. Pero naquela aldea, o terror aumenta porque de cada vez desaparecen máis aldeáns, aos que atopan mortos e salvaxemente mutilados, cunha técnica que non parece a dun animal, senón a dun bisturí... As irmás Bárbara e Josefa teñen motivos para sentir medo, xa que viven soas no medio do monte. Tranquilízaas a chegada de Manuel, un vendedor ambulante amante de Josefa, do que Bárbara está namorada en segredo. Pero a calma durará pouco: María desaparece nos bosques cando acompaña a Manuel á cidade, e Bárbara descobre que el é, en realidade, un homelobo. Cando o capturan e Manuel afirma ser vítima dunha maldición, a xente divídese: vítima ou culpable?

Ficha Técnica
Produción: Filmax Entertainment, Future Films
Director: Paco Plaza
Produtor: Julio Fernández para Castelao Productions
Produtora asociada: Zaza Ceballos
Director de produción: Teresa Geffael, José Luis Jiménez
Guión: Elena Serra e Alberto Marini, a partir dun argumento de Alfredo Conde, sobre a súa novela Romasanta. Memorias incertas do home-lobo.
Produtor creativo: Brian Yuzna
Fotografía: Javier Salmones
Montaxe: David Gallart
Música: Mikel Salas
Dirección artística: Balter Gallart
Vestiario: Sonia Grande
Son: Sounders Creación Sonora
Cor
98 minutos

Ficha Artística
ELSA PATAKY (Bárbara)
MARU VALDIVIESO (María)
JULIAN SANDS (Manuel)
GARY PIQUER (Luciano da Bastida)
LAURA MAÑÁ (Antonia)
JOHN SHARIAN (Antonio)
Carlos Reig, Reg Wilson, Ivana Baquero, Luna McGill, David Gant
Ficha Exteriores
A Fonsagrada e Sarria (Lugo), Santiago de Compostela, Barcelona
Opinión: Paco Plaza (Director)
“(...) A mi madre, que es de Guitiriz, su madre la decía cuando era pequeña que no saliera al bosque sola de noche porque allí estaba o home do unto, el sacamantecas. Así que no podía resistirme a hacer una película acerca de las pesadillas de mi madre cuando era niña. Es un proyecto casi familiar y un poco freudiano. Los personajes son todos reales, alguno un poquito transformado, para hacerlo más cinematográfico. Hay momentos en que Julian (Sands) habla por boca de Romasanta, y nos gusta mucho mantener ese tono y ese respeto a la historia. (...) Creo que es una cinta de terror romántico o de terror gótico con cierto romanticismo, en el sentido más lúgubre y más becqueriano del término. Opino que lo que te importa como espectador son los conflictos humanos, gente a la que le pasen cosas. Y el drama humano es lo que en el fondo te hace conectar con una película. En Romasanta tenemos un drama importante: cómo una mujer descubre que su familia está muriendo (...)”.
El Progreso
25.8.2003

Opinión: Alfredo Conde (Escritor)
“Yo tenía alguna experiencia audiovisual en la televisión, pues hice series culturales y una larga entrevista a Fidel Castro, pero con Romasanta entré de lleno en el mundo del guión cinematográfico y estoy encantado, no solamente por lo que puede llegar a ser la película, realizada con los grandes medios de la Fantastic Factory del grupo Filmax, que preside nuestro paisano Julio Fernández, sino también porque paralelamente estoy dirigiendo un documental donde abordo el mismo tema, pero no en forma de narrativa, sino más científica, con entrevistas a antropólogos, médicos, sociólogos e incluso paisanos de Allariz que todavía guardan recuerdos de lo que les contaron sus abuelos y ello con imágenes de los lugares por donde pasó Romasanta (...)”.
Albino MalloEl Correo Gallego
26.8.2003

Opinión: Elsa Pataky (Actriz)
Cuando me enteré que tenía que montar a caballo le dije al director que quería rodar todas las escenas sin doble, porque me gusta esa exigencia. Cuanto más difícil, más me gusta. Cuando rodamos las escenas del bosque o en la casa en la que vive mi personaje, de noche, realmente daba miedo, tan lejos de todo. Yo no viviría sola en este lugar. Lo que sucede es que tanto el bosque, como el paisaje, me ayudaron mucho a ponerme en situación.
Camilo FrancoLa Voz de Galicia
11.5.2004

Crónica: Paco Plaza rueda la historia del hombre lobo gallego Romasanta
El realizador explicó que la película trata de la leyenda de Manuel Blanco, quien fue absuelto de sus crímenes aduciendo que era un licántropo
El realizador explicó que la película trata de la leyenda de Manuel Blanco, quien fue absuelto de sus crímenes aduciendo que era un licántropo El realizador Paco Plaza, que debutó en 2001 con un filme de terror titulado El segundo nombre y que en 2002 rodó las aventuras cinematográficas de los chicos de Operación Triunfo en OT, la película, regresa al género fantástico con Romasanta, una historia de hombres lobo que rueda en Galicia.
Con Elsa Pataky y Julian Sands como protagonistas, Romasanta cuenta la leyenda de El hombre lobo de Allariz, un guión escrito por Alfredo Conde y basado en la documentación que éste ha reunido sobre la vida de un hombre lobo de origen gallego. Romasanta, según explicó el realizador, es “la historia de Manuel Blanco Romasanta, el conocido como el hombre lobo de Allariz, el único caso de la judicatura universal en el que alguien ha sido absuelto de sus crímenes aduciendo que era un licántropo”.
Es una película contada en un tono muy crudo de cruel cuento de hadas, cuya versión original será en inglés, pero habrá copias en castellano y gallego. A la hora de elegir a Julian Sands para el papel protagonista, el director lo tenía muy claro, “sobre todo por fetichismo mío, porque me ha encantado siempre”.
“Tiene un aspecto seductor y peligroso a la vez, que es lo que buscaba. Muy atractivo, pero con algo animal detrás. Tiene la mirada de un lobo”. El británico Julian Sands explicó que el guión le pareció muy interesante, ya que podía ser “romántico, misterioso, gótico, extraño y musical a la vez”.
Diario de Noticias. Navarra

Crítica:
Quizá no lo previeran, pero les salió otra versión de La bella y la bestia aunque trasladada a la Galicia profunda de 1850 para recrear el drama real de Manuel Blanco Romasanta, aquel fulano que por Allariz liquidó a varias personas para sacarle los untos, creyéndose en su locura una especie de hombre-lobo. Sobre el mismo tema ya realizara Pedro Olea en 1968 la muy interesante El bosque del lobo, obviamente en un registro bien distinto al pretendido por Paco Plaza en Romasanta siguiendo el guión del escritor Alfredo Conde, que a su vez trabajó sobre documentación propia en poder de antepasados suyos.Se intuye que el trabajo de Conde iba en un tono bien distinto al producto de género en que finalmente convirtieron la película. Obvio que se dirige con preferencia al mercado internacional a través del substancioso mercado del vídeo (eso explica que Romasanta escriba en inglés...), de ahí que Plaza juegue con recursos plásticos que él mismo califica de fantahistórico tomando como referencia El pacto de los lobos. Otra desventaja de la película en el contexto gallego, es que la historia de este peculiar psicokiller del XIX es bien sabida y de alguna manera pertenece al imaginario popular.
No hay pues camino a la sorpresa, se hace previsible. Desde aquí, a Romasanta solamente nos queda sacarle jugo al uso de los exteriores (Sarria, A Fonsagrada, Compostela...), al diseño de personajes (muy bellas las señoras...), el planteamiento del ritmo, y en general el tono plástico. Y a la captura de guiños, están los de detener la cámara sobre el mapa en A Fonsagrada y Guitiriz, pues de allí son el productor Julio Fernández y la madre del director; o la de sacar fugazmente al propio Conde como un magistrado de la Audiencia que juzga a ese pobre diablo que fue Romasanta, convincente en la piel de Julian Sands, bien secundado por la guapa Elsa Pataky.
Miguel Anxo Fernández
La Voz de Galicia. 22.5.2004

Crítica:
Que la leyenda del hombre lobo no es algo nuevo, ni siquiera cinematográfico, lo testimonia Petronio, en cuyo Satiricón se habla del séptimo hijo de una prole de siete, que en noches de luna llena se convierte en lobo, en lobizón, para utilizar la terminología de un género que lo ha convertido, como personaje, en certeza narrativa. Y que tampoco escasean en la Galicia en la que se ambienta la acción, lo dejó de manifiesto, en 1947, una suerte de novela-encuesta de Carlos Martínez Barbeito, El bosque de Ancines, que en 1970 Pedro Olea convirtió en uno de sus mejores títulos: El bosque del lobo.
Viene la cosa a cuento porque este Romasanta, basado en un argumento del novelista Alfredo Conde, también se inspira en tan antiguos como respetables antecedentes, y en otros más: en los relatos populares de cordel, como los que inspiró al célebre Sacamantecas (no es casual que el asesino en serie que tiñe de sangre esta ficción se dedique a derretir la grasa de sus víctimas para guardarla en tarros). Pero también en los guiños en la mentalidad positivista que presidía los más avanzados círculos científicos decimonónicos (estamos en 1851), aquí representada por el médico que pretende estudiar a ese Romasanta que caza y mata a sus paisanos haciéndose pasar por lobo, ese ancestral enemigo de todo campesino.Con estos mimbres, Paco Plaza se lanza, en su tercer filme, a un discurso complejo, hecho a partes iguales de una puesta en escena en la que predominan los estilemas del cine de terror (aunque con menos toques gore de los que cabría esperar) y un conflicto científico, el que se establece entre el positivismo y la creencia popular, o si se prefiere, el que enfrenta a las luces con el oscurantismo. Y, last but not least, también un conflicto amoroso, sobre el quien esto firma se abstendrá de todo comentario, en bien de la legilibilidad final del asunto.
Apoyado en unos actores que funcionan (un ejemplo: Elsa Pataki nunca ha estado mejor que aquí), aunque también con algún exceso que es más fruto de querer hacer el plano bonito (¡ese carruaje encendido y lanzado por medio del bosque, que a nada conduce!) que de las necesidades dramatúrgicas, Plaza logra con la solvencia de su trabajo incluso hacer olvidar que, desde el punto de vista de la trama, la película tiene bastantes baches, incluso que sabe a poco. Y no se deje engañar por el cartel: aquí la cosa no va para nada de El pacto de los lobos: estamos en otro terreno, ni mejor ni peor, sino sencillamente diferente.
M. Torreiro
EL PAÍS. 14.5.2004

Crítica: Espectacular y efectista versión de la leyenda del hombre lobo
(...) Recrear una vez más la leyenda-mito del hombre lobo (aunque fuera a partir del más que solvente libro sobre la vida de Manuel Blanco, Romasanta, el supuesto hombre-lobo y sacamantecas de Allariz que cometió 13 asesinatos, escrito por Alfredo Conde) no era fácil y Plaza ha salido más que airoso del reto con una película de factura impecable, realización espectacular y gran belleza estética, que entremezcla de forma convincente las fechorías del hombre-lobo con la investigación y posterior juicio sobre las mismas en manos de un fiscal (Gary Piquer) y un reputado antropólogo (David Gant), y una historia de amor y odio entre el atractivo vendedor ambulante, Romasanta (Julian Sands) y Bárbara (Elsa Pataky). En ese sentido, nada tiene que envidiar Romasanta con las mejores películas recientes del género, en especial las francesas El pacto de lobos, deChristophe Gans, o Vidocq, de Pitof con las que podría cerrarse una muy interesante trilogía.
La historia de las andanzas de Romasanta avanza, aunque con algunas leves arritmias que corrige Plaza con sensibilidad y fuerza narrativa, logrando mantener, en general, el interés y la tensión hasta el plano final. La película, que goza de los mejores efectos visuales y sonoros (aunque sin uso abusivo, tan común en las superproducciones norteamericanas) está muy bien sostenida por las interpretaciones notables de Sands (Una habitación con vistas), Piquer (últimamente caro de ver en nuestro cine), John Sharian (Perdidos en el espacio) y, en especial, Elsa Pataky, que logra, con mucho, la mejor interpretación de su carrera. Entretenimiento muy digno asegurado para todos los públicos (excepto menores).
Javier Angulo
Cinemanía. Nº 105. Junio 2004

miércoles, 26 de enero de 2011

RODADO NA FONSAGRADA (I) TERRA DEL FUEGO



Director: Miguel Littin
País: España - Italia - Chile
Año: 1999

Sinopsis:
Finais do século XIX: un home exaltado diríxese a un grupo de persoas falando da obsesión que o perseguiu durante moito tempo. Despois da súa alocución, un individuo acoitélao.
A aventura de Julius Popper, un enxeñeiro romanés que en 1860 toma posesión da inhóspita rexión da Terra de Fogo en nome da raíña Carmen Sylba, comezou anos antes. Diferentes personaxes únense a Popper no seu ambicioso empeño de extraer ouro mediante un sistema da súa invención: Armenia, a fermosa, rexenta dun bordel, atraída pola personalidade do recén chegado; Spiro, un aventureiro italiano cun particular sentido do ben e do mal; Schaeffer, un alemán destinado a exercer de home fiel para todo; Novak, un sarxento austríaco nomeado xefe militar dun exército fantasma ao servizo dunha utopía; Elisa, unha fermosa moza en catividade, raíña dunha tribo autóctona; e Silveira, un galego enfrontado ao infortunio e a soidade sen máis consolo ca o son da súa gaita.
Julius Popper bate cos intereses dos terratenentes e mais cos designios dunha natureza cruel, loitando por dominar un territorio sen deus nin lei e por controlar a súa paixón e a dos homes que o acompañan na súa odisea. A súa historia é a de centos de aventureiros chegados de todos os confíns do planeta e guiados polo único afán da riqueza.
Ficha Técnica
Produción: Castelao Productions (España), Surf Film (Italia) e Buenaventura Films (Chile)Director: Miguel LittinGuión: Luis Sepúlveda, Miguel Littin en colaboración con Tonino GuerraArgumento: baseado na novela de Francisco ColoaneFotografía: Giuseppe LanciMontaxe: Ernest BlasiDeseño de produción: Teresa GefaellDirectora de Arte: Alejandra EgañaMúsica: MilladoiroCor
Ficha Artística
JORGE PERUGORRÍA ( Popper)
ORNELLA MUTI (Armenia)
NANCHO NOVO (Silveira)
UXÍA BLANCO (nai de Silveira)
NELSON VILLAGRA (Novak)
ÁLVARO RUDOLPHY (Schaeffer)
LUIS ALARCÓN (Alexis)
Omero Antonutti, Claudio Santamaría, Iván Zamorano
Ficha Exteriores
Tierra del Fuego, A Fonsagrada (Galicia).

Opinión: Miguel Littin empieza a rodar en Chile la coproducción Tierra de fuego
Iván Zamorano figura en el reparto de esta película, que se ambientará en A Fonsagrada a partir de abril
Luces, cámaras, acción. La claqueta ya ha anunciado la primera toma de la película “Tierra de Fuego”, que dirige el chileno Miguel Littin y que tendrá como protagonista a su compatriota Iván Zamorano, un profesional del balón que ahora compaginará su actividad en el Inter de Milán con los goles en la pantalla grande. El rodaje se desarrolla desde el 18 de febrero al otro lado del Atlántico, en Santiago de Chile, y en los últimos días de abril se trasladará a A Fonsagrada, en Lugo. Tierra de fuego cuenta con un reparto nada despreciable. En estos momentos, ruedan sus tomas en Santiago de Chile los actores Ornella Muti, Omero Antonutti, el coruñés Nancho Novo y el cubano Jorge Perugorría, el protagonista, que estrenará en breve Volaverunt, de Bigas Luna. Sin embargo, la atracción de esta coproducción hispano-italo-chilena, es la breve intervención del futbolista Iván Zamorano, que en su otra faceta púbica negocia su regreso a España para jugar en las filas del Atlético. La productora estudia la posibilidad de que el papel de Zamorano, que hasta el momento no se ha estrenado ante la cámara, se ruede íntegramente en Galicia. Cuentos de Coloane De ser así, esto se producirá en los últimos días de abril, ya que hasta el día 9 de ese mes el equipo de rodaje permanecerá en Chile y la Patagonia bajo las órdenes de Miguel Littin. Tierra de fuego cuenta con un presupuesto de 600 millones de pesetas y está basada en unos cuentos del novelista Coloane que Littin y el escritor chileno Luis Sepúlveda han transformado en guión. Ambientada a mediados del siglo XIX, Tierra de fuego gira sobre un codicioso ingeniero rumano que llega a la Patagonia con el objetivo de alcanzar el poder a cualquier precio (...).
La Voz de Galicia
10.3.1999

Crónica: O productor Xulio Fernández leva as últimas xornadas da rodaxe á sua aldea de Cereixido
Cento oitenta figurantes da Fonsagrada na última película de Miguel Littin
Os viciños das dez casas que ten Cereixido (Fonsagrada) viviron minuto a minuto as últimas xornadas da rodaxe de Terra de Lume, o último filme do director chileno Miguel Littin. Cámaras, coches e xente do cine montaron un grande rebumbio na capela e na ampla e silenciosa veiga que sobe do río. Cento oitenta figurantes da Fonsagrada ataviáronse para a ocasión compartindo reparto con Ornella Muti, Jorge Perugorria, Nancho Novo ou Uxia Blanco. Os viciños de Cereixido contan ver algun dia o seu filme pero difícil o teñen, non hai sala e apenas se recibe a televisión nas súas casas.
Unha corda tensa separa o plató ao ar libre no que se converteu o val de Cereixido da multitude de espectadores que contemplaban a toma na que se recrea unha romaría galega. O Venres día 30 de Abril sumáronse unha manchea de xornalistas que acudian convidados á xornada de portas abertas. Os gaiteiros do grupo Antaruxas e Sorteiras da Fonsagrada ambientan a escena, repetida unha e outra vez baixo as ordes dun barbado Miguel Littin. É xa mediodia e un bo número de viciños das distintas parroquias levan desde as oito da mañá preparados para partillar da festa do cinema. O presidente de Filmax, Xulio Fernández convenceu a Miguel Littin e ao guionista Luis Sepúlveda de que Cereixido, a aldea na que naceu, sería un escenario acaído para un filme rodado na súa maior parte nunha Patagonia destino de emigrantes. Fernández entendeu que un deles tiña que ser galego e ben podía proceder de Cereixido. Emocionado sinala a súa casa e indica que quere inmortalizar os rostros de “personaxes que van desaparecer sen recambio”.
Non era difícil que con tanto balbordo, adubiado pola retranca da Fonsagrada, Xulio Fernández terminara por ser coñecido como o Jollivud. “Non se fala doutra cousa, se presentaron trescentas persoas e colleron a cento oitenta” comentan os mozos Carme, Nacho e Concha mentras esperan o momento de entrar en acción. Ao pé dos figurantes anda Víctor, o cativo de oito anos que foi seleccionado para recrear a infancia do emigrante, interpretado por Nancho Novo.
O neno subiu trintaeoito veces as escadas do campanario sen poñer atrancos. Admirado diso está o cronista Xerardo Pardo de Vera que presencia atento a rodaxe. Xúlio Fernández chamouno para adaptar o texto das escenas ao galego da Fonsagrada de fin de século. Pardo de Vera armouse con tres diccionarios históricos para poñer “pantalois” no canto de “pantalóns” e “camín” no lugar de “camiño”. Coa barba valleinclanesca e a súa inseparábel capa negra non podia pasar desapercibido á vista dun Miguel Littin que de seguida reparou na súa figura. “Precisaba un noble galego para a escena do brindis e cando me viu dixo isto é o que buscaba” comenta gabancioso Xerardo Pardo de Vera que se divirte ao pensar que os viciños cren que está ataviado para a ocasión cando esa é a súa “forma de vestir desde sempre”. Apúrase a falar de Fonsagrada como estación privilexiada do Camiño Primitivo, facendo gala do cargo que rexenta de presidente da Asociación de Amigos.
Na terra que non existe
Mentras Ornella Muti – a estrela da festa – responde a unha morea de entrevistas diante da casa de Xúlio Fernández, as viciñas de Cereixido Margarida López e Clementina Gómez – que rondan os setenta anos – proseguen o transcurso da rodaxe. “Estamos encantadas, hai que traer vida para Fonsagrada, quedan só catro vellos” comentan mentras confían en ver o filme pola televisión. Ester, a filla de Margarita, apúrase a decir que ven desde Xixón porque a cousa ben o merece e informa á nai de que a película “non vai saír na televisión senón que é para o cinema”. Pero nin unha cousa nin a outra. Ao igual que os urbanitas se atafegan diante da falta de cobertura dos teléfonos móbiles, os viciños lamentan non poder ver as distintas canles televisivas. Un deles comenta, sixiloso e pedindo confidencialidade, que hai un tempo puxeron entre todos un repetidor ao que lle cortaron a corrente eléctrica e quedou sen funcionar. Agora teñen unha antena parabólica coa que conseguen apañar a “primeira internacional”. Miguel Littin continúa rodando mentras os viciños comentan o espectáculo. Mira ao seu redor e comenta aos colaboradores: “Isto é moi bonito, pero se se filma. Se non, non existe”(...).
Carme Vidal
A Nosa Terra, nº 881

Crónica: Littin concluye en una aldea gallega el rodaje de Tierra del Fuego
Fue un viaje transoceánico para grabar únicamente unos cuantos planos, pero al menos el equipo se tomó un respiro tras las infernales condiciones en que trabajó durante los dos últimos meses en los gélidos parajes de la Patagonia chilena. Un idílico rincón de la montaña de Lugo sirvió a Miguel Littin (Palmilla, Chile, 1942) para acabar el rodaje de Tierra del Fuego, una historia de amor, emigración, matanzas y ambiciones ambientada en el tránsito de los siglos XIX al XX
La película está protagonizada por Jorge Perugorría y Ornella Mutti, aunque sólo la actriz italiana se desplazó a O Cereixido, una aldea del municipio lucense de A Fonsagrada, para grabar un par de planos.A sus 44 años, la Muti sigue conservando el carisma de las sex symbols, pero su paso por Lugo fue tan discreto que apenas se dejó ver. El primer día de rodaje se encerró en un coche, para decepción de los curiosos que se habían congregado en el lugar. Según parece, la actriz italiana se había mareado en la sinuosa carretera que une la ciudad de Lugo con A Fonsagrada, en el límite entre Galicia y Asturias, aunque algunos prefieren creer que no quería que la viesen caracterizada como una anciana.
Ayer compareción al fin ante la prensa, pero la felicidad tampoco pudo ser completa, porque privó a la concurrencia del paisaje de sus admirados ojos, ocultos tras unas gafas de sol que prefirió no quitarse porque le molestaba la luz. Muti interpreta a la dueña de un prostíbulo que decide financiar los delirios del aventurerorumano Julius Popper (Perugorría), empeñado en encontrar oro en Tierra del Fuego. En realidad, el verdadero motivo del desplazamiento a Galicia era el personaje de Nancho Novo. El actor español interpreta a un emigrante gallego en Chile que acaba dando su vida por defender a los indios de la rapiña colonizadora.
Littín decidió incluir algunas escenas de la infancia del personaje, y la localización se la dio hecha el gallego Julio Fernández, cuya productora Filmax participa en el proyecto junto a capital chileno e italiano. Fernández escogió un lugar de su propia aldea que dejó a Littin “impresionado” ante los bosques de robles y sauces, las praderas y el arroyo de la montaña.
Tampoco sorprende la fascinación por este lugar del realizador chileno, que en 1982 perdió el Oscar a la mejor película extranjera ante José Luis Garci y que se hizo célebre por el documental que rodó clandestinamente en su país durante la dictadura de Pinochet, una aventura que luego noveló Gabriel García Márquez (...).
Xosé Hermida
La Voz de Galicia. 1.5.1999
Crónica: El cineasta chileno Miguel Littin eligió el municipio montañés
Plató de A Fonsagrada
Los fonsagradinos desertaron en masa de todos los asuntos importantes en una tarde provinciana: el tute, el café, las telenovelas, las tragaperras y las tertulias de sobremesa. Los negociantes dejaron sus negocios. Los escolares faltaron a la escuela. Protección Civil y las fuerzas de seguridad vieron redefinidos sus objetivos y el alcalde se puso de traje y corbata. Alteraciones tan profundas en el alma de un pueblo sólo se logran con un rodaje internacional orquestado por el chileno Miguel Littin – dos veces oscarizable – y tocado por el halo de la presencia de Ornella Muti – infinitas veces acariciable –.
Los días del 27 al 30 de abril de 1999 están inscritos en el anecdotario local con letras de celuloide derretido. Más de ciento cincuenta fonsagradinos se presentaron a ser figurantes en las secuencias gallegas de la película de Littin, una epopeya de la colonización de la Patagonia con gaiteiro libertario que se pasa al bando de los indios. El gallego es Nancho Novo – que lo es – y el pasado de su personaje se pierde entre las cumbres de A Fonsagrada.
El productor Julio Fernández, uno de los más audaces distribuidores de cine fantástico de España, tenía las puertas abiertas en su pueblo. Lo visita con asidiudad y cultiva el paisanaje de manera campechana. Los fonsagradinos no ignoran que ha acogido en su empresa audiovisual – Filmax – o en algunos de sus diversos negocios a emigrados de la comarca. Fernández paseó por la zona en Porsche blanco y disfrutó de esa vitola de triunfador que lo rodea cuando regresa a las montañas (...).
Más risas que disputas
Nada en la vida es perfecto. Si en el rodaje fonsagradino de Tierra del Fuego fueron predominantes el buen ambiente, la camaradería y la confraternación entre extranjeros y parroquianos, tampoco faltó algún lance tenso que se liquidó entre bastidores. Ocurrió, por ejemplo, que Julio Fernández montó en cólera por el hecho de que numerosos vecinos figurantes – niños y ancianos algunos de ellos – estuvieran sin comer hasta las cinco de la tarde en una de las sesiones.
El fonsagradino abroncó a las chicas de producción en presencia del resto del equipo, lo que no sentó nada bien a Miguel Littin. Este le dejó claro a Fernández que él olvida su reloj biológico cuando rueda y que, en todo caso, la competencia directa sobre las chicas de producción es suya y no del señor que pone el dinero.
El chileno, no obstante, apunta buenas maneras como diplomático. Hizo sentar a su lado a Julio Fernández y la discusión se disolvió finalmente en las copas de aguardiente del país.El equipo de Tierra del Fuego hizo gala de una cortesía exquisita con todos los parroquianos, pese al tono de sargento de la Legión que habitualmente utilizaba alguna de las chicas en los avatares del rodaje.
Algún miembro de Protección Civil amentó la descoordinación que se produce cuando muchos mandan a la vez. Los voluntarios eran rotundos a la hora de defender lo que ellos entienden por sentido común, sin que el mismísimo Miguel Littin los intimidara.
De todas maneras, el balance final de la visita fue de lo más gratificante. En cuanto a vivencias – por supuesto – y también económicamente. Los figurantes cobraron religiosa y rápidamente sus 5.000 pesetas – menos impuestos – por sesión de rodaje. La noche del viernes 30 reunió en la discoteca local a visitantes y visitados (...).
El final del rodaje se vivió como una fiesta en la que no faltó la foto de familia en las escalinatas del salón de actos municipal. El alcalde acudía de punta en blanco, aunque aseguraba que hubiera desempolvado la chaqueta igualmente en ausencia de la estrella italiana.
Julio Fernández se hartó de ejercer de promotor turístico con los operarios de la película, que gracias a la experiencia han incorporado a su vocabulario una palabra tan exótica como butelo. El productor se llevó con él al cineasta californiano Brian Yuzna, autor de filmes de vísceras y terror gamberro. El americano buscaba unacasa fantasma donde rodar otra de sus truculentas historias. Como suene esa flauta, A Fonsagrada mostrará enSitges su cara más horrorosa (...).

martes, 25 de enero de 2011

La parada final de Parada

PUBLICADO NO PROGRESO 3/01/2010
A FONSAGRADA MERECE un capítulo exclusivo en la historia de la política lucense: alcaldes que cambian de bando, gobiernos independientes poco resolutivos, partidos que renuncian, cabezas de lista cambiantes y hasta (en 1991) una toma de la casa consistorial, con posterior desalojo por parte de las fuerzas del orden. Durante aquellos días de bofetadas (de la Guardia Civil contra los vecinos y de éstos contra aquélla), los periodistas acudíamos a uno de los médicos de la villa para que nos diera el 'parte de guerra'. Era poca cosa (tres o cuatro personas con arañazos y algún golpe), pero resultaba curioso acudir a un médico para algo que no pasaba de ser una algarada suave.
Aquel médico encabezó la lista del PSOE en las elecciones del 2003. Lo volvió a hacer en 2007, ganando en las dos ocasiones. Y esta semana, ese médico, Ricardo Parada Mariñas, ha anunciado que renuncia a la política: al Ayuntamiento y a la Diputación. Sus seis años de político local también merecen al menos un apartado en ese capítulo especial sobre A Fonsagrada. Fue el gran fichaje del PSOE para intentar recuperar la alcaldía que perdió a comienzos de los noventa, con la fuga de Mario Arias Mon al PP. El conocido Parada era, a priori, una apuesta a caballo ganador tras los ocho años de Unión do Municipio. Y así fue, aunque sin mayoría absoluta.
Y fue ahí quizá donde empezaron los problemas. Porque si algo distingue a Parada es su hiperactividad, su estresante forma de estar en todo al mismo tiempo: atendiendo la concejalía, la Diputación, el centro de salud, las clases de gimnasia para mayores... En su primer mandato, PP y BNG impidieron que se pudiera dedicar en exclusiva al Ayuntamiento. Y ello propició que en el PSOE local fueran adquiriendo mucho poder algunos concejales, que llegaron a cuestionar el liderazgo de Parada. Él amenazó con irse para casa en vísperas de las elecciones locales de 2007. Luis Ángel Lago Lage, entonces secretario provincial socialista, respaldó a Parada, pero se guardó un as en la manga para después de las elecciones. Cuando los socialistas ganaron y, además, el PSOE se hizo con el diputado provincial de A Fonsagrada, la dirección del partido envió a Parada a la Diputación, dejando el Ayuntamiento en manos del menos disperso Argelio Fernández.
En sus dos años en la Diputación, a Parada ciertamente se le ha visto poco. Andaba por la sede del Inludes, ocupándose de temas ambientales, pero en los plenos, el socialista que respondía en estas cuestiones era Miguel Ángel Sotuela, alcalde de Ribas de Sil.
Y como Parada es hombre inquieto ("non ten paraxe", diría mi abuela), ha decidido irse, invocando razones de salud. Su marcha no altera nada en A Fonsagrada, pero sí puede tener repercusiones en San Marcos. Cuando fue elegido diputado provincial, los socialistas del distrito votaron como primer suplente a Pepe de Navia, José Fernández, alcalde naviego. En A Fonsagrada están dispuestos a mantener ese compromiso, pero ya se sabe que los ediles proponen y los mandos disponen.
No sería de extrañar que, por ejemplo, a la vista de que el alcalde de Baleira, el popular Francisco Acal, ha anunciado que no va a repetir, el PSOE intentara promocionar a su candidato a la alcaldía baleirense para el 2011 dándole un puesto en la Diputación. Lo que pasa es que A Fonsagrada sería capaz de levantarse en armas y, además, somos muchos los que no nos creemos el anuncio de Acal. Bueno, también Parada llevaba años anunciando que se iba y al final lo hizo. Era, sin duda, un político diferente.
O socialista Ricardo Parada abandona a vida política por ''motivos de saúde''
PUBLICADO NO PROGRESO 31/12/09
O socialista Ricardo Parada presentou este mércores a súa renuncia á acta de concelleira no Concello da Fonsagrada, un día logo de facer o mesmo cos seus cargos na Deputación Provincial de Lugo. Explicou que a súa renuncia se debe a motivos "de saúde" e que seguirá colaborando co PSOE.
O seu posto como edil da Fonsagrada ocuparao Monserrat Yáñez Pasarín, e como substituto na Deputación barállase o nome do alcalde de Navia, José Fernández Fernández.
Ricardo Parada foi alcalde da Fonsagrada desde 2003 ata 2007. Nas últimas eleccións volveu optar ao cargo e revalidouno, pero renunciou ao posto en favor do seu compañeiro de candidatura Argelio Fernández Queipo.
O político socialista, médico da Fonsagrada, accedeu á corporación provincial no actual mandato e ocupaba o cargo de delegado de Medio Ambiente.
Ricardo Parada dixo este mércores que descoñece quen ocupará o seu posto de deputado provincial. "Iso ten que decidilo a executiva do PSOE, que elixirá entre os candidatos dispoñibles dentro da circunscrición". Con respecto ao cargo de delegado de Medio Ambiente, explicou que é competencia da corporación designar outro.
No próximo pleno da Deputación, declararase vacante o posto de Ricardo Parada. Convocarase a xunta electoral central para propor substituto, que será elixido entre os tres suplentes. O primeiro deles é José Fernández Fernández, actual alcalde de Navia de Suarna.
Fernández indicou este mércores que descoñece se será o sucesor de Parada e que non recibiu comunicación algunha do PSOE respecto diso. Aínda que asegura que "ser deputado non estbaa nos meus plans neste momento", recoñece que está "a disposición do partido e farei o que diga a dirección".
Nova concelleiraA substitución de Parada na corporación da Fonsagrada si está clara. O seu posto será ocupado por Montserrat Yáñez Pasarín, número sete da candidatura socialista das últimas eleccións, que xa confirmou a súa intención de aceptar a proposta do partido para formar parte do equipo de goberno.
é a segunda muller que se suma ás filas socialistas, copadas por homes, no medio do mandato, tras a entrada de Belén Fernández en substitución de Edelmiro Prado.
Yáñez Pasarín asumirá o posto "con ánimo" e coa curiosidade propia dos principiantes. é a primeira vez que forma parte dunha candidatura e móstrase disposta a axudar "no que poida". Descoñece cal será o seu labor na corporación, pero adianta que "a concellaría de Ricardo Parada, a de cultura e deportes, é unha das que me gustan".
Parada formalizará a renuncia como edil no pleno do 14 de xaneiro. Será entón cando comecen os trámites para a súa substitución por parte de Montserrat Yáñez Pasarín.

A raíña do río

Comeza a tempada de pesca fluvial na comarca, e a especie que todo o mundo busca é a troita común Salmo trutta fario, a raíña dos ríos nesta esquina do mundo en ausencia de reos e salmóns. Eso si, non falta no encoro de Salime dúas especies introducidas: as bogas de río Chondrostoma polylepis e sobre todo os piscardos Phoxinus phoxinus. Como curiosidade da especie amosamos dúas troitas comúns de dous hábitats diferentes para que podades observar as súas evidentes diferencias físicas. A primeira é unha troita común do Couto de pesca da Fonsagrada e polo tanto dun tramo de río de augas frías, transparentes, rápidas e moi osixenadas. A segunda é unha troita común do encoro de Salime e polo tanto de augas encoradas, paradas, turbias e menos osixenadas. Para rematar o vencedor moral da primeira xornada de pesca, o Paco da Fonsagrada, o seu sorriso o di todo.

Troita común Salmo trutta fario do Couto de pesca da Fonsagrada.

Troita común Salmo trutta fario do encoro de Salime.

O Paco da Fonsagrada cos seus trofeos.

lunes, 24 de enero de 2011

ENTREVISTA FEITA A XIANA ARIAS POETISA DA FONSAGRADA





ENTREVISTA
Mover os marcos
04.11.2008 A poeta e xornalista Xiana Arias, autora da obra "Ortigas", traballa na creación dun novo "artefacto", que leva por título "Acusación"
A Xiana Arias gústalle moitísimo debuxar. Se lle pides unha dedicatoria ao lado das palabras pinta un debuxiño rápido e divertido. Ela tamén é como un debuxo. O seu pensamento flúe rápido. É moi nova pero intelixente e lúcida. Ten 25 anos. Naceu na Fonsagrada. Traballa como xornalista no Diario Cultural da Radio Galega. Cre que escribir poesía é unha forma de "mover os marcos", como nas loitas veciñais. Todos os días está tentando comprender o mundo e ás veces faino a través da música. Prefire falar de "artefactos" que de "textos poéticos". Na súa poesía ela di: "ás veces, son un debuxo animado." Cando era máis nova sempre lle dicían: "anda dereita!" e ela ten tendencia a andar encollida. Gustaríalle andar dereita, e o último que me di na entrevista é: "nunca nos ortigamos que non curase".
Que é para ti o poema? Non o poema en abstracto, senón o teu poema.
O poema implica ocos, cousas que pensas e que as escribes, pero non con todas as palabras. O que significa para min un texto pode significar para ti outra cousa. Sempre van avanzando eses ocos. A escrita do poema é como unha construción. Non é un sentimento. Se escribo é para tentar mover os marcos, no xeito das loitas veciñais. A muller que vai ao monte mover os marcos unha e outra vez. A muller incluso pode ser o marco, e tentar ir máis alá de si mesma.
É necesario que nos ortiguemos? Leo F. Campos, no prólogo do teu libro "Ortigas", di así: "Ortiguémonos todas/os".
Se non te mancas non chegas á verdade das cousas. No meu único intento de autopoética eu dicía que "se non agarras a ortiga non te pica". Se non entras no poema, se non deixas que te habite, o poema non che doe. Teño a sensación de medrar rodeada de ortigas. Eu ortigábame moito, lembro moitas caídas. Agora ás veces sinto a necesidade de ortigarme un pouco. É como "non pasar pola vida como se non pasase nada ao teu redor."
Gañaches co libro "Ortigas" o premio Xosé María Pérez Parallé, que descobre novas voces poéticas.
Os premios para poetas inéditos son un xeito de que poidas empezar a visualizar a túa obra. Na miña primeira entrevista pregúntaronme "cando un documento de Word se converte nun libro?". Non teño nin idea. Non sei explicar de onde viñeron "as lauras", que están en Ortigas. Non sei como xurdiu o título. Hai cousas que non gardei na cabeza. Tiña un conxunto de poemas que empezaron a coller sentido xuntos e o último que escollín foi o título. Chamáballes Poemas das ortigas e ao final quedou Ortigas.
Agora acaba de gañar ese mesmo premio a poeta Valentina Carro, co seu libro "Debaixo de Dziga Vertov hai unha buxaina" e ti estabas no xurado. Que foi o que che gustou deste libro?
Gustoume a súa ironía, esas cousas que "non teñen xeito" como o gráfico inicial no que fala con Fernán-Vello. Ela nese libro fai algo que ao mellor non é novo, pois identifícoo con Ronseltz ou Rompente, pero nunca o vin nesa clave, porque Ronseltz e Rompente non tiñan ningunha muller. O libro facíame rir e gozar. Ten frases moi boas. Ten ese xeito de "romper por onde non se rompeu", por onde non romperan as poetas galegas. Sentín que me contaba cousas que eu quería que me contasen. Ela é como o libro.
María do Cebreiro e Daniel Salgado son dous nomes que aparecen no teu libro de poemas.
Son dous xeitos diferentes de atacar o real. Son dúas persoas que, ademais de ser moi importantes na miña vida, son moi importantes nas miñas lecturas. O que les tamén te leva á escrita. Nós, as inadaptadas, de María do Cebreiro foi un libro que gardei encima da mesa de noite e que vai estar aí sempre. Son persoas que queren comprender o mundo. Non pararon de "querer comprender". Eu tamén estou tentando comprender.
Sentes que formas parte dunha "xeración poética"?
Nun acto da Universidade unha persoa que me presentou, que era unha alunna, explicou unha cousa coa que me quedei apampada. Eu ía actuar con Leo F. Campos. Presentounos dicindo: "eles en realidade o que son é unha grupo". Síntome preto de xente coa que comparto unha certa visión política e incluso obxectivos, e relaciónome cos que teñen unha idade próxima a min. Gústame máis o concepto de grupo que o de xeración.
A poesía galega está reinvéntandose continuamente.
Cheguei a saber un pouco de como se visualizou e transmitiu a literatura galega hai pouco tempo. Xa cheguei a iso da poesía cando se falaba da xeración dos 80 e a xeración dos 90. No meu colexio había un xornal que se chamaba "Xeración 2000". No meu grupo estaría María do Cebreiro. É moi complicado. Non é xusto falar de xeracións. Non fai xustiza.
Por que decidiches ser xornalista?
Eu soñaba con redaccións de xornalistas con máquinas de escribir e con moitos cigarros e gintonics e debates sobre a decisión dun titular. Iso non existe. Agora descubro como se traballa. Teño moita sorte porque teño compañeiros estupendos. Aprendo moito sobre os procesos culturais galegos. Estou en contra do traballo, deste xeito de organizarse e dos horarios que che acaban coa saúde. Que sorte teño, pero que difícil!
Ana Romaní di que "a radio é aire". En que consiste para ti a maxia da radio?
É aprender a traballar coa túa voz e para alguén que non sabes quen é nin onde está. Un día había treboada e estropeouse un repetidor. Eu non escoitaba nada polos cascos, e os técnicos dixéronme: "segue falando porque ao mellor están escoitándote". É bonito falar para a xente en xeral, para quen te queira escoitar. É como a poesía, que non obriga a ninguén.
Que é para ti a Fonsagrada? Supoño que é a infancia, e o lugar ao que sempre podes regresar.
Para min a Fonsagrada é "o lugar", pois alí sigo sentíndome na casa. Sigo sentíndome ben de viños ou tomando algo por alí. Tamén é o lugar das ortigas. Ten unhas vistas preciosas. Está tan alto, e ves os Ancares ao fondo e o máis bonito que ten é que ás veces polas mañás tes mar. Ves a néboa, estás rodeada de néboa e iso é o mar. É ese sitio no que puiden aprender moitas cousas que non aprendín. Agora quero sabelo todo e teño que ir pouco a pouco. Meus avós ensínaronme como se fai o pan.
Ti escribiches estas palabras: "Unha princesa é unha princesa porque ti lle dis así." Como son as princesas?
Non quero ser princesa, polo mesmo que quero ortigarme. As princesas téñeno complicado para ortigarse. Están encerradas nos castelos. Son delicadas. Non quero ser princesa porque supón estar por enriba de alguén. As clases seguen existindo pero non por iso hai que deixar de pensar que as clases non existen. Eu tiña no meu cuarto un cartel de AMI no que aparecía unha rapaciña rechoncha e decía "non queremos ser princesas".
Que proxectos literarios tes?
A cuestión dos ocos tiña que ver con La escala de los mapas, de Belen Gopegui. Para ela pensei o concepto de "narradora forquita" porque está sempre pinchando e sempre che está espertando. Estou traballando no texto Acusación, e máis que como un texto poético o vexo como un artefacto. Nun dos seus textos hai unhas nenas que me acusan de ser culpable pero dinme: "defendemoste por perder a inocencia". Vai nese camiño.
Que relación hai entre as palabras e o silencio?
A poesía ten que pasar por esa xuntanza de ruído e silencio. Pregúntome se cando lle das á tecla de intro e deixas un espazo entre un párrafo e outro es consciente da construción do silencio. Non me entendo sen a música que fun escoitando nos últimos anos. Se tivera que citar algunha música citaría a The Velvet Underground. Se tivera que sinalar a relación entre literatura e música citaría o grupo Ataque Escampe, porque teñen moitas cousas que dicir. Están tentando comprender o mundo a través da música.
BIOGRAFIA DE XIANA ARIAS NA WIKIPEDIA
Xiana Arias Rego, .da na Fonsagrada en 1983, é unha poetisa e xornalista galega.
Licenciada en Ciencias da Comunicación pola USC, actualmente traballa como xornalista no Diario Cultural da Radio Galega. O seu primeiro poemario, Ortigas, foi o gañador do Premio de poesía Pérez Parallé no ano 2006.
Colabora na revista Xistral e na publicación Pirata en apoio ao Cineclube de Compostela, onde publicou a serie Cleo de dez a doce.
No ano 2009, co gallo da celebración do Día das Letras Galegas, participou no proxecto de acción poética "A Revolta das Letras" en Santiago de Compostela.
Ortigas (Espiral Maior, 2007).
Acusación (Galaxia, 2009).
PAXINA WEB NA EDITORIAL GALAXIA