«En xeral, coa excepción duns poucos, vos gandeiros estamos perdendo diñeiro, vivindo a conta dá pensión dun avó ou botando man dá horta ou outros recursos complementarios». O escuro escenario que describe o presidente da Asociación Galega de Cooperativas Agrarias (Agaca), José Luis López Vázquez, non é unha novidade no sector lácteo galego. Non o é desde que os prezos do litro de leite abonados pola industria aos produtores caesen ata unha media de 0,25 euros por litro en xullo do ano pasado, segundo os datos que manexa o Observatorio Galego do Leite.
Agora, un ano despois, o escenario aínda non se recuperou, aínda que a cotización do leite en po e a manteiga (elementos que marcan a evolución do mercado lácteo) estabilizouse, experimentando un crecemento continuo en Europa desde principios de ano. A primeira marcou en marzo os 2,3 euros por quilo e a segunda chegou aos 2,83 euros por quilo, moi por encima do valor obtido no mesmo período do ano anterior.
Con todo, a media abonada aos gandeiros en xuño, último dato que recolle o observatorio, ascendeu ata os 27,91 céntimos por litro de leite, pero aínda non é suficiente para cubrir gastos. O custo de produción estimado por litro de leite é duns 0,34 euros, segundo calculan desde Unións Agrarias. Nesa cantidade irían incluídos a alimentación dos animais, os gastos de veterinario ou a amortización de créditos.
«Cando empeza a render algo ou leite é cando está polos 36 céntimos», comenta o responsable do colectivo das cooperativas, que tamén é gandeiro. Para que sexa rendible recibindo unha cantidade menor, habería que reducir custos, pero as explotacións carecen de terra suficiente para poder cultivar forraxe propia. «Ou banco de terras era unha opción, pero parece que agora está parado», comentan no sector.
A cotización baixa
A media ponderada do prezo do litro de produto que reciben os gandeiros galegos está por baixo da citada cantidade. Un informe feito público hai uns días polo Ministerio de Medio Ambiente, Medio Rural e Marino avanzaba que en Galicia a cotización era inferior á rexistrada noutras comunidades. En concreto era tres céntimos menos do abonado en Castela e León, Andalucía ou Cataluña.
Pero os datos foron rapidamente matizados pola industria. «Ocorreu que as cifras as compararon de forma errada ?comenta o xerente da Asociación de Industrias Lácteas que operan en Galicia, Pedro Ramos? , porque en España as explotacións reciben primas por quilo producido. Hai outras comunidades nas que as explotacións son moito maiores, e aí están as diferenzas».
Con todo, lonxe quedan os tempos nos que o ouro branco galego cotizaba por encima dos corenta céntimos. Aquel maná nubló tamén a mente dalgúns que empezaron a investir en maquinaria que logo é complicado amortizar.
Cunhas cotizacións como as que hai agora unicamente aqueles gandeiros dos 11.987 produtores rexistrados en Galicia que teñen un volume de produción moi elevado poden sobrevivir.
O resto precisan doutros apoios. «A xente está bastante desesperada ?apunta Juan Orozco, de Xóvenes Agricultores? e non ou deixan porque xa non hai a prestación que había ate hai pouco por abandono dá actividade agraria, e tamén porque co aumento do paro moitos dous que marchasen a traballar na construción están volvendo ás granxas familiares».
Pero tanto para os que volven como para os que nunca marcharon hai un factor que aperta especialmente a soga que teñen en torno ao pescozo as explotacións lácteas galegas. é o volume de créditos bancarios contraídos para poder facer competitivas as granxas. Ata hai algúns produtores que non pechan porque entón non terían diñeiro para poder pagar letras. «Cun salario normal traballando por conta allea non podería pagar», recoñecía hai pouco un gandeiro cunha explotación de gran tamaño (800.000 litros). Porque foi un dos que quixo quedar no campo collendo a testemuña da pequena granxa familiar que tiñan os seus pais na zona de Trazo.
Perda de capital
E é que o campo galego experimentou na última década unha reconversión na que os gandeiros investiron unha gran cantidade de diñeiro para comprar dereitos de produción que, co anuncio da desaparición de cotas no horizonte do 2015, está totalmente devaluada. Moitas granxas están abertas para poder pagar. «Está ben que quiten as cotas, pero teñen que poñer outro tipo de medida para regular ou mercado. Non queremos esmolas, queremos vivir do noso traballo», apunta Lupe Prado, do SLG.
Cambio
No ano 2000, segundo o sindicato Unións Agrarias, a produción media das explotacións era próxima aos 52.000 quilos e o número de produtores na campaña 1999/2000 era de 35.661, segundo a Consellería de Medio Rural. Agora a media é de 160.000 litros, pero as granxas minguaron nun terzo. A cota que teñen agora as granxas galegas é de 2,2 millóns e toneladas fronte aos 1,6 do 2000. O tamaño aumentou e algúns ata continúan pensando en crecer aínda máis para poder facer rendible o traballo.
Agora, un ano despois, o escenario aínda non se recuperou, aínda que a cotización do leite en po e a manteiga (elementos que marcan a evolución do mercado lácteo) estabilizouse, experimentando un crecemento continuo en Europa desde principios de ano. A primeira marcou en marzo os 2,3 euros por quilo e a segunda chegou aos 2,83 euros por quilo, moi por encima do valor obtido no mesmo período do ano anterior.
Con todo, a media abonada aos gandeiros en xuño, último dato que recolle o observatorio, ascendeu ata os 27,91 céntimos por litro de leite, pero aínda non é suficiente para cubrir gastos. O custo de produción estimado por litro de leite é duns 0,34 euros, segundo calculan desde Unións Agrarias. Nesa cantidade irían incluídos a alimentación dos animais, os gastos de veterinario ou a amortización de créditos.
«Cando empeza a render algo ou leite é cando está polos 36 céntimos», comenta o responsable do colectivo das cooperativas, que tamén é gandeiro. Para que sexa rendible recibindo unha cantidade menor, habería que reducir custos, pero as explotacións carecen de terra suficiente para poder cultivar forraxe propia. «Ou banco de terras era unha opción, pero parece que agora está parado», comentan no sector.
A cotización baixa
A media ponderada do prezo do litro de produto que reciben os gandeiros galegos está por baixo da citada cantidade. Un informe feito público hai uns días polo Ministerio de Medio Ambiente, Medio Rural e Marino avanzaba que en Galicia a cotización era inferior á rexistrada noutras comunidades. En concreto era tres céntimos menos do abonado en Castela e León, Andalucía ou Cataluña.
Pero os datos foron rapidamente matizados pola industria. «Ocorreu que as cifras as compararon de forma errada ?comenta o xerente da Asociación de Industrias Lácteas que operan en Galicia, Pedro Ramos? , porque en España as explotacións reciben primas por quilo producido. Hai outras comunidades nas que as explotacións son moito maiores, e aí están as diferenzas».
Con todo, lonxe quedan os tempos nos que o ouro branco galego cotizaba por encima dos corenta céntimos. Aquel maná nubló tamén a mente dalgúns que empezaron a investir en maquinaria que logo é complicado amortizar.
Cunhas cotizacións como as que hai agora unicamente aqueles gandeiros dos 11.987 produtores rexistrados en Galicia que teñen un volume de produción moi elevado poden sobrevivir.
O resto precisan doutros apoios. «A xente está bastante desesperada ?apunta Juan Orozco, de Xóvenes Agricultores? e non ou deixan porque xa non hai a prestación que había ate hai pouco por abandono dá actividade agraria, e tamén porque co aumento do paro moitos dous que marchasen a traballar na construción están volvendo ás granxas familiares».
Pero tanto para os que volven como para os que nunca marcharon hai un factor que aperta especialmente a soga que teñen en torno ao pescozo as explotacións lácteas galegas. é o volume de créditos bancarios contraídos para poder facer competitivas as granxas. Ata hai algúns produtores que non pechan porque entón non terían diñeiro para poder pagar letras. «Cun salario normal traballando por conta allea non podería pagar», recoñecía hai pouco un gandeiro cunha explotación de gran tamaño (800.000 litros). Porque foi un dos que quixo quedar no campo collendo a testemuña da pequena granxa familiar que tiñan os seus pais na zona de Trazo.
Perda de capital
E é que o campo galego experimentou na última década unha reconversión na que os gandeiros investiron unha gran cantidade de diñeiro para comprar dereitos de produción que, co anuncio da desaparición de cotas no horizonte do 2015, está totalmente devaluada. Moitas granxas están abertas para poder pagar. «Está ben que quiten as cotas, pero teñen que poñer outro tipo de medida para regular ou mercado. Non queremos esmolas, queremos vivir do noso traballo», apunta Lupe Prado, do SLG.
Cambio
No ano 2000, segundo o sindicato Unións Agrarias, a produción media das explotacións era próxima aos 52.000 quilos e o número de produtores na campaña 1999/2000 era de 35.661, segundo a Consellería de Medio Rural. Agora a media é de 160.000 litros, pero as granxas minguaron nun terzo. A cota que teñen agora as granxas galegas é de 2,2 millóns e toneladas fronte aos 1,6 do 2000. O tamaño aumentou e algúns ata continúan pensando en crecer aínda máis para poder facer rendible o traballo.
«Non deixamos isto porque non \ onde ir»
«Ou que gañamos co leite non chega para cubrir vos gastos. Imos tirando a base de reducir ou soldo que cobramos. Porque agora vos catro que formamos esta SAT (sociedade agraria de transformación) percibimos un salario moi pequeno para poder aguantar a explotación». Enrique Bodelo é nova, optimista, pero hai tempo que ve escuro o futuro da súa explotación. E o vento que sopra sobre o sector parece que non apartará as nubes do horizonte a curto prazo. Pero ao seu xuízo non hai ningunha razón conxuntural que explique neste momento os baixos prezos que están a cobrar os gandeiros en Galicia.
«É moi difícil cambiar isto. A Xunta e ou Goberno central teñen boas intencións, pero parece que as industrias fan piña. E para cambiar de empresa á que lle levas ou leite é moi difícil», apunta.
«Está complicado»
Por iso, tanto el como os seus compañeiros na explotación, Elías, Isaías e José Antonio , ven cçomo todo «está complicado». Agora teñen unha granxa ou sociedade con 290 reses, das que 190 están en produción. A cota que manexan é de 1,05 millóns de litros, unha marca que corresponde a unha cantidade que os faría competitivos, pero todo ese esforzo parece non alcanzar para cubrir os gastos porque co prezo polos chans non hai ningunha marxe de beneficio.
E, como apuntan, non hai por onde recortar gastos porque «vos animais teñen que comer, porque cando non comen non dan leite». Un círculo.
Por iso o gandeiro fai contas e explica que «como isto continúe as dúbidas están entre continuar meténdose en créditos para obter máis cota ou pechar porque todo isto non ten traza de cambiar». O problema de continuar comprando dereitos de produción é que é un diñeiro que no 2015 acabará esfumándose.
Porque no sector lácteo estalou outra burbulla que acabará deflactando totalmente o valor que aínda ten a cota láctea. O mercado de dereitos de produción foi un negocio para os que foron abandonando a produción antes de que o Goberno central reguláseo para evitar a crecente especulación.
A bonanza fixo emerxer intermediarios que chegaron a pedir ata 0,72 euros polo dereito de producir un litro de leite. Os elevados prezos fixeron que moitos o pensasen dúas veces antes de incrementar o tamaño que tiña a granxa. O Goberno interveu prohibindo a comercialización entre particulares. Iso fixo que a cotización baixase ata os 0,25 céntimos. A cantidade, aínda que baixa, implicaba igualmente destinar un gran capital. E canto maior era a explotación, tamén era preciso tecnificarla para axilizar o ordeño ou mellorar a calidade do produto.
Ao límite
Foron bastantes produtores galegos os que fixeron o esforzo. Pero parece que foi en balde. «Dende hai un ano estamos nun estado de supervivencia, tratando de aguantar ao límite total», apunta José Manuel, gandeiro da zona de Ordes. E non dubida en explicar que «é a agonía do sector, non sabemos onde imos, non hai quen teña a carga do crédito que \, non coñecemos como virán vos prezos non fu turo. Non ou deixamos porque non \ onde ir».
«É moi difícil cambiar isto. A Xunta e ou Goberno central teñen boas intencións, pero parece que as industrias fan piña. E para cambiar de empresa á que lle levas ou leite é moi difícil», apunta.
«Está complicado»
Por iso, tanto el como os seus compañeiros na explotación, Elías, Isaías e José Antonio , ven cçomo todo «está complicado». Agora teñen unha granxa ou sociedade con 290 reses, das que 190 están en produción. A cota que manexan é de 1,05 millóns de litros, unha marca que corresponde a unha cantidade que os faría competitivos, pero todo ese esforzo parece non alcanzar para cubrir os gastos porque co prezo polos chans non hai ningunha marxe de beneficio.
E, como apuntan, non hai por onde recortar gastos porque «vos animais teñen que comer, porque cando non comen non dan leite». Un círculo.
Por iso o gandeiro fai contas e explica que «como isto continúe as dúbidas están entre continuar meténdose en créditos para obter máis cota ou pechar porque todo isto non ten traza de cambiar». O problema de continuar comprando dereitos de produción é que é un diñeiro que no 2015 acabará esfumándose.
Porque no sector lácteo estalou outra burbulla que acabará deflactando totalmente o valor que aínda ten a cota láctea. O mercado de dereitos de produción foi un negocio para os que foron abandonando a produción antes de que o Goberno central reguláseo para evitar a crecente especulación.
A bonanza fixo emerxer intermediarios que chegaron a pedir ata 0,72 euros polo dereito de producir un litro de leite. Os elevados prezos fixeron que moitos o pensasen dúas veces antes de incrementar o tamaño que tiña a granxa. O Goberno interveu prohibindo a comercialización entre particulares. Iso fixo que a cotización baixase ata os 0,25 céntimos. A cantidade, aínda que baixa, implicaba igualmente destinar un gran capital. E canto maior era a explotación, tamén era preciso tecnificarla para axilizar o ordeño ou mellorar a calidade do produto.
Ao límite
Foron bastantes produtores galegos os que fixeron o esforzo. Pero parece que foi en balde. «Dende hai un ano estamos nun estado de supervivencia, tratando de aguantar ao límite total», apunta José Manuel, gandeiro da zona de Ordes. E non dubida en explicar que «é a agonía do sector, non sabemos onde imos, non hai quen teña a carga do crédito que \, non coñecemos como virán vos prezos non fu turo. Non ou deixamos porque non \ onde ir».
As cooperativas atribúen á descapitalización do gandeiro a falta de novos proxectos
Colocar un nova marca no mercado é unha iniciativa que require un importante esforzo económico. Por iso, a unión de varias cooperativas ou grupos de gandeiros para envasar o produto, transformalo e comercializalo é algo complicado. «Vos gandeiros están descapitalizados e costa moito lanzar unha marca nova ao mercado», explican en Agaca. Con todo, hai algunhas iniciativas que tratan de achegar valor engadido ao leite, entrando tamén na comercialización de novas marcas. é o caso de Alimentos Lácteos, que se fixo coa planta que tiña Pascual no municipio lucense de Outeiro de Rei. A cooperativa lanzou dúas marcas ao mercado, Muuu e Deleite.
O problema, explican fontes da Asociación Galega de Cooperativas Agrarias, é que moitas veces resulta difícil pór en marcha ideas deste tipo porque, cada vez que hai un intento de facelo, a gran industria parece tratar de botalo abaixo.
Agrupación
O proxecto que realizou esta agrupación de cooperativas naceu co espírito de grupo lácteo galego, unha idea que para fontes do sector acabou no momento que as grandes empresas que había en Galicia (Leyma ou Leite Celta) pasaron a ser foráneas. Posteriormente, houbo varios intentos de volver agrupar á industria que quedaba en Galicia, pero ningún obtivo froitos.
E mentres este tipo de ideas tratan de continuar adiante, en Galicia vai incrementándose aos poucos a formalización de contratos homologados entre industria e gandeiros. Uns datos lanzados hai uns días polo Ministerio de Medio Ambiente, Medio Rural e Marino revelan que en Galicia están formalizados xa o 56,3% do total dos realizados en todo o conxunto de España.
Este ritmo é aínda lento porque, como apuntan fontes dunha industria galega, hai gandeiros que non queren ese tipo de contrato, un documento que foi unha das grandes reivindicacións dos últimos anos para fixar un prezo mínimo ao leite.
O problema, explican fontes da Asociación Galega de Cooperativas Agrarias, é que moitas veces resulta difícil pór en marcha ideas deste tipo porque, cada vez que hai un intento de facelo, a gran industria parece tratar de botalo abaixo.
Agrupación
O proxecto que realizou esta agrupación de cooperativas naceu co espírito de grupo lácteo galego, unha idea que para fontes do sector acabou no momento que as grandes empresas que había en Galicia (Leyma ou Leite Celta) pasaron a ser foráneas. Posteriormente, houbo varios intentos de volver agrupar á industria que quedaba en Galicia, pero ningún obtivo froitos.
E mentres este tipo de ideas tratan de continuar adiante, en Galicia vai incrementándose aos poucos a formalización de contratos homologados entre industria e gandeiros. Uns datos lanzados hai uns días polo Ministerio de Medio Ambiente, Medio Rural e Marino revelan que en Galicia están formalizados xa o 56,3% do total dos realizados en todo o conxunto de España.
Este ritmo é aínda lento porque, como apuntan fontes dunha industria galega, hai gandeiros que non queren ese tipo de contrato, un documento que foi unha das grandes reivindicacións dos últimos anos para fixar un prezo mínimo ao leite.
No hay comentarios:
Publicar un comentario