COMO VIVIR MAIS DE 100 ANOS

Está claro que moitos occidentais cederán á tentación de aspirar, como Silvio Berlusconi e o seu médico, a "vivir 120 anos" con gran reforzo de implantes capilares, liftings, medicamentos, próteses biónicas, tecnoloxía, poder e estudios de televisión. Pero xa existe unha alternativa para envellecer ben e con modestia. Un programa internacional está a estudar a sorprendente e abultada poboación de centenarios das illas xaponesas de Okinawa, nas que non hai nin un só Berlusconi. Obxectivo: comprender o seu segredo. Un grupo de expertos e médicos presentaron onte en París as últimas conclusións do estudo que efectuou o profesor Makoto Suzuki ao longo de máis de 30 anos e cuns 2.000 centenarios, no seu Centro de Investigacións de Okinawa en Ciencias da Lonxevidade. O médico e profesor das universidades xaponesas de Ryukyus e de Tokio chega a unhas conclusións sorprendentes que rebaixan a importancia atribuída aos factores xenéticos e descartan tamén a necesidade de tratamentos gerontológicos duros e custosos. Unha importante proporción dos anciáns pasa a súa vida sen pór o pé nun hospital O chamado modelo Okinawa de envellecemento é obxecto de atención desde hai décadas, cando se descubriu que, máis aló do logrado polo chamado modelo cretense e a súa dieta mediterránea, garantía unha lonxevidade considerable, probablemente desde tempos inmemoriais. Datos demográficos do Journal of Health and Welfare Statistics demostran que ese arquipélago xaponés rexistra, con moito, a proporción máis elevada de centenarios do mundo: 61,03 por cada 100.000 habitantes, fronte aos 21,59 dun país como Francia, ou mesmo os 28,42 de media no propio Xapón. Así, a esperanza de vida media das mulleres okinawesas, por exemplo, alcanza os 86,88 anos, fronte aos 83,8 dunha muller de Francia ou os 83,4 das españolas. O interesante das conclusións do profesor Suzuki atópase nos detalles. O médico descubriu, analizando os historiais médicos dos centenarios falecidos durante máis de tres décadas, e revisando autopsias, que unha importante proporción deles pasou 100 anos sen pór o pé nun hospital, para, unha vez franqueada pouco ou moito a barreira do século, enfermar rapidamente e morrer tras poucos días. A cultura dietética, a actividade física e a asistencia mutua entre maiores son as claves Eses centenarios "falecen non dunha enfermidade fatal en particular, senón dun rápido declive causado polo encadenamiento dunha enfermidade benigna coa desnutrición, a discapacidade cognitiva e a inmobilidade", explica o doutor Suzuki. Para o profesor do Instituto da Saúde e a Investigación Médica (INSERM) francés e presidente do comité sobre lonxevidade da Unión Internacional de estudos científicos sobre poboación, Jean-Marie Robine, eses exemplos ofrecen unha lección: "Estes anciáns viven en perfecto estado de saúde toda unha longa vida e, de golpe, unha acumulación de enfermidades benignas mátalles moi rápido". O contrario de Silvio Berlusconi, pois, obrigado a ocultar os seus desfalecementos con bravatas sobre o seu suposto poderío na cama. Os anciáns de Okinawa, un grupo de 160 pequenas illas (das cales só 44 están habitadas) onde viven 1,3 millóns de persoas, son o antiberlusconi tamén noutro terreo. Segundo Suzuki, o seu modelo de vida -e non a tecnoloxía ou os tratamentos de cirurxía estética é a clave da súa longa e saudable vida. Catro medidas O experto deu catro claves dese modelo: unha auténtica cultura dietética, unha actividade física integral ao longo de toda a vida, unha potenciación da autoestima social e mental e un coidado e asistencia mutua entre os anciáns, que lles garante a autonomía no marco dos chamados Moai (palabra xaponesa que, explicou o doutor, significa á vez "mutua" e "confraría"). Da "cultura dietética" dos habitantes de Okinawa, o médico xaponés explicou que non se trata tanto dunha cuestión de ingredientes como dunha maneira de cociñar", e citou o exemplo da carne de porco. En Okinawa, férvese durante oito horas con polo menos oito operacións para retirar a graxa que se vai acumulando na superficie do caldo cos elementos nocivos dese alimento. En canto á actividade física, o doutor destacou que non se trata de exercitar tal ou cal músculo nun ximnasio, senón de traballar todo o corpo. Algúns dos anciáns cultivan os seus hortos até os 100 anos. A autoestima nace, en Okinawa, porque as persoas concíbense progresivamente a si mesmas como unha ligazón entre os antepasados, con quen falan, e a descendencia. isto garántelles un lugar na familia. A guinda son os Moai, xa que estas confrarías tradicionais de anciáns fornécense axuda mutua e mesmo dispoñen do seu propio minibanco cooperativo. "Ademais, a festa da Kajimayah celebra aos máis lonxevos, e é un auténtico incentivo para vivir o máis posible e evitar a angustia da morte", explicou Suzuki. Un elemento negativo ha ensombrecido, nos últimos anos, o panorama da vellez na illa subtropical xaponesa. O profesor observou que, aínda que a taxa de centenarios mantense, está a diminuír rapidamente a proporción deles que conseguen manter unha vida "independente, robusta e positiva". O coeficiente AVD (de Actividades da Vida Diaria) que mide a capacidade de autonomía baixou nos centenarios okinaweses, entre 1970 a 2000 ,de 45 a 32 puntos. Un descenso da proporción de anciáns autónomos que Suzuki atribuíu á "penetración progresiva dos tratamentos" de orixe occidental.