jueves, 28 de enero de 2010

Un cultivo da Deputación reduce un 40% os danos do xabaril en colleitas









O cultivo de distintas variedades de cereal impulsado o ano pasado pola Deputación no tecor da Fonsagrada conseguiu reducir nun 40% os danos ocasionados polos xabarís nas colleitas de particulares.

Así o indicou este mércores o presidente provincial, José Ramón Gómez Besteiro, quen visitou na parroquia fonsagradina de San Pedro de Neiro unha das leiras nas que levou a cabo esta experiencia —pioneira en Galicia—, acompañado pola responsable da área de Gandería da Deputación, Xosé María Arias; o alcalde da Fonsagrada, Argelio Fernández, e o presidente do tecor, Manuel López.

Gómez Besteiro explicou que no marco deste programa cultivouse millo e trigo en varias parcelas do tecor, que suman 11 hectáreas, co obxectivo de que o cereal servise de sustento aos xabarís para que non ocasionasen desfeitas en leiras privadas nin invadisen estradas. Segundo adiantou, a Deputación repetirá esta primavera esta iniciativa desenvolvida o ano pasado.

O presidente provincial resaltou o apoio ao proxecto —que complementa as medidas adoptadas desde o tecor— de veciños e titulares das parcelas utilizadas, "xa que moitas son cesións de particulares ou de monte común". Resaltou, ademais, que "apoiar o campo tamén é apoiar á caza, unha actividade deportiva e de lecer que moito moito diñeiro e contribúe a desenvolver a comarca".
apoia a caza lecer que move moitos cartos e contribúe a desenvolver a comarca".

Pola súa banda, o alcalde fonsagradino, Argelio Fernández, subliñou que con estes cultivos "ademais de mellorar o control da caza maior, tamén se mellora a caza menor coa recuperación de especies como a perdiz", tras o que agradeceu que a Deputación desenvolvese este proxecto no tecor da Fonsagrada, "que con máis de 40.000 hectáreas é o máis grande de Galicia", destacou.

Xestión de residuos
Antes desta visita, Besteiro estivo nunha explotación en Vilarchao, tamén na Fonsagrada, desde onde presentou o programa formativo impulsado pola Deputación para diminuír o impacto da carga gandeira no medio natural e contribuír, ao mesmo tempo, a que os titulares das granxas abaraten custos mediante a mellora da xestión de residuos.


Esta iniciativa, que se inclúe no programa europeo LugO2, consiste en charlas informativas e asesoramento individual. O programa arrincará o 28 de xaneiro cun curso en Cervantes. Seguiranlle novas sesións formativas o 29 de xaneiro en Vilalba, o sábado 30 en Folgoso do Courel e o mércores 3 de febreiro na Fonsagrada.

Besteiro destacou que "a Deputación é a única institución que día a día toma iniciativas en materia de agricultura e gandería". Recordou, entre outras actuacións, a creación do centro de recría na Granxa Gayoso-Castro, onde, dixo, tamén se prestará especial atención á xestión dos residuos.

"O tema de hoxe non é menor, xa que supón un cambio de estategia no sentido de apostar pola economía ambiental, e un dos grandes problemas dos agricultores é o tratamento de residuos". agregou, tras o que recordou que, segundo o censo agrario de 2009, na provincia hai case medio millón de cabezas de gando bovino.

O lucense Bolaño pon de moda en Barcelona as botas de cana rurais




Non era fácil superar a sensación que causou o lucense Manuel Bolaño cando fixo desfilar a modelos con zocas made in Mondoñedo por primeira vez na feira de moda Bread&Butter de Barcelona, hai tres anos. Pero onte había colas na 080 Barcelona Fashion só para ver o novo traballo deste nova talento da moda. Esta vez inspirouse nun paseo que fixo ao Cebreiro cando era pequeno acompañado da súa nai e dun osito de peluche cor camel. E así, tal cal, aparecían modelos, co rostro encadrado entre cabezas de ositos como hombreras.
O universo de Bolaño, que estudou Bacharelato Artístico en Lugo para trasladarse despois a Barcelona, xira sobre a calidez e tenrura dos tecidos e encaixes que adornaban o corpo das galegas. A súa nai, Josefa, contaba onte que lle adoita axudar cos bordados e os encaixes e que Manuel, desde neno, vive para a moda: «Creceu vendo ganchillar á avoa», di. O nome das coleccións de Bolaño non oculta a súa orixe: Miñas Celsas , As viúvas , Peliqueiros ?. Digamos que os seus vestidos son fashion pero á vez riquiños. E de aí o seu inimitable estilo. «Quizais triunfo porque no mundo do deseño está moi de moda o folclórico e o étnico», di Bolaño, quen volveu a recorrer a Alberto Geada para calzar ás modelos, esta vez cunha revisión das tradicionais «zamancas» ou «zocas de cana», aqueles botíns de coiro e chan de madeira que se usaban para ir «aos toxos».

«Quizais triunfo porque está de moda o étnico»


Caracteriza a Bolaño o seu amor pola costura artesanal e o coidado co que consente as teas. «Recordo unha fría e gris mañá de inverno. A miña nai vestida de las e sedas rosas. Levábame da man e eu preguntábame... ¿Por que todo ha de ser de cor rosa?», reflexiona. A súa idea é presentar e vender a colección por todas as feiras de moda. «A roupa está dirixida a mulleres elegantes que queren sentirse especiais e hai pezas de todos os prezos», di ante a suxestión de que a alta costura é só para altos petos. Respecto ao segredo do seu éxito, afirma: «Quizais triunfo porque está moi de moda o folclórico e o étnico». Pero lle gustou un pouco máis de recoñecemento da terra. «Por exemplo -recorda a súa nai sen que el estea presente- poderían haberlle chamado de Verín para agradecerlle a publicidade que deu aos Peliqueiros coa súa pasada colección». Bolaño explota ao máximo afectos familiares e as referencias «ao galego» aínda que, iso si, deféndese case mellor en inglés que nesa lingua. Talvez sexa polo seu espírito cosmopolita, xa que Barcelona comeza a quedar pequena a este lugués que aspira a levar as súas coleccións todo o máis alto das pasarelas internacionais.

miércoles, 27 de enero de 2010

O uso de internet é inferior ao 30% nalgunhas comarcas de Lugo e Ourense





A fenda dixital entre as provincias atlánticas galegas e as do interior segue crecendo aínda. Así se desprende da última 'Enquisa de condicións de vida dás familias' elaborada polo Instituto Galego de Estatística, que ofrece datos do 2008 e que foi presentada este mércores en Santiago polo director xeral do IGE, José Antonio Campo, e polo subdirector xeral de produción estatística, Manuel Mateo.

Deste xeito, a enquisa reflexa que as provincias da Coruña e Pontevedra rexistran un uso do teléfono móbil superior ao 80%, mentres que nas de Lugo e Ourense apenas supera o 70. A diferenza é maior se nos referimos ao uso de internet, no que A Coruña supera o 37% e Ourense queda nun 22,1.

Se nos fixamos nas comarcas, algunhas zonas chegan a duplicar a outras. Así, mentres o uso de computador na área da Coruña achégase ao 60%, na zona oriental de Lugo é de algo máis do 28%. Se falamos de uso de internet, a diferenza é de 53,24% a 20,86 nas mesmas zonas.

Comparando estes datos cos do resto de España, comprobamos que os de Galicia son lixeiramente inferiores. Así, o uso de computador é na comunidade do 57,4, mentres que a media estatal é do 61%. A conexión a internet é do 51,3% en Galicia e do 56,7 en España. Segundo o director do IGE, esta diferenza débese á ''distinta estrutura poboacional'' entre Galicia e as outra comunidades autónomas.

Mocidade e uso de internet
En canto ao odenador, máis do 52% dos galegos a partir de 5 anos asegura utilizar esta ferramenta algunha vez, aumentando catro puntos porcentuais con respecto ao 2007 e 16 con respecto ao 2002. As maiores porcentaxes de uso danse entre os 5 anos e os 19, onde preto de 8 de cada 10 mozos aseguran usalo con frecuencia. A porcentaxe entre os maiores de 55 anos non chega ao 10%.

En canto á frecuencia de uso, máis da metade dos enquisados aseguran utilizar o computador diariamente. Principalmente, estas persoas usan esta ferramenta nos seus fogares e, en menor medida, nos centros de traballo e estudo.

No que se refire ao uso de internet, o 33% dos fogares galegos contan xa con conexión. Esta porcentaxe varía de novo en función da área xeográfica. Así, na área da Coruña a porcentaxe é case do 46%, mentres que no sur de Ourense queda nun escaso 14%. A principal causa pola que os enquisados afirman non contar con este servizo nos seus fogares é que non lles parece útil.

Así mesmo, dáse unha forte diferenza de uso por idades, estando máis estendido entre os mozos de 15 a 19 anos, alcanzando case o 90%. A porcentaxe diminúe a medida que aumenta a idade, polo que na poboación maior de 55 non alcanza o 10%. Ademais, a maioría da poboación conéctase máis dunha hora ao día.

Administración electrónica
En 2008, máis do 16% da poboación maior de 16 anos que se conectaba con frecuencia a internet realizara algunha compra mediante este medio. As maiores porcentaxes sitúanse entre os 20 e os 39 anos. Entre os produtos ou servizos máis comprados na rede destacan claramente as viaxes ou billetes para medios de transporte e xa a bastante distancia as entradas para espectáculos.

É a primeira vez que se inclúe na encuesta a relación entre os galegos e a Administración electrónica. O estudo reflexa que en 2008 un total de 267.405 persoas usaron internet para relacionarse coas administracións públicas, principalmente para facer a declaración da renda e para xestións sanitarias.

Para rematar, segundo este estudo, en 2008 sete de cada dez galegos de 5 ou máis anos utilizaba o teléfono móbil. Trátase dunha cifa moi superior á rexistrada en 2002, cun 45,5%. Segundo o subdirector xeral, ''choca'' que a porcentaxe de uso do móbil entre os rapaces de 5 a 14 anos sexa lixeiramente superior que o dos maiores de 65. Con todo, as maiores porcentaxes danse entre os 15 e os 39 anos, onde se supera amplamente o 90%.

CONSTITUCION DA ASOCIACION DE VECIÑAS E VECIÑOS PARROQUIAL DA VEIGA DE LOGARES

O día 16 de xaneiro de 2010, nunha reunión de vecíñas e veciños quedou consituida e pendente dos trámites de legalización a AAVV VEIGA DE LOGARES, elexindo o órgano de dirección provisional e quedando integrado por:

PRESIDENTA
Lourdes Villar Pimentel (Casa do Méndez-Liñares de Vilafurada)
VICEPRESIDENTE
Carlos López López (Casa de García-Robledo)
SECRETARIO
Xosé Gabriel Pacín López (Casa de Pacín-Vilardíaz)
TESOUREIRA
Fátima Faioes dos Santos (Casa de Carrín-S.Martín)
VOCALES
Virgilio Rodil Fernández (Casa de Rodil-Louteiro)
Antonio López Vidal (Cura da Parroquia)
Josefa Santamarina Fernández (Casa do Ribeiro-Veiga de Logares)
Jose Antonio Alvarez Alvarez (Casa do Vinto-Veiga de Logares)
Manuel Pérez Díaz (Casa de Pérez-Braña)
María Luisa Díaz Vilabrille (Casa da Pruida-Vilardíaz)

Son fins desta asociación, segundo os seus estatutos:


1. Organizar ós veciños e veciñas do parroquia para a mellor defensa e representación da parroquia.
2. Traballar pola mellora das condicións de vida de todos os veciños e veciñas da parroquia.
3. A defensa dos valores culturais e históricos, sociais, humanos, urbanísticos, medio ambientais,...
4. Representar os intereses veciñais ante as administracións, institucións ou entidades.
5. Promover o desenvolvemento social e económico na parroquia.
6. Favorecer unha parroquia e un concello da Fonsagrada máis humano e habitable
7. Potenciar a participación veciñal nos distintos organismos con incidencia na parroquia

Un dos seus obxectivos principais para o ano en curso é o arranxo do cemiterio para o que manterán reunións con representantes do CONCELLO e da DEPUTACION PROVINCIAL

O Xeral é o único hospital de Lugo e segundo de Galicia en baixar a espera cirúrxica





O complexo hospitalario Xeral-Calde logrou reducir o tempo de espera cirúrxica en 8,2 días e o número de pacientes nesa lista en 363 no último ano. Ademais, e por primeira vez desde o 2005 (primeiro exercicio no que Sanidade fixo públicas as listas) esa demora sitúase por baixo da da media galega. Así, mentres no conxunto da comunidade os pacientes agardan 79,6 días para pasar por quirófano, a da área sanitaria de Lugo esperan 73,2.

A rebaixa da demora media no caso lucense prodúcese nun ano de subida xeneralizada, que axuda ao Xeral a situarse como o terceiro centro galego no que o recorte da espera por operacións foi máis acusado. Só o hospital de Verín —onde hoxe se agarda 15,7 días menos que hai un ano— e o de Povisa, en Vigo, con 12 días menos, superan esa diminución.

O xerente do Xeral-Calde, Francisco Villanueva, asegurou que unha das medidas que facilitaron esa redución foi a de establecer unha reunión de programación cirúrxica semanal cos responsables dos servizos. "Nelas entrégaselles tanto os historiais dos pacientes máis antigos como os dos de prioridade 1", asegurou.

Foi precisamente no grupo de pacientes que agardan entre seis e doce meses para pasar por quirófano onde se produciu unha redución máis drástica, pasando nun ano de 235 a 79 pacientes.

A derivación a centros concertado da patoloxía menos complexa —"que ao ser máis barata permite atender máis pacientes"—; o aluguer de quirófanos en centros concertados ou a programación de cirurxías en xornada de tarde, pero en actividade ordinaria foron outras das medidas apuntadas polo xerente.

A pesar da converxencia con Galicia no que se refire á espera media, esta non se estende á dos pacientes de prioridade 1 (que deben ser obxecto dunha operación urxente por unha patoloxía oncolóxica, cardíaca, neurolóxica,respiratoria ou dixestiva). No conxunto da comunidade autónoma esperan 28 días de media e en Lugo, 44. Os de prioridade 2, con todo, axústanse á media autonómica de 75 días e nos de 3, incluso se mellora esa media: 76 días en Lugo, fronte aos 84 do conxunto da comunidade.

Burela
Os importantes aumentos de espera media nos hospitais galegos fanse especialmente visibles nos dous outros centros de Lugo, ademais de en os grandes hospitais da provincia coruñesa. O Hospital dá Costa é o centro no que máis creceu a demora cirúrxica, pasando dos 55 días de hai un ano aos 95,3 actuais. Séguelle o de Monforte, onde os pacientes agardaban 62 xornadas para pasar por quirófano e na actualidade esperan 94,1 días.

O de Burela é ademais o terceiro hospital da comunidade autónoma coa media de demora cirúrxica máis alta, só superada polo da Coruña e Povisa, con 104 días cada un.

O xerente, José Carlos López Somoza, destacou este martes, durante a presentación dos datos,que o centro cumpre co criterio de garantías de patoloxías graves e que non hai ningún paciente con prioridade 1 que espere máis de 30 días. Indicou que son dez os pacientes en prioridade 1 e a demora media é de 8 días, cando o ano pasado eran cinco pacientes, cunha espera de 12 días. En prioridade 2 son 60 as persoas en espera, cunha demora de 60 días e en prioridade 3 son 951 pacientes, que levan esperando unha media de 102 días.

lunes, 25 de enero de 2010

A Fonsagrada anuncia a feira do Butelo para o 6 e o 7 de febreiro

Fuente: Diario El Progreso
A Fonsagrada celebrará os días 6 e 7 de febreiro a XIII Feira do Butelo. Esta edición conta coa colaboración especial do debuxante Forges, de orixe fonsagradina, que contribuíu cun cartel anunciador no que o embutido protagonista aparece representado como o rei da montaña.


O evento reunirá na Fonsagrada a 62 expositores, que se instalarán nunha carpa na praza do museo. A estrela será o butelo, pero tamén estarán presentes outros produtos típicos da zona, como os derivados do porco celta, dulces, pan, mel e produtos da horta.

Non faltarán tampouco todo tipo de artesáns e representantes de oficios tradicionais, coma os ferreiros. Este ano, como novidade, montarase un posto de elaboración de filloas á pedra, chegado dende Pontevedra.

Tanto o día 6 coma o 7, os postos abrirán ás dez da mañá e pecharán ás sete da tarde. O sábado ás doce e media terá lugar a inauguración oficial e o domingo serán recibidas as autoridades convidadas, entre as que se atopa o propio Forges, que aínda non confirmou a súa asistencia. Ás doce e media actuará a agrupación local Antaruxas e Sorteiros.

75 concellos perderon xa máis da metade da súa poboación desde 1970




O progresivo envellecemento da poboación galega, a emigración ao estranxeiro ou a outras comunidades autónomas, o éxodo do rural ás cidades e a brusca caída da natalidade son as principais causas de que o interior de Galicia estea a quedarse sen xente. Os datos indican que o último ano non foi unha excepción, tendo en conta que o 70% dos concellos reduciu o seu padrón en comparación con 2008. Pero a situación nalgúns municipios é alarmante. De feito, 75 concellos galegos perderon desde 1970 máis da metade da súa poboación, coas terribles consecuencias que isto leva.


As cifras do Instituto Nacional de Estadística (Ine) son demoledoras. Cruzando os datos do censo de 1970 —o último que se realizou antes da chegada da democracia— co padrón municipal de 2009, chégase á conclusión de que 75 municipios da comunidade quedáronse sen a metade dos seus veciños en apenas 40 anos. Hai algúns casos dramáticos, como os da Capela (A Coruña), Navia de Suarna (Lugo) ou A Veiga (Ourense), onde a poboación se reduciu a unha terceira parte.

''O despoboamento no interior de Galicia ten unha parte que é irreversible'', comentaba recentemente neste xornal Andrés Precedo Ledo, catedrático de Xeografía Humana da Universidade de Santiago (USC). O éxodo rural produciuse máis tarde que noutras partes de España e, unido á freada na natalidade, configurou unha nova repartición poboacional do que saíron beneficiadas as cidades e as súas áreas de influencia. A peor parte levárona os concellos do rural, sobre todo en Lugo e Ourense.

Fóra de Ortigueira —que reduciu a súa poboación á metade pola segregación do concello de Cariño—, a maioría dos municipios que entraron nesa 'Uvi demográfica' están situados nas provincias do interior. Hai comarcas enteiras, como as situadas nas zonas montañosas. Pero o interior da Coruña e de Pontevedra tampouco se libra.

Empeoramento
A caída da poboación nas zonas rurais iniciouse a mediados de século, pero acentuouse durante os oitenta e os noventa. A estas alturas aínda non se lle conseguiu pór o freo. Os últimos datos do Ine confirman que só tres de cada dez municipios galegos gañaron habitantes o pasado ano, a maior parte deles nas zonas urbanas máis dinámicas de Galicia. O 70% restante volveu perder poboación, unha situación que se repite ano tras ano.

Pero o panorama para o futuro non é precisamente alentador. A comunidade galega quedará sen un 3% da súa poboación no período 2009-2019, tal como auguran as proxeccións que elabora o organismo estatístico do Goberno. A freada á inmigración —que permitiu gañar habitantes nos últimos anos—, o envellecemento e a crise vexetativa (máis defuncións que nacementos) seguirán golpeando con forza aos municipios do interior de Galicia.

É máis, aos 75 concellos que perderon máis da metade da súa poboación desde 1970 únense outros tantos que aínda non superaron esa barreira do 50%, pero que xa se atopan no límite. A Baña, Carballedo, O Saviñao, Xermade, Entrimo ou Larouco son algúns dos municipios nesta situación.

Consecuencias
O despoboamento do rural galego está a provocar importantes consecuencias nos municipios que o padecen. Os efectos déixanse notar no plano económico, pero tamén a nivel social e ambiental. ''Algúns concellos quedarán para realizar safaris'', adoita advertir o ex presidente da Fegamp, Xosé Crespo, un dos poucos dirixentes galegos que se postulou firmemente en favor da fusión de concellos.

E é que o drástico descenso da poboación leva consigo unha importante caída nos ingresos das arcas municipais. A recadación por impostos e taxas non é a mesma se un concello pasa de ter 5.000 habitantes a pouco máis de 1.000. Pero moitos dos gastos que asume o municipio —como a iluminación, a recollida de lixo ou o asfaltado e conservación de pistas— permanecen inalterables, con independencia de que o padrón municipal aumente ou diminúa.

O descenso da poboación tamén ten efectos directos no funcionamento das corporacións locais. Os concellos aumentan o seu número de concelleiros en función dos tramos de poboación (250, 1.000, 2.000, 5.000, 10.000, 20.000, 50.000 ou 100.000 habitantes). Pero en Galicia adoita pasar o contrario e o habitual xa é perder edís. Tras as últimas eleccións locais (en 2007) os municipios galegos quedaron sen 19 concelleiros respecto dos comicios anteriores, celebrados en 2003.

A todos estes problemas hai que sumar a repercusión específica que ten o despoboamento no medio rural. Os últimos datos do Ine sitúan en preto de 1.500 as aldeas abandonadas en Galicia, coa consecuente deterioración do seu parque inmobiliario e o abandono dunha inxente superficie forestal. Centos de leiras sen limpar que compoñen unha das partes máis dramáticas da crise demográfica que atravesa a comunidade.

Lugo segue sen poder despegar





Lugo é e seguirá sendo -as referencias estatísticas non apuntan cara a outro camiño- unha das dúas cincentas galegas xunto coa súa case xemelga, en canto a cifras e porcentaxes, Ourense. Esta posición débella a unha múltiple conxura de factores, difíciles de corrixir e aos que contribuíu decisivamente a súa envellecida poboación. O 27% dos lucenses cumpriron os 65 anos. Loxicamente, esta situación reflíctese nas contas da Seguridade Social -ingresos por cotas e nómina de pensións- na provincia, endémicamente deficitarias. Un dato revelador: no pasado mes de decembro eran 127.907 os afiliados ao sistema, fronte a outras 120.985 persoas que percibían algún tipo de pensión contributiva.
As esperanzas postas na man de obra estranxeira, que pasou de 1.070 afiliados á Seguridade Social no ano 2000 aos 6.275 en novembro do pasado ano (censados, máis de 11.000), non achegaron a solución. Lugo segue perdendo poboación. A sangría, especialmente na zona rural, que continúa desertizándose sen que ninguén lle poña freo, supuxo que nos últimos dez anos a provincia reducise o seu censo en 10.070 habitantes.
Dependencia excesiva
A excesiva dependencia do sector primario, segundo a convicción que se arrastra desde hai anos (aínda que se alzan voces que sosteñen que será o puntal para poder saír da crise), e o pouco peso da actividade industrial caracterizan tamén o desenvolvemento de Lugo. Con moitas menos empresas que as demarcacións da Galicia atlántica, os efectos da crise xeral fanse notar cunha maior proximidade e especialmente cando afectan aos alicerces da economía da provincia.
O caso da planta de Pascual en Outeiro de Rei é o exemplo máis significativo. A fábrica, con 155 postos de traballo no mes de maio, está pechada desde o verán e pendente de reabrir en marzo da man de Alimentos Lácteos, cun futuro incerto a tenor da situación xeral do sector. Incorporaranse previsiblemente os 74 traballadores que non optaron por pedir a liquidación. A onda expansiva de Pascual convulsionó a un sector en profunda crise, do que viven directamente preto de 8.000 familias lucenses que se dedican á produción de leite e que en moitos casos atópanse ao bordo da quebra porque os prezos do leite non cobren os custos de produción.
A falta dos datos que recollan o anunciado peche de explotacións polo ahogamiento que supoñen os prezos do leite, hai que constatar unha redución no número de granxas e aumento da produción. Na campaña do 2003-2004 estaban contabilizadas 7.661 explotacións na provincia de Lugo, cunha cota de 871.185,81 toneladas. Na do 2007-2008 quedaban xa 5.639 granxas, cunha cota que excedía o millón de toneladas e que representaba o 46,2% da asignada.
Outro dos potenciais da provincia que tampouco atravesa os seus mellores momentos é o sector cárnico, con Lugo leva anos esperando impaciente a súa gran oportunidade en infraestruturas.

Unhas autovías que non acaban de chegar e unhas obras do AVE das que non ven avances

As grandes obras pendentes e en execución, a transcantábrica, as autovías con Santiago e con Ourense e o AVE, acumulan atrasos de tal calibre que os lucenses están a piques de perder a esperanza de que a súa incidencia sirva de revulsivo para intentar frear o desequilibrio coas provincias atlánticas, marcadas polo eixo Ferrol-Tui.
En canto ao emprego, Lugo é unha provincia na que boa parte dos seus habitantes aspiran a ser funcionarios. Xa o conseguiron o 14% dos seus ocupados -a referencia son os últimos datos da EPA, a do terceiro trimestre, que sitúan á provincia en 142.200 traballadores- que xa son empregados do sector público nas diferentes Administracións.
A crise económica supuxo que o desemprego consiga superar a barreira psicolóxica dos 20.000 parados (21.168 en decembro), cando hai pouco máis de dous anos un sector como a construción presumía de pleno emprego. Moitos destes parados, posiblemente a metade a estas alturas, atópanse fóra da cobertura do Inem, que no mes de setembro pagou na provincia 8,4 millóns de euros a 14.910 perceptores. Unha vez máis, o sector primario contribúe a que a situación sexa menos desesperada que noutros sitios porque é difícil atopar en Lugo a alguén que non teña vinculación cunha aldea que lle facilite o acceso a produtos de subsistencia que alixeiran a cesta da compra.
Os salarios non experimentaron cambios significativos. Os lucenses seguen sendo os que perciben os ingresos máis baixos de Galicia, como consecuencia dos seus convenios colectivos. Segundo datos da Axencia Tributaria, o salario medio anual en Lugo é de 16.642 euros (1.188,71 euros ao mes, repartidos en 14 pagas), fronte aos 17.736 euros da media galega.
Lugo, a cincenta de España ata hai pouco en pensións, cedeulle o primeiro posto a Ourense en canto ás percepcións máis baixas. A diferenza é apenas apreciable xa que o importe medio que cobra un lucense respecto dun ourensán supón 9 euros ao mes, 4 euros menos do que custa unha bombona de butano.
7.201 produtores, máis da metade do total da comunidade. A súa situación obedece ao lastre duns prezos invariables desde hai anos.


Todo marcha segundo o previsto
Todo está planificado desde hai anos. A Administración mantivo ata hoxe o minifundio de terras e granxas nunha provincia eminentemente agraria e gandeira. E agora o produtor lácteo non pode competir co francés, e os poucos que quedan están a morrer asfixiados pola crise.
Pero nese inmenso e rico rural de Lugo xa vive moi pouca xente, porque durante anos os investimentos públicos planificáronse en casas consistoriais, casas dá cultura, polígonos supostamente industriais e moito asfalto. Pero hoxe, eses preciosos pobos seguen sen Internet, nin transporte metropolitano, nin gardería, nin coidado a domicilio dos anciáns, nin instituto próximo, nin médico á beira de casa, nin taxi barato para ir ao médico ou á compra. Co cal, o potencial do campo marchouse a vivir á cidade. E case o 15% do emprego, funcionarios.
A pesar da suposta discriminación positiva, montar unha empresa na Fonsagrada é moito máis difícil que na Coruña, e polo turismo séguese esperando. Iso si, procurando non esnaquizar nada, e recordando que se come moi ben. Xa que logo, todo marcha segundo o planificado. A provincia irase reducindo á cidade de Lugo. E abundarán os funcionarios.







domingo, 24 de enero de 2010

Galicia destruíu 48.000 postos de traballo eventuais durante a crise




Se hai un indicador que marca para os axentes sociais a deterioración do mercado laboral, á marxe do desemprego, ese é, indubidablemente, a taxa de temporalidade. O elevado peso deste tipo de contratos sobre o conxunto dos asalariados -que chegou a rozar o 35% en Galicia no 2006- centrou a mobilización dos sindicatos, que alertaban da precarización do emprego, ás portas da crise.
Esa tendencia reverteuse con forza desde setembro do 2008, cando a recesión empezou a dinamitar o mercado laboral galego, que ata ese momento seguía creando emprego. Desde ese momento, o traballo temporal entrou en barrena; de feito, todo o emprego neto que se destruíu na comunidade durante 12 meses de severa crise (entre setembro do 2008 e o mesmo mes do 2009) é eventual, con 48.200 postos de traballo menos, mentres o fixo non só non caeu, senón que aumentou en plena recesión (17.500 empregos máis), reducindo a taxa de precariedade máis de catro puntos, ata o 27,4%. Esta é a principal conclusión do informe sobre As repercusións dá crise económica non emprego, elaborado polo gabinete económico de Comisións Obreiras de Galicia.
Un dato que demostra, a xuízo do sindicato, que as empresas responden á crise, e a consecuente caída da demanda, sen tocar o seu núcleo central. Así, o axuste laboral limítase á non renovación de contratos indefinidos, o que para Comisións dá mostra da facilidade e flexibilidade que ofrece o mercado laboral para reducir emprego e deslegitima, na súa opinión, a necesidade dun abaratamento do despedimento, como reclama a patronal. E sería tamén o que «explica ou ton baixo do conflito social ante a crise, porque a perda de emprego non materialízase con peches de empresas ou despedimentos, senón a través dá non renovación de contratos», di o informe.
Da análise dos datos de poboación activa inférese tamén o efecto atraso co que a recesión se deixou notar no mercado laboral galego. Así, se a crise financeira internacional eclosionó no verán do 2007, a deterioración da actividade produtiva non se manifesta en Galicia ata o segundo trimestre do 2008. Se durante os tres anos previos xeráronse na comunidade 100.000 postos de traballo -alcanzando en setembro do 2008 o máximo histórico de 1,21 millóns de ocupados- nos últimos doce meses este colectivo reduciuse en 63.400 persoas, o que equivale a unha destrución do 5% do emprego. CC.?OO. subliña no seu documento que nun só ano de crise destruíuse o mesmo volume de postos de traballo que se creaba en dous durante a fase de máxima expansión do mercado laboral.

E as previsións a curto prazo non son halagüeñas, xa que o sindicato prevé que a próxima EPA, que se publicará este venres, arroxe unha ocupación media a final do ano pasado inferior á do 2006.
Os homes, máis castigados
Se hai un colectivo que está a sufrir con maior intensidade o axuste do mercado laboral pola crise, ese é o dos homes. Dos empregos perdidos durante este período, o 73% estaban ocupados por homes e tan só un 27% por mulleres, basicamente pola maior exposición do emprego masculino ao esborralle de sectores como a construción e a industria. Aínda así, os homes teñen aínda maior peso relativo no mercado laboral, un 54,8% do total, fronte ao 45,2% do emprego feminino, aínda que este repuntó tres puntos nos últimos catro anos.
Desagregando por situación profesional, os autónomos son os máis castigados, coa desaparición de 17.000 durante o ano da crise (unha caída do 10%). Unha situación que se explica «porque aos efectos comúns dá crise unir ou axuste propio en actividades que perden peso económico, como as do sector primario». Por contra, o colectivo de empresarios mantívose estable durante a recesión e só cae con forza durante o último trimestre, algo que desde Comisións cualifican de «fenómeno coxuntural».

O prezo do eucalipto comeza a recuperarse un ano despois do «Klaus»




Na Capelada hai piñeiros azuis. Son as árbores abatidas hai un ano polo ciclón Klaus , parte das 200.000 metros cúbicos de restos mortos que aínda quedan no monte. «A madeira foi quedando sen savia, púxose azulada e xa non vale para rolo, nin para mobles, unicamente vale para papel», explica Manolo, un afectado polo temporal na zona de Ortegal.
Os troncos perderon valor. Tanto que moitos propietarios como el xa non pediron as axudas que concedía a Xunta para retirar os restos caídos. «Por aí están, porque custaba moito quitalos e non compensaba», comenta.
As súas árbores están noutra parte, os que quedan na Capelada están en montes xestionados pola Xunta, como o Braxe, onde o vento arrasou totalmente un merendero que aínda o xoves víase completamente esnaquizado. «Menos mal que foi de noite, porque coa xente que ven por aquí polo día, a traballar ou a dar unha volta, isto puido ser moito», comenta un paisano da zona.
Alí, a madeira entre a que corren as vacas e os cabalos xa está adxudicada. Están a cortala. Pero xunto ás carrocetas e todoterreos que van e veñen polas pistas para levar aos taladores, aínda pode verse moito tronco que aínda queda por retirar.
Cotización á baixa
Doce meses despois de que aquela terrible madrugada do 23 de xaneiro do 2009 o vento do ciclón Klaus aullara con forza sobre Galicia, causando múltiples desfeitas e derrubando centenares de árbores, a cotización do piñeiro non se volveu a recuperar. O prezo medio da especie pinaster , que antes do temporal estaba nunha media duns 50 euros por metro cúbico, no parque da fábrica caeu en picado ata os 25 ou 30 euros, comentan desde o sector.
Un descenso parecido foi o que experimentou o eucalipto, pero xa comezou a repuntar, ata alcanzar os 50 euros en fábrica como media orientativa. A cifra empeza a achegase á cotización anterior ao Klaus porque o ciclo do papel non está tan afectado, pero o consumo de taboleiro baixou.
Contexto global
Pero aínda que o temporal foi unha estocada directa ao corazón dun sector que xa estaba ferido polo parón sufrido no sector da construción, non foi o culpable da baixada. O que fixo foi devaluar a cotización da madeira tirada polo vento. «O Klaus non colapsou o mercado, o que fixo foi deteriorar a madeira e baixar o valor. O cálculo feito pola Xunta é que derrubou ao redor de 1,2 millóns de metros cúbicos de madeira, pero no 2008 en Galicia cortáronse oito millóns. O que realmente baixou o prezo da madeira foi a conxuntura xeral do sector», explica o director de MonteIndustria, Juan Picos.
Nese contexto de desaceleración, apunta Jacobo Feijoo, membro do sindicato Unións Agrarias, «chegou ou ciclón e a madeira quedou toda tirada. A propia caída, a rotura de pés e a diminución de calidade trala longa estancia dá madeira non monte fixo baixar máis ou prezo». Logo, indica, «as axudas non cobren ou total dous custes móntesnos con dificultades de acceso».
Zonas de risco
Son esas zonas ás que é difícil chegar coas máquinas as que teñen maior risco para o bosque que queda en pé. A maleza acumulada e as ramas secas son un combustible perfecto. Porque os tramos menos complicados xa están limpos. «En Cerdido xa cortamos todo o do Klaus », comenta un traballador de nacionalidade portuguesa que se aplica en apilar troncos cunha máquina nunha beiravía xunto á estrada que vai a Ortigueira.
Ata nas áreas afectadas polo temporal que xa están libres de ramas rotas, o paso do ciclón aínda está no ambiente. Basta observar páramos cheos de tocones solitarios que minan a paisaxe. Agora queda a repoboación do monte. Algunhas especies, como o eucalipto, brotan da raíz, pero outras hai que plantalas.

miércoles, 20 de enero de 2010

Lugo é a única provincia galega que reduciu a mortalidade nas súas estradas






A provincia de Lugo foi a única de Galicia que logrou reducir a mortalidade nas súas estradas e cumpriu un dos obxectivos básicos do Libro Branco dos Transportes da Unión Europea (UE), editado no ano 2003, que consistía en baixar a porcentaxe de mortos na rede viaria nun 50% como mínimo. O subdelegado do Goberno, José Vázquez Portomeñe, e o xefe provincial de Tráfico, Gonzalo León, destacaron ademais que esa meta foi alcanzada "un ano antes do prazo establecido e coa cualificación de sobresaliente".

Vázquez Portomeñe precisou que en 2009 só houbo 31 accidentes mortais en Lugo, con 34 falecidos, fronte aos 45 rexistrados o ano anterior, con 49 mortos, o que supuxo un descenso porcentual do 31%. Converteuse así, xunto con Ávila, na oitava provincia de España con maior descenso de mortalidade na súa rede de estradas e na primeira de Galicia, porque "Ourense quedou practicamente como estaba" en 2008, mentres que "A Coruña e Pontevedra presentan datos en negativo", precisou Gonzalo León.

En todo caso, ese descenso é moito máis significativo se se toma como referencia o 2003, cando foi editado o Libro Branco da UE, dado que 97 persoas perderon a vida ese ano en estradas da provincia de Lugo, 63 máis que en 2009, o que significa que o número de accidentes mortais baixou nun 65% nos últimos seis anos.

Por outra banda, Vázquez Portomeñe aclarou que a maioría dos accidentes mortais prodúcense en estradas convencionais e as distraccións ao volante supoñen a causa dun 34 por cento dos mesmos. Ademais, tamén quixo desterrar o "tópico" de que os mozos son o segmento de poboación con máis falecidos, porque o 30% dos mortos en 2009 tiña máis de 64 anos e o 21% entre 45 e 54 anos. Na franxa de idade que vai desde os 18 aos 24 anos só houbo que lamentar tres mortes.

Parque móbil e infraccións
O subdelegado do Goberno finalizou a súa intervención recordando que o parque móbil aumentou na provincia de Lugo un 15% en apenas 6 anos, ao pasar dos 220.000 vehículos que había en 2003, aproximadamente, aos 258.000 que hai na actualidade. Ao seu xuízo, este dato achega aínda máis valor ao descenso de accidentes graves na rede viaria lucense.

Pola súa banda, Gonzalo León informou de que un 60% das multas tramitadas en Lugo están relacionadas ou con exceso de velocidade ou coa condución baixo os efectos de bebidas alcohólicas. Un 17% das sancións son por non levar posto o cinto de seguridade ou por non utilizar dispositivos homologados de retención infantil. Para rematar, o 14% das infraccións están vinculadas á manipulación de aparellos electrónicos ao volante, como teléfonos móbiles ou GPS.

En todo caso, o xefe de Tráfico recoñeceu que o traballo de concienciación tamén deu os seus froitos nesta provincia, porque se fixeron o pasado ano 190.000 controis de alcoholemia e só deron positivo 1.962 condutores, ou o que é o mesmo, menos dun 1%.

martes, 19 de enero de 2010

Menos da metade dos concellos galegos ten achaiadura urbanística integral




Menos da metade dos Concellos galegos, un 40,64 por cento, conta cunha achaiadura urbanística integral, segundo un informe elaborado polo Colexio de Arquitectos de Galicia (COAG) sobre o estado de ordenación das catro provincias.
Segundo os datos recompilados, un 37 por cento dos municipios segue baseando a súa ordenación urbanística en normas subsidiarias de achaiadura municipal, que poden datar entre 1977 e 1997.
De acordo coa vixente Lei de Ordenación Urbanística e Protección do Medio Rural de Galicia, os Concellos debían aprobar un plan xeral de ordenación municipal antes de xaneiro de 2006, aínda que na actualidade só 41 (un 13,02 por cento do total) están adaptados á normativa, denuncia o COAG.
A provincia da Coruña é onde máis municipios contan cun plan xeral de ordenación municipal: Cerdido, As Somozas, A Capela, Vilamaior, Paderne, Oleiros (parcialmente), Curtis, Sobrado dous Monxes, Toques, Boimorto, Arzúa, Oroso, Santiago de Compostela, Vedra, Laxe (parcialmente), Zas, Lousame e A Pobra do Caramiñal.
No polo oposto figura Pontevedra, cun 3,22 por cento dos seus municipios adaptados á normativa vixente, os de Vigo e Rodeiro.
Segundo os datos globais de toda Galicia, hai 41 municipios con achaiadura adaptada e só cinco deles son costeiros: A Pobra do Caramiñal, Laxe, Oleiros, Paderne e Vigo.
Outro dos datos rechamantes do informe é que trece municipios teñen a súa achaiadura suspendida ou anulado, seis dos cales son costeiros, «o que fai evidente», di o COAG, «que as actuacións realizadas ao amparo destes instrumentos urbanísticos tiveron unhas consecuencias especialmente preocupantes».
Trátase dos municipios do Grove, A Estrada, Ponteareas, Tui, Gondomar, Sada, Ares, Teo, Abegondo, Viveiro, Barreiros, Ribadeo e Verín.
No seu estudo, o COAG constatou o feito de que «empeza a calar a idea de que o crecemento e desenvolvemento non son sinónimos de descontrol, senón de todo o contrario».
E é que na actual achaiadura que se está aprobando «priman os valores de conservación da natureza, de sustentabilidade e a inevitable consideración e actualización das servidumes que poidan afectar ao territorio que a achaiadura antiga non recollía».
Por iso, desde o COAG sosteñen que o labor de tutela por parte da administración autonómica, sobre todo aos máis pequenos, «é moi importante».

lunes, 18 de enero de 2010

Os maiores de 65 anos xa concentran en Galicia 43 de cada 100 hospitalizacións




A deformada pirámide poboacional de Galicia, unha das comunidades autónomas máis envellecidas, determina as necesidades sanitarias e o gasto na materia, porque as persoas de idade avanzada adoitan requirir maiores coidados médicos que as mozas. Un reflexo son os datos de hospitalizacións, que revelan que case un 43% das altas dadas nos centros sanitarios galegos en 2008 corresponderon a pacientes de 65 ou máis anos, unha cifra que duplica o seu peso no padrón. Ademais, as súas estancias son --de media-- máis longas que as da poboación de menor idade.

A enquisa de morbilidade hospitalaria correspondente ao ano 2008, divulgada recentemente polo Instituto Nacional de Estadística (INE), sitúa en algo máis de 300.000 as altas médicas na comunidade, 128.760 de maiores de 65 anos. A proporción é bastante superior á media de España, onde as persoas en idade de xubilación concentraron un 38,3% das hospitalizacións, e increméntase de forma permanente. En Galicia fíxoo en 6,6 puntos nunha década, desde o 36,3% do 1998. En España foi menos, 3,6 puntos, debido a que o seu envellecemento é menor e máis lento que o da comunidade.

A clave en Galicia está nas dúas provincias orientais, onde --en consonancia coa súa estrutura poboacional-- máis da metade dos ingresados son maiores. A porcentaxe en Ourense dispárase ao 54,5% e en Lugo achégase ao 52. Entre tanto, A Coruña e Pontevedra están por baixo da media da comunidade, cun 40 e un 38,7%, respectivamente.

Estes datos non só confirman o peso da poboación maior en Galicia, senón tamén que as súas necesidades médicas son moi superiores ás das persoas máis novas, como se reflicte no elevado gasto farmacéutico da comunidade. De feito, se cada alta correspondese a un paciente distinto, suporía que máis dunha quinta parte dos xubilados tiveron que pasar pola cama dun hospital no 2008, case tres veces máis que o resto da poboación. Ésta é unha das circunstancias que explica que a comunidade galega rexistrase uns 400 ingresos máis por cada 100.000 habitantes que a media de España, situada en 10.559.

Estancias prolongadas
A diferenza sería aínda moito maior se se medise en días totais de hospitalización. De feito, a estancia media en Galicia, de 7,82 xornadas, é a segunda máis alta de España, que ten unha media de 6,96. Está igualada coa de Cantabria e só a supera outra comunidade fortemente envellecida, Castela e León, que chega aos 8 días.

E é que, deixando á marxe os bebés, a duración dos ingresos aumenta de forma notable coa idade. En Galicia supera os 9 días desde os 65 anos, e os 10 a partir dos 75. Así as cousas, resulta que dos 2,3 millóns de días que sumaron todas as hospitalizacións, máis do 55% corresponderon a maiores. En todo caso, conseguíronse acurtar as estancias nos últimos anos. A media galega era de 10 xornadas en 1998, cando a estatal estaba ao redor de 9.

Enfermidades circulatorias, primeira causa de ingreso
Os embarazos e partos constituíron no ano 2008 a principal causa de hospitalización en España, pero en Galicia --pola súa estrutura poboacional-- gañan as enfermidades, e hai tres tipos que ocasionan máis ingresos. As primeiras son as relacionadas co aparello circulatorio, que estiveron detrás da hospitalización dun 13,2% dos pacientes dados de alta, con 1.452 casos por cada 100.000 habitantes.

As seguintes causas son as doenzas respiratorias (nun 12,4% dos casos) e as do aparello dixestivo (12%). Nestas enfermidades, como nas circulatorias, a cifra galega por cada 100.000 habitantes supera a media española, e é maior que a de dez anos antes.

No que respecta a embarazos e partos, contabilizáronse 1.202 altas por cada 100.000 habitantes en Galicia, 190 menos que a media estatal. Nin Lugo nin Ourense chegan ao milleiro. Debido aos embarazos, a maioría das hospitalizacións corresponden a mulleres, con máis de 52 de cada cen en Galicia. En España a diferenza foi maior, xa que un 53,8% dos ingresos foron de mulleres.

Ourense e Vigo acaparan a ocupación
Os complexos hospitalarios universitarios da Coruña, Vigo e Santiago foron, por esta orde, os que rexistraron máis ingresos no ano 2008, entre os 42.500 do herculino e os algo máis de 35.000 do compostelán. Con todo, a maior taxa de ocupación correspondeu a unhas instalacións de menor tamaño, as da capital ourensá, onde chegou ao 87,9%. Vigo ocupou o segundo lugar, cun 86,2.

Estes datos están recollidos na memoria do 2008 do sistema público de saúde de Galicia, segundo a cal a media da rede foi do 81,6% e o hospital menos saturado --exceptuando o Povisa, concertado-- foi o de Verín, con algo máis dun 63% de ocupación. Entre os das principais cidades, a cifra máis baixa deuse no da Coruña, que, a pesar de ser o que acolleu a máis pacientes, estivo de media por baixo do 78%.

No cálculo de ingresos por cada mil habitantes, catro centros superaron a barreira do centenar, tres deles das provincias máis envellecidas. O Xeral-Calde de Lugo encabezou a lista de forma destacada, con 109,5, seguido polo comarcal de Valdeorras (104,8) e polo de Ourense capital (101,2). O de Pontevedra, entre tanto, pasou o 100 por unhas décimas. As cifras máis baixas, de 55,6 ingresos por milleiro de persoas, corresponderon aos hospitais do Barbanza e do Salnés.

Un 18% de ingresos na privada
As quince instalacións hospitalarias da rede pública de Galicia sumaron preto de 246.000 altas no ano 2008. Tendo en conta que o estudo realizado polo Instituto Nacional de Estadística sitúa en algo máis de 300.000 as contabilizadas en todos os centros sanitarios da comunidade, os de titularidade privada rexistrarían ao redor de 54.000 altas, que equivalen a un 18% do total.

domingo, 17 de enero de 2010

A comunidade curta máis madeira que o Reino Unido






O minifundio fai que en Galicia haxa dous millóns de parcelas forestais abandonadas ou infrautilizadas. O Plan Forestal de 1992 recollía unha parte de investimento público e outra privada. A primeira ía encamiñada a pór o monte a producir. Da segunda encargáronse as industrias, que aumentaron as súas plantas.
1
¿Cal é a importancia real desta actividade?
Pese ao minifundio da propiedade e a pesar de que miles de donos de montes -a gran parte-non traballan os seus terreos, nos últimos anos Galicia veu producindo a metade da madeira de España. Isto situouna nalgún exercicio como a novena potencia da UE en curtas de madeira, por encima ata do Reino Unido. Só nos dez últimos anos, os produtores forestais de Galicia percibiron 1.000 millóns de euros pola venda da madeira.
2
¿Que impacto ten no territorio?
Grazas a esta dimensión en orixe, Galicia posúe un sector de transformación da madeira con 3.500 empresas, a maioría de orixe familiar, que emprega directamente a 26.000 persoas e indirectamente a 50.000. De feito, trátase da cuarta actividade industrial na Coruña, a terceira en Pontevedra e Ourense, e a segunda en Lugo. Nunha vintena de comarcas é unha das tres principais actividades económicas, o que contribúe a fixar poboación no medio rural, moi azoutado pola sangría demográfica.
3
¿Como se presenta o futuro inmediato?
Europa é deficitaria en madeira. E prevese que esta tendencia se agrave aínda máis no futuro. É dicir, a comunidade ten ante si o reto de apostar polo investimento público no monte para reforzar o papel de Galicia na UE. A aposta non só é económica porque o bosque ten outros funcións ademais da produtiva; tamén ten unha vertente social e recreativa e de protección e conservación da natureza.
4
¿Que medidas ten en marcha a Xunta?
Medio Rural está en negociacións co Goberno central para o desenvolvemento dunha nova figura societaria -prevista na lei estatal de montes do 2003- que incentive o aproveitamento forestal. Os donos que agrupen os seus terreos para mellorar a explotacións das parcelas terán un mellor trato fiscal. Esta figura permitiría tamén atraer capital privado para que invista no monte, unha vía pouco aproveitada.

A Xunta incumpre o Plan Forestal de Galicia desde fai 18 anos





O monte galego, lastrado polo minifundio da propiedade e por un estado de abandono que dispara o risco de incendios, converteuse no recurso máis infrautilizado nesta autonomía. En 1992, por unanimidade de todos os grupos, o Parlamento deu luz verde ao Plan Forestal de Galicia (PFG), cuxa vixencia era para 40 anos, e no que se prevía un investimento anual equivalente ao 3% do orzamento autonómico. O obxectivo era converter o monte nun dos alicerces da competitividade de Galicia e nun recurso estratéxico para o desenvolvemento das comarcas.
O monte que produce madeira a maior escala é rendible, fixa poboación rural e ten menor risco de incendios. Case 20 anos logo de chegar a un consenso político básico para modernizar un sector crave para o futuro de Galicia o balance sobre o cumprimento do plan arroxa un saldo desalentador. Tanto a Administración Fraga como o bipartito se saltaron o Plan Forestal. Algo que volve facer o Executivo de Feijoo.
En ningún dos 18 exercicios desde que entrou en vigor o plan superouse o 1,5% do orzamento autonómico. Ademais de gastarse anualmente a metade do que prevía o acordo, gran parte do investimento público non foi a romper o minifundio e mellorar a produción e rendibilidade do monte senón a loitar contra os incendios. Segundo os datos que manexa a industria forestal, as diferenzas anuais entre as execucións orzamentarias e as previsións do PFG oscilan entre os 36 e os 52 millóns de euros. É dicir, que o déficit de investimento produtivo que se arrastra desde a entrada en vigor do plan supera os 600 millóns de euros (máis de cen mil millóns de pesetas).
Se se exclúen as partidas correspondentes a prevención e extinción de incendios, o grao de execución real do PFG apenas chega anualmente ao 43%. Unha tendencia que volve manterse neste 2010, agravada ata polos problemas orzamentarios da Administración autonómica, cuxas contas teñen agora un plan de austeridade deseñado por Feijoo como consecuencia da crise
O resultado deste incumprimento que dura 18 anos é que, a día de hoxe, Galicia ten 700.000 hectáreas mal arboredos, das que 350.000 poderían ser obxecto de reforestación. Este estado de abandono non só dispara o risco dos incendios e supón un problema ambiental, senón que afectada a todo o mundo rural. Os propietarios do monte en Galicia -case 700.000, dos que só 100.000 cortan madeira con regularidade- ven como teñen un recurso infrautilizado, o que afecta a toda a cadea de valor: non se poden incrementar as curtas no futuro e a madeira que se oferta en orixe é cara polos custos altos das explotacións, o que obriga ás industrias galegas a traer de fóra -Uruguai e Brasil- unha materia prima que poderían fornecerlle os habitantes do medio rural galego, azoutado agora polo despoboamento e a crise de rendibilidade da actividade agrogandeira. En todos estes anos, a comunidade galego tampouco deu con fórmulas exitosas que permitan incentivar a agrupación de pequenas parcelas para lograr unha explotación máis rendible do monte.

A cesión do edificio da Fundación Rois atrásase por falta dun informe





A cesión do edificio da Fundación Rois de la Peña ao Concello da Fonsagrada atrásase por falta dun informe técnico. Estaba previsto que este trámite se formalizase no pleno do xoves pasado, pero non foi posible porque aínda non se dispón da documentación necesaria para asegurar a legalidade da xestión.

O grupo de goberno retirou da orde do día o punto no que se propuña asumir a cesión do inmoble e aprazou o seu estudo ata a próxima sesión, á espera dun informe xurídicos.

A aceptación da cesión é necesaria para que o Concello poida dispor do edificio para tramitar a súa habilitación como residencia de maiores. O goberno local xa encargou o proxecto de reforma do inmoble para adaptalo ás necesidades deste tipo de centros. Para iso conta cunha subvención da Xunta.

Está por determinar quen xestionará finalmente a residencia. O alcalde, Argelio Fernández Queipo, solicitou un encontro coa responsable de Benestar, Susana López Abella, para analizar as vías de colaboración. A dirixente popular ha anunciado a súa disposición a apoiar esta iniciativa, aínda que non se concretou en que terminos.

Fernández Queipo asegura que A Fonsagrada contará cunha residencia "dun xeito ou doutro" e avanza que se a Xunta non se compromete co proxecto será a Deputación quen o financie con cargo á partida que lle corresponde ao municipio polo canon hidroeléctrico. De calquera modo, o alcalde apraza a decisión ata "coñecer de forma oficial as intencións da Xunta".

Servizo do 065
No encontro con Susana López Abella, Argelio Fernández tamén ten previsto exporlle as queixas dos veciños sobre o funcionamento do servizo de transporte 065.

O BNG presentou un rogo neste sentido no pleno do xoves, para deixar constancia do descontento dos usuarios. O nacionalista Manuel López Lougedo afirma que as prestacións do 065 variaron co cambio de goberno na Xunta. Di que antes os vehículos esperaban polos usuarios e que agora só os transportan ata o lugar de destino, pero despois deben volver polos seus propios medios, co inconveniente de que son persoas que necesitan asistencia. Cita, entre estes casos, a persoas maiores ou nenos que deben recibir tratamentos en Lugo ou Santiago, que realizan a viaxe de ida en vehículos do 065, pero quedan desasistidos para a viaxe de volta.

O portavoz do PP, Tobías Martínez, admite que esta situación xera problemas á poboación, aínda que asegura que "non hai queixas formais, polo que os responsables do servizo non son conscientes da situación".

O alcalde da Fonsagrada, o socialista Argelio Fernández, comprometeuse a pór en coñecemento da Xunta esta situación, para reclamar solucións.

O PP, pola súa banda, solicitou información sobre as xestións do alcalde con respecto ao proxecto de construción da presa do Muradal e sobre o futuro do xulgado. O BNG acusou neste sentido ao equipo de goberno de actuar ás costas da oposición, ao non informar sobre "temas importantes para o municipio".

Caras novas
Antonio Rodil tomou posesión no pleno deste xoves da súa acta de concelleira. Substitúe nas filas populares a Ramón Carballo, que deixa o Concello da Fonsagrada para centrarse nos seus labores como xefe territorial da Xunta.

No pleno do xoves tamén formalizou a súa renuncia o socialista Ricardo Parada, que será substituído por Montserrat Yáñez Pasarín. Parada, alcalde da Fonsagrada no anterior mandato, deixou tamén recentemente o seu escano na Deputación Provincial, argumentando que abandona a vida política "por motivos de saúde". A toma de posesión da súa substituta realizarase, posiblemente, no próximo pleno.

Éste é o segundo cambio que se produce nas filas do PSOE neste mandato, tras a saída de Edelmiro Pardo Díaz e a súa substitución por Belén Fernández.

Dúas caras novas para o pleno da Fonsagrada





Ricardo Parada, edil do PSOE na Fonsagrada, formalizará este xoves a súa renuncia, no transcurso dun pleno ordinario no que tamén tomará posesión Antonio Rodil Álvarez, concelleira do PP que substitúe a Ramón Carballo.

A de Ricardo Parada é a terceira renuncia á acta de concelleira que se rexistra no que vai de mandato no Concello da Fonsagrada, logo da substitución de Edelmiro Pardo por Belén Fernández, tamén do grupo socialista, e a renuncia do popular Ramón Carballo para desempeñar as funcións de xefe territorial de Medio Rural en Lugo.

Ricardo Parada presentou tamén a súa renuncia ao escano que ocupa na Deputación, decisión que formalizará, previsiblemente, no próximo pleno da corporación provincial.

O pleno da Fonsagrada abordará este xoves outros temas, como a cesión do inmoble da Fundación Rois da Pena ao Concello para abrir unha residencia de maiores. O goberno local ha encargado o proxecto para terminar a construción do edificio e adaptalo ás necesidades dun centro de día con prazas de residencia.

O alcalde, Argelio Fernández, explica que ten solicitada unha entrevista cos responsables de Benestar para coñecer de forma oficial a súa disposición a apoiar o proxecto. O rexedor indicou que "ninguén da Xunta púxose en contacto comigo para falar deste tema", aínda que extraoficialmente a responsable de Benestar, Susana López Abella, anunciou que apoiaría a iniciativa. Argelio Fernández di que se non se concretan as axudas será a Deputación quen asuma a obra cos fondos do canon hidroeléctrico.

viernes, 15 de enero de 2010

O temporal de choiva e vento deixa dous feridos, prolongados cortes de luz e numerosas incidencias en Lugo





O inesperado temporal de vento e choiva que azoutou Galicia na madrugada deste xoves volveu deixar tocadas as instalacións eléctricas da provincia de Lugo, onde máis de 30.000 persoas (ao redor dun dez por cento da poboación) quedaron sen luz. Aínda que Begasa e Gas Natural-Unión Fenosa traballaron durante todo o día por recuperar o servizo, á caída da noite uns 2.500 fogares aínda seguían sen luz.
A situación recordou moito, sen chegar a ser tan tremenda, á ocorrida co Klaus hai case un ano. Precisamente, as primeiras impresións apuntan a que o ocorrido na madrugada foi exactamente o mesmo fenómeno, unha ciclogénesis explosiva.
O vendaval, do que non houbo alerta previa, deixou un rosario de incidencias por toda Galicia. O 112 atendeu unhas catrocentas entre a medianoite e as oito e media da mañá. O peor momento, polo menos na provincia de Lugo, foi ao redor das catro, cando se iniciaron os apagamentos.
O 112 deu conta de caídas de árbores sobre estradas en Monterroso, Friol, Palas de Rei, Guitiriz, Láncara, A Fonsagrada, Lugo, Baralla, O Páramo, Becerreá e A Pobra de Brollón, entre outros. Noutras zonas, as árbores levaron por diante cables de telefonía e de subministración eléctrica.
Na estrada local das Nogais a Nullán, na Montaña lucense, rexistrouse un accidente cunha persoa ferida ao caer unha árbore sobre o seu vehículo. Polo mesmo motivo outra persoa sufriu pequenos danos no municipio de Ribas de Sil.
Na provincia rexistráronse refachos de vento de ata 125 quilómetros por hora, na zona da Montaña. O ocorrido é consecuencia do paso dunha forte borrasca, xa desactivada, á que este venres seguirá outra que puxo en alerta laranxa o litoral da provincia de Lugo.
Os cortes de luz, sufridos en máis de 30.000 fogares, afectaron a numerosas zonas rurais e periurbanas, como é o caso de Calde ou As Arieiras, no municipio de Lugo. Nesta última zona, a luz, que se foi ao redor das catro da madrugada, volveu sobre as seis da tarde. En Calde, onde se recuperou ao redor das nove (dezasete horas despois), no hospital funcionaron todo o día grazas a xeradores eléctricos.
Os cortes foron provocados pola caída de árbores sobre o tendido eléctrico. Gas Natural asegurou que ao redor das oito e media da tarde, dezaseis horas despois de que pasase o peor do temporal, normalizara a subministración eléctrica en toda a provincia, onde se viron afectados cinco dos municipios cubertos por esta empresa. Peor foi a situación no territorio atendido por Begasa, onde uns 30.000 abonados quedaron sen luz.
Pouco logo das oito da noite, Barras Eléctricas informaba de que restablecera o servizo ao 92 por cento dos afectados. En canto aos pouco menos de 2.500 fogares que aínda continuaban sen subministración, a empresa aseguraba que ía traballar de noite para terminar de solucionar as avarías.
No caso de Fenosa, as zonas máis afectadas foron Baralla, Palas de Rei e Guntín. Na zona de Begasa, o foron Castro de Rei, A Pastoriza, Guitiriz, Begonte e Lugo capital.

Un vendaval inesperado de ata 160 km/h deixou sen luz a 230.000 galegos




Os fortes refachos de vento que na madrugada de onte fixeron recordar ao ciclón Klaus en vésperas do seu aniversario foron aínda máis problemáticas polo imprevisto do temporal. A forza do vento, que alcanzou a súa velocidade máxima na estación de Ons con 160,3 quilómetros por hora, non motivou ningún tipo de alerta previa por parte de Protección Civil, pois as previsións meteorolóxicas circunscribían os efectos da borrasca ás zonas marítimas da comunidade.
Con todo, os cortes de luz motivados polas múltiples caídas de árbores deixaron a 230.000 galegos sen enerxía eléctrica nos seus fogares nas horas álxidas do vendaval -entre as dúas e tres da madrugada-, unha cifra que se reduciu practicamente á metade a media mañá. Uns 200.000 eran usuarios de Gas Natural-Unión Fenosa, compañía que referiu as súas incidencias máis importantes en Betanzos, Sigüeiro e Bergondo. Outros 30.000 eran abonados de Begasa en concellos da provincia de Lugo como Guitiriz e Castro de Rei, onde os cortes duraron ata preto da unha da tarde. Noutros próximos, como Begonte e Cospeito, o corte foi máis breve e restableceuse antes. Sobre a unha e media da tarde permanecían sen luz unhas 26.000 persoas. Este xornal puido comprobar que a media tarde de onte aínda había abonados sen servizo en municipios como Miño, Bergondo e Abegondo. Gas Natural deu por restablecida a normalidade ás 20.30 horas.
O rastro da borrasca deixou os seus escenarios máis caóticos na costa sur de Galicia, especialmente en Vigo, Pontevedra e a ría de Arousa. Nestas zonas numerosas embarcacións acabaron en seco, mentres que o vento provocaba múltiples desfeitas con árbores caídas e tellados de uralita polo aire. A Xunta informou de polo menos 60 incidencias nas estradas, pero ningunha da rede autonómica tivo que ser cortada, aínda que a A-55, en Vigo, viuse afectada durante unha hora pola caída dun eucalipto. Na hora escasa que durou o vendaval, o servizo de urxencias do 112 rexistrou ata 400 chamadas.
Algúns sustos poderían causar males maiores. É o caso do guindastre de obra que caeu ao redor das tres da madrugada sobre tres edificios do centro de Carral, unha infraestrutura que permanecía instalada nunha obra paralizada e que ninguén se preocupou de retirar. De feito, a licenza caducara o pasado 30 de novembro.
No entanto, a caída de árbores só provocou tres feridos leves, dous na provincia de Lugo (nos municipios das Nogais e Ribas de Sil) e outro no Porriño (Pontevedra), pola caída de árbores sobre os seus coches. Lugo foi a provincia na que máis escolares quedaron sen clase (uns 500).
As instalacións agrícolas e gandeiras, así como as pesqueiras, foron máis castigadas, ata o punto de que Unións Agrarias reclamou axudas á Xunta para paliar os danos.

jueves, 14 de enero de 2010

Los alimentos se encarecieron un 500% desde el campo al supermercado en 2009

PUBLICO

Un simple viaje desde el campo al supermercado provoca que los alimentos se encarezcan un 490%, de modo que el diferencial medio entre origen y destino se incrementó un 9% con respecto a 2008, cuando la diferencia entre lo que le pagan al agricultor y lo que cobran las grandes cadenas de distribución ya era de un 450%.
Así lo refleja el balance anual del Índice de Precios en Origen y Destino de los Alimentos (IPOD), elaborado por la Coordinadora de Organizaciones de Agricultores y Ganaderos (COAG) y las organizaciones de consumidores UCE y Ceaccu.
Según estos datos, en 2009 la renta agraria descendió un 5,3% y los precios pagados por el consumidor fueron más bajos. "Los precios en el campo están por los suelos y los márgenes comerciales por las nubes. Las producciones agrarias no están generado valor añadido para los agricultores y ganaderos, pero sí importantes beneficios para otros eslabones de la cadena, caso de las grandes cadenas de distribución", sostuvo el responsable de Mercados Agrarios de COAG, Miguel Padilla.
Por meses, cabe destacar la escalada del IPOD en el inicio de la época estival. En junio y julio, las diferencias entre el campo y el hogar alcanzaron su máximo histórico, al pagar 6 veces más por los productos.
En 2008 también se dio esta tendencia, y así los meses de verano acumularon los márgenes más escandalosos. "Y es que la gran distribución hace su agosto en estos meses ante un mayor consumo de fruta", puntualizó Padilla.
Las patatas se encarecen un 1.483%
Había un dicho en España que decía que las patatas son la carne de los pobres, por su valor alimenticio y su menor precio. Pues el consumidor paga un 1.483% más por este producto que lo que vale en el campo. No es el único alimento con margenes escandalosos: Los tomates (1.026% en julio del mismo año), zanahorias (1.225% en diciembre), melones (1.400% en julio), sandías (1.717% en julio) pepino (1.500% en mayo), limones (1,167% en mayo) y calabacín (1.006% en mayo), fueron los alimentos que más se encarecieron en el viaje de la huerta a la mesa.

En ganadería, la carne de cerdo (500% de media) y la ternera, (425% de media) lideraron el ranking.
La UE quiere poner manos en el asunto
En el Consejo de Ministros de Agricultura de la UE de la próxima semana, los ministros de los 27 abordarán el tema de la cadena de valor de los alimentos y posibles medidas para que los agricultores puedan participar más y mejor en el precio final que adquieren los productos agrarios. COAG ha pedido a la ministra Elena Espinosa modificaciones normativas para conseguir una mayor transparencia en la cadena agroalimentaria en aras de garantizar unos precios justos, por encima de costes, para todos los agentes que participan en el proceso.
"El Parlamento y Comisión Europea han reconocido el abuso de poder de la gran distribución en la cadena agroalimentaria; es hora de que los gobiernos tomen decisiones para acabar con la indefensión de productores y consumidores. Además, deben abordar el problema de fondo: la desregulación de los mercados, caldo de cultivo para que la gran distribución campe a sus anchas e imponga condiciones y precios a los eslabones más débiles", concluyó el portavoz de COAG.

O forte vento desta madrugada deixa un reguero de incidentes por toda Galicia




O forte vento desta madrugada provocou un reguero de incidentes por toda Galicia, é especial nas provincias da franxa atlántica. O servizo de urxencias 112 tivo durante a noite decenas de incidencias con caída de árbores, desprendementos de terra e de uralita e tezas nas provincias da Coruña, Pontevedra e Lugo. Ademais houbo cortes de luz en moitas poboacións galegas e que aínda duran en moitas delas. En Vigo, un forte refacho de vento só os amarres dun buque en construción. As previsións de Meteogalicia eran de ventos fortes no litoral para a madrugada, con forza 7 a 8 na costa da Coruña e 8 a 9 no litoral de Pontevedra aínda que o fenómeno foi máis forte do previsto.
Por provincia, na Coruña, moitos barrios da cidade herculina e outros municipios sufriron cortes de luz durante a madrugada. En Betanzos e en Ordes estiveron sen sumunistro eléctrico máis de seis horas, desde as tres da madrugada ata logo das nove.
Na rede viaria, está cortada a N-634 en Teixeiro por un pequeno desprendemento de terra. Tamén houbo árbores caídas na A-6e moitas estradas secundarias. No municipio da Coruña houbo especiais problemas en zonas como A Zapateira, Feáns, Salvador de Madariaga e Monte Alto, entre outras. Os bombeiros tiveron que realizar once saídas en pouco máis dunha hora sobre as catro da madrugada.
En Ordes , ademais de sufrir cortes de luz, voou parte do tellado da praza de abastos que está a ser retirado a tal hora polos bombeiros.
Na cidade de Ferrol está afectada principalmente a rede secundaria de estradas por caídas de árbores.
En Santiago houbo durante a madrugada incidentes menores como tezas caídas e colectores movidos polo vento, especialmente no campus sur. Producíronse cortes de luz que ás sete da mañá aínda continuaban nas zonas de Salgueiriños e San Lázaro.
En Boiro , en Cabo de Cruz, hai varias embarcacións afundidas e voou parte do teito dun colexio.
Na provincia de Pontevedra, os servizos de urxencia tamén tiveron que traballar arreo esta madrugada. En Vigo , o forte temporal de vento que afectou esta madrugada a Galicia soltou os amarres dun buque en construción que chocou contra outro barco atracado nos peiraos do estaleiro vigués Fillos de J. Barreiras. O accidente produciuse sobre as dúas da madrugada. «O barco soltou amarras e foise contra outro buque, que sufriu importantes danos materiais», explicaron os prácticos do Porto de Vigo, á vez que relataron que foi necesario «activar todos os servizos de urxencia».
Ademais a autovía A-55 estivo cortada durante unha hora por mor dun eucalipto e a tal hora os bombeiros e os efectivos de Protección Civil da maioría de localidades traballan desde a madrugada para retirar as árbores e as ramas caídas, segundo informaron fontes de Protección Civil e dos Grumir. Os bombeiros tiveron que realizar durante a madrugada máis de trinta saídas para retirar árbores caídas, valos e uralitas e tezas dos tellados. En Pontevedra producíronse incidencias similares.
Na Illa de Arousa varias embarcacións soltáronse dos seus amarres e acabaron varadas na praia, mentres que en Vilaxoán o vento e o mar levaron por diante unha parte do peirao. A estrada que une Marín e Figueirido está cortada, así como a vía que une Pontemaceira e Ames na provincia da Coruña.
Na provincia de Lugo, hai numerosas estradas afectadas pola caída de árbores. Municipios como Monterrei, As Nogais ou Pas de Rei son os máis afectados. Ademais as fortes choivas deixaron inundacións en estradas da Terra Chá, no municipio de Castro de Rei.
Na provincia lucense dúas persoas resultaron feridas pola caída

JOSé REGADíO CORREU COA REDACCIóN DO ALMANAQUE AGRíCOLA DESDE MEDIADOS DO SéCULO PASADO

O sacerdote José Regadío faleceu o pasádo sábado aos 89 anos de idade por mor dunha neumonía. Regadío era responsable da edición do célebre alamanaque agrícola Mintireiro verdadeiro desde a súa fundación. Esta foi unha das escasas publicacións periódicas que se mantiveron na nosa lingua ao longo da dictadura franquista. A continuidade da cabeceira está en entredito. O propietario da imprenta que o tiraba, Norgraf, sinalou que Regadío tiña comentado que debería buscar outro redactor para cando ele faltase.

REPORTAXE NO PAIS

"Se dormes cunha baraza, ou un edredón, roncarás na cama como un roxón, roncando a trompeta, mesmo tamén ou trombón... Déasche xeito, nada tolo, nen ti nin eu de frío morro". Para xaneiro de 2010, José Regadío Vázquez, autor do Mintireiro Verdadeiro, anunciaba "pantanos a rebentar", terras "ensopadas", xeadas "recuncadas", carambos nos tellados e esvaróns no xeo.

Co seu galego "enxebre, rancio e puro, que é o bo", o agorero do tempo en Galicia acertou bastante no meteorolóxico, pero non predixo que deste mes el non ía pasar. O próximo 28 ía cumprir 90 anos, levaba tempo achacoso, con continuos ingresos hospitalarios, pero ao final, nin o edredón o salvou. Os últimos fríos que el prognosticou leváronllo por diante. No corpo dos vellos, aínda nestes que de mozos foron recios e algo enredantes, a pneumonía entra con liberdade como eses cúmulos e cirros que don José amaba tanto, precisamente porque son libres (" Que bonita afección a de coleccionar fotos de nubes! ").

O sábado pasado o sacerdote que editaba dende 1951 o único almanaque agrícola galego de iniciativa privada (Ou Gaiteiro de Lugo tamén o foi, pero agora corre por conta da Deputación) morreu sen moitos amigos, sen unha parroquia na que dar misa, sempre tirante co clero veciño pero con moitos lectores fieis dende o Atlántico ata o Bierzo.

O Mintireiro Verdadeiro chegou a ser un best seller, a única lectura anual para moitos habitantes do país, e o cura de Filgueira (Pas de Rei), que en realidade nacera, en Monterroso, facía unha tirada de 15.000 unidades. Norgraf, a imprenta de Lugo que agora se encargaba de sacalo á luz, distribuíu este ano nos quioscos da comunidade 6.000 exemplares e tamén recibiu pedidos de Madrid e Barcelona, porque por España adiante existen coleccionistas do libro. Á marxe disto, existe un mercado paralelo, e alleo á imprenta, que se encarga de distribuír máis de 10.000 copias, unha sorte de top manta que triunfa nas aldeas máis remotas ás que non chegan os mintireiros oficiais. A estas alturas de 2010, algúns quioscos que pediron 200 exemplares esgotaron as existencias e non hai para repoñer.

Regadío non se mollaba nada. Co seu galego vulnerador de todas as normas académicas, o seu amor polas palabras en risco de extinción e a súa redacción embrollada e xoguetona daba uns prognósticos tan ambiguos como un horóscopo. "Por iso o de mintireiro verdadeiro", aclara Manolo, o seu cuñado, "porque llo inventaba todo pero acertaba bastante" a pesar de empezar a redactar os textos con ano e medio de antelación. O nome ocorréuselle aos que frecuentaban o faladoiro máis erudito de Palas, aquela que se celebraba na rebotica de Eduardo Seijas.

O ciclo das lúas sempre foi o máis científico, o sacerdote pedíallo ao Observatorio Astronómico de Madrid. E o demais discorríao el, baseándose no seu medio século de experiencia, nos ditos populares e en libros de meteoroloxía. Os últimos anos, o cambio climático traíao tolo. "Antes o tempo era moito máis normal, repetíase e respectaba o home", adoitábase queixar. "Agora é máis difícil seguilo o rastro. Déixanos mal".

Pero O Mintireiro non só fala de ciclos lunares e fenómenos atmosféricos nas súas 64 páxinas. Tamén recolle todas as feiras que se celebran en Galicia, táboas para saber canto mide un ferrado en cada pobo, as etapas do Camiño Francés, o santoral, leccións de toponimia e meteoroloxía, chistes, refráns, adiviñanzas ou un dicionario rescatador de termos que xa ninguén oe nas cidades. A isto hai que sumar seccións tan persoais como as pingueiras risoñas, os firuletes, as chungas celmosas ou os tantanes. Todo polo módico prezo de 2,15 euros, porque se este calendario "é chusqueiro, escotolido, galego e castelán, profético, enxebre, noticioso, e artimañeiro", tamén é "barato", segundo afirmaba o autor dende hai anos na portada..

Todos os anos por setembro, na súa casa de Filgueira, este cura que chegou a atender seis parroquias de Palas sentábase fronte ao seu Macintosh e empezaba a entenderse cos anticiclóns. E quizais fose co que mellor se entendía, os fenómenos meteorolóxicos, as masas de aire, as altas e as baixas presións, porque coas persoas a súa relación era algo máis tormentosa. Don José era "un bo home, moi intelixente e cun gran corazón para axudar aos pobres,", pero era "testán", "rebelde", "difícil", "un señor con moito carácter e sen normas que vivía de noite e durmía de día". "O que dicía ía a misa e o dos demais non valía", recoñecen un día despois do seu enterro (o martes, en Filgueira) algúns dos máis próximos. Había os que o querían ben, pero preferían non o tratar. O cura facía a súa vida como lle daba a gana, era tan independente que ata desobedeceu o bispo cando o reprendeu por despachar a misa en 12 minutos, e isto a pesar do seu catolicismo con decisión, a súa paixón por Wojtyla e a súa simpatía polo Opus Dei.

Don José, quizais por ser tan túzaro, ou porque non prognosticara para xaneiro o seu final, non deixou atado o futuro do Mintireiro Verdadeiro. Non obstante, a Jesús Taboada, o propietario de Norgraf, pedíralle que cando el faltase buscase outro redactor para seguir adiante. E agora o impresor (que empezou traballando na imprenta que montou o cura nunha granxa de porcos de Filgueira) ten présa por "encontrar un sacerdote" ameno e coñecedor do rural que queira dar continuidade á publicación coa entrega de 2011. Aínda que é consciente de que o estilo de Regadío era único e se foi con el ao nicho.

Por certo, o que non logre conseguir a última edición, que saiba que febreiro virá con toda o seu "ferramenta": "Neves, ventos furacanados, xeleiras pentelludas, longas noites, días esquilfos e vaquíos non mar".

O "Mintireiro Verdadeiro" e o "Almanaque Agrícola ZZ" sobreviven logo de máis de cincuenta anos a publicar en galego

Alén de seren difusores de innovacións tecnolóxicas para o agro e de manter boa parte do saber popular coma refráns, contos e cantigas, os tradicionais calendarios agrícolas tiveron e teñen aínda unha vertente comercial. Quitado o "Gaiteiro de Lugo", rescatado pola Deputación Provincial do esquecemento, os outros dous calendarios que aínda se publican no país, o "Mintireiro verdadeiro" e o "Almanaque Agrícola ZZ" teñen detrás cadansúa empresa, procedentes, iso si, dos extremos da escala económica. Desde a pequena imprenta local que botou a andar o Mintireiro, ata a multinacional química que sostén actualmente o ZZ.
Foi "aló polo ano 1960", lembra o sacerdote José Regadío aos seus oita e cinco anos, cando naceu o "Mintireiro Verdadeiro". Este singular personaxe, introdutor da imprenta en Palas de Rei, é o responsable que desde aquela, este calendario, "chusqueiro, escotolido, galego-castelán, profético, enxebre, noticioso, artimañeiro e tamén barato" chegue ano tras ano tras ano ás mans dos labregos do país. Seguindo un modelo semellante ao do celebérrimo "O Gaiteiro de Lugo", Regadío elaboraba a práctica totalidade do calendario. "Puña os prognósticos do tempo, refráns, adiviñas e cousas así que instruían ao labrador, había que falar moito daquelas dos tractores e do conveniente que era telos, e dos momentos para as colleitas", explica. Ademais, o habitual santoral, feiras, refráns, previsións meteorolóxicas, santoral, análises de nomes galegos e mesmo prognósticos coma o número de tormentas para o ano (quince millóns para este 2005, onda sete millóns de terremotos e trescentos sesenta e cinco días, auroras e ocasos).A necesidade do MintireiroA posta en marcha deste proxecto debeuse, fundamentalmente, "a unha necesidade económica, éramos dez irmáns e mais a miña nai", explica Regadío. Do "Mintireiro Verdadeiro" chegaron a vender entre doce e quince mil exemplares por todo o país, nuns tempos nos que "O Gaiteiro de Lugo" desaparecera do mercado. "Agora cada vez véndese menos e vai haber que deixalo. Fanse de tres mil a catro mil mais a metade non se vende", recoñece o editor. Nestes máis de corenta anos, mantívose o deseño, o contido e o estilo deste calendario. "O mentireiro séguese facendo igual que antes", e pódese adquirir aínda por diferentes kioskos e librarías. Nalgúns dos primeiros números, Regadío contou cunha colaboración de excepción, Avelino Pousa Antelo escribiu para o Mintireiro "unha crónica alá cando comezaban, medio en broma". Este destacado investigador da nosa cultura participou tamén ocasionalmente no outro grande calendario agrícola da segunda metade do século XX, o ZZ.Dos sulfatos á culturaO "Almanaque Agrícola ZZ" nacía en 1952 en Porriño por iniciativa da empresa Zelta Agraria. Na actualidade continúa repartíndose por todo o país desde Syngenta, a multinacional na que deu aquela empresa de química para o agro. César Fernández, o actual responsable da publicación explica como foi esa xénsese. "A alguén se lle ocorreu a idea de alguén nesta empresa editar un folleto no que, alén das lúas e das datas propias para os labores da terra se incluísen coñecementos agronómicos. E como esa información podía ser aburrida, adobábase cun refraneiro e cuns contos". O ZZ é o calendario máis coidado graficamente de cantos se fan no país, e a través del pódese facer un percorrido pola evolución do deseño nos últimos cincuenta anos. "En termos gráficos, incluía viñetas debuxadas a man que foron de Torres, de Viriato, de Avendaño e doutros ilustradores recoñecidos, e non había fotografías. Agora mesmo é unha edición que se publica a toda cor. O tamaño mantense, cada responsable da empresa foille dando a súa imprenta e fóronse pondo as capas a cor, anuncios...", explica Fernández. En canto a contido, mudou na medida mudaron as técnicas e os produtos para o agro. "Tentamos explicar aquelas cuestións sobre as que o agricultor poida ter dúbidas. Como se debe enxertar, cales son as variedades de gandaría máis importantes..." Cada ano cen mil exemplares do almanaque mándanse de balde por toda Galicia ata se esgotaren. "Envíanse a través dos distribuidores oficiais de Syngenta, que en función do seu volume de vendas teñen unha parte asinada. Logo hai outra que queda en Porriño para quen ven buscala aquí", apunta o responsable.Compromiso multinacionalContinuando o compromiso coa cultura do país, hai xa anos que entre os seus contidos, o ZZ inclúe traballos etnográficos. "Hai unha sección que se chama 'Rescatando anacos da nosa cultura'. Cada ano faise un concurso, para o que recibimos entre vinte ou trinta traballos, e o gañador publícase no calendario. Un ano é sobre o hórreo, outro é sobre o viño, outro sobre a lareira... Este ano foi o canteiro", explica Fernández. Aínda hai outra sección que se chama 'Rescatando anacos do noso pasado' está na mesma liña, recolle árbores emblemáticos, os petos de ánimas...". A continuidade dunha publicación destas características inserida no esquema dunha multinacional como é Syngenta non é fácil. "Houbo algunha tentativa de fechar o ZZ. É moi difícil facerlle entender a un xestor de contas de Londres ou de Basilea que hai que facer unha edición que custa varios millóns de pesetas nun recuncho pequeno que é Galicia porque funciona coma un comercial", recoñece César Fernández. De calquera xeito, polo de agora o ZZ ten garantido o continuar chegando aos fogares do agro galego.Colección e estudosUn bo coñecedor destas publicacións é o xornalista Xosé Carreira, que posúe unha importante colección de calendarios e ten investigado diferentes aspectos deste tema. Segundo el, na maior parte destes calendarios, tanto locais como foráneos, é común a perpetuación do deseño. "O 'Gaiteiro de Lugo' mantivo de sempre o seu deseño, a portadiña en azul cun gaiteiro fóra, o que mudou é que agora é moito máis gordo. O 'Calendario Zaragozano' mantén tamén o mesmo aspecto desde sempre. O único que varía é o de ZZ que si que dá para un auténtico tratado, mesmo no deseño e os debuxos. O Mintireiro tamén foi sempre igual, o que o distingue dos outros é o idioma, é un galego moi revirado". De calquera xeito recoñece que o patrón dos contidos é semellante na maior parte dos casos. "E todos están en galego" (aínda que o Mintireiro acolle algúns contidos en español), explica Carrera.

miércoles, 13 de enero de 2010

ESCRITORES GALEGOS: XOSE NEIRA VILAS E MEMORIAS DUN NENO LABREGO

ENTREVISTA A XOSE NEIRA VILAS ESCRITOR GALEGO E AUTOR DE "MEMORIAS DUN NENO LABREGO"
Culturagalega.org

A emigración é o fío sobre o que este pontevedrés nado en 1928 vai entrelazando toda a súa obra. Ser galego e traballar por Galicia son os principios que Neira Vilas aplicou nunha longa vida que o levou por Arxentina, Cuba e Galicia, onde regresou hai pouco para seguir traballando pola lingua e a cultura que mamou no berce. Da súa etapa de emigrante trouxo un pesado fardo composto por numerosos estudios, novelas, contos e poesías. Pero sobre todo o que adquiriu no exilio foi unha profunda conciencia de Galicia que sae á luz en cada unha das súas verbas.

¿Cando e como se produce a súa identificación como galego?

Eu cheguei a Bos Aires a comezos da década dos 50, en 1949, nunha época en que se vivía unha "efervescencia" galega. Todo aquelo que non se facía en Galicia porque non se podía estábase a facer alí: editoriais, música, concursos literarios, actividades culturais. Ademais naqueles intres alí había persoeiros que facían posible estas actividades, como eran Luís Seoane, Lorenzo Varela, Suárez Picallo e moitos outros intelectuais exiliados que foron figuras na cultura galega, e que continuaban o traballo comezado por outros emigrantes galegos. Eu comezo a interesarme pola identidade galega e a "aprender Galicia" cando chego alí, polo contacto con estas persoas, porque cando saín de aquí fíxeno coma calquera outro emigrante, sen saber nada, cego, ignorante e alí é onde tomo conciencia de Galicia.
¿E a partir dese momento cando toma a iniciativa de traballar pola difusión da cultura galega?
Unha vez asumido o idioma e a historia de Galicia é cando me comprometo a traballar por esa identidade. Este activismo galego comeza en 1953 coa fundación das Mocidades Galeguistas. O 15 de xullo de 1957, xunto á miña muller, Anisia Miranda, fundamos a editorial Follas Novas, un evento de grande relevancia xa que é a primeira vez que existía fora de Galicia unha distribuidora do libro galego. A importancia de Follas Novas radicaba en que, aínda que existían editoriais, non existía unha canle que fixese posible que estas obras chegasen fóra de Galicia. O noso público foi unha multitude de galegos concienciados da súa identidade e moitos outros que se foron concienciado. Traballamos intensamente neste proxecto ata que marchamos a Cuba, no 61, momento en que deixamos o traballo a cargo dunha persoa que traballou con Seoane e Blanco Amor, Elisa Fernández, e que, lamentablemente, morreu ao pouco tempo.
¿Que papel xoga a lingua como factor identificador dun pobo?
A lingua era para os emigrantes, e segue sendo incluso para os galegos en Galicia, un elemento identificador noso. Castelao dicía que se somos galegos é por obra e gracia do galego de maneira que nós defendemos o idioma en todo momento. En Montevideo fixemos unha reunión da UNESCO para elaborar unha denuncia contra as prohibicións que en Galicia e no resto do Estado español se facían do uso do galego, que non estaba nin no culto, nin no libro nin na radio. Seguía estando nas casas pero iso debíase a que ninguén podía prohibilo alí. En Bos Aires nós traballabamos pola cultura galega: había clases de xeografía galega, de arte en Galicia e, como non, de lingua e literatura galega, impartidos por xente como Rafael Dieste ou Ramón de Valenzuela. Foi precisamente alí onde a miña muller aprendeu o galego.
A EMIGRACIÓN É UNHA DESGRACIA PARA CALQUERA PAÍS QUE QUEDA CONVERTIDO NUN PÁIS DE VELLOS E NENOS QUE MEDRAN SOÑANDO CON EMIGRAR
A figura de Castelao estivo moi presente na emigración, ¿que representaba para os exiliados?
Castelao morreu en xaneiro de 1950 e non cheguei a coñecelo pero a súa marca estivo presente ao longo de toda aquela década en todos nós. El foi o que nos deu o alento fundamental para seguir adiante. Alí publica Sempre en Galiza, moitos dos seus discursos, o texto do primeiro Estatuto de Autonomía, estréase Os Vellos non deben de namorarse,... Pero a súa importancia radica sobre todo no maxisterio que levou a cabo nos seus anos de emigración, e que marcou non só a aqueles que o coñeceron de xeito persoal e directo senón que a súa influencia mantívose a través daqueles aos que ensinou.
En 1961 publica “Memorias dun neno labrego” e, a partir del, xa non abandonará practicamente o tema da emigración, ¿reflíctese na súa obra unha evolución na maneira de entender o efecto da emigración nun pobo?
Cando nós viaxamos a un colexio dunha aldea ou de calquera zona de Galicia e preguntamos na clase cántos nenos teñen algún familiar que emigrara, o 90% dos rapaces erguen a man. Memorias dun neno labrego reflicte esa situación, conta a historia dun neno que emigra dunha aldea a outra mentres o seu irmán sae cara ás Américas, unha situación que era común na Galicia daqueles anos. A emigración é un tema que está presente en moitas das miñas ficcións e traballos e iso débese non só a que eu fora emigrante, que si que é un elemento autobiográfico que pesa moito, senón porque a emigración pesou moitísimo en Galicia. E aínda pesa; o 32% dos seus fillos están fóra, aínda hoxe. A emigración era unha constante en Galicia e iso, como todo, ten os seus aspectos positivos e negativos. Á emigración debémoslle moitas boas cousas: viñeron creacións literarias, veu o Estatuto de Autonomía, escolas, realizacións culturais, pero non hai que esquecer que a emigración é unha desgracia para calquera país, que queda convertido nun país de vellos e nenos, nenos que medran soñando con emigrar. Desde o punto de vista estrictamente galego, a emigración foi traumática polo que supuxo de ruptura das familias, de inadaptación da xente das aldeas ás cidades e pola proletarización. Agora ben, de rebote, eses emigrantes aforraron e trouxeron escolas, cartos, leiras, casas e comezou un certo florecemento cultural e a apertura da aldea, que estaba pechada nun gheto.
Cando concibiu as historias de Historia de Emigrantes ou Remuíño de Sombras, seguía inmerso da emigración pero, ¿que novos puntos de vista pretendía dar a coñecer localizando as novelas nas terras que acolleron aos emigrados?
Eu só quería revelar, revelar nada máis. Historia de Emigrantes é un libro de contos que ten como protagonistas a unha serie de emigrantes en Bos Aires mentres que Remuiño de Sombras empeceino en Bos Aires e remateino en Cuba e nel pretendín reflectir a frustración da emigración. Trátase dunha novela moi experimental, chea de personaxes múltiples que se van cruzando, intercambiando diálogos. Un vai escribindo segundo as experiencias que vive, segundo o lugar en que se atopa. Eu non quería amosar nada en concreto senón sinxelamente contar, revelar como vivía a xente, como actuaba a xente, que pensaba, cal eran os seus problemas, as súas morriñas.
Un dos aspectos rechamantes da súa obra é a diversidade da súa forma: contos, relatos xornalísticos, poesía. ¿En función de que emprega unha ou outra técnica narrativa?
En Remuiño de Sombras emprego unha técnica distinta ao resto, novidosa. Trátase de construír o relato como se se tratase dun parqué, unha armazón en que van encaixando as diferentes pezas. Pero eu o que principalmente busco é a sinxeleza, non podería definir dun xeito concreto o meu estilo. Eu utilizo a linguaxe que aprendín na miña infancia pero non pretendo innovar nada en canto á forma da construcción da novela ou do conto, aínda que o conto interésame moito máis que a novela. Cada un ten o estilo que ten e cada un conta o que quere contar, o que viviu.
Hai quen fala da "novela do mar" ou da "novela da emigración", ¿é partidario de considerar que existe este meta-xénero dentro da literatura galega?
Ese tipo de clasificacións son propias dos críticos, dos catalogadores. Hai moitas obras en Galicia que tratan da emigración. Dunha ou doutra maneira, hai novelas e poesías da emigración, incluso Rosalía de Castro escribiu da emigración dentro do Estado español. Unhas tratan a emigración desde Galicia, outras desde as terras que acolleron as persoas que de aquí saíron. Hai de todo pero non se pode falar dunha "Novela da Emigración". Eu teño moitas obras da emigración pero non creo que ningunha sexa a "Novela da Emigración", con maiúsculas. Tamén se fala da Gran Novela Galega pero non hai ningunha que sexa "a gran", non podemos estereotipar.
A LITERATURA SERVE PARA INTENTAR MELLORAR O MUNDO AÍNDA QUE NON HOUBO ATA O MOMENTO NINGÚN LIBRO QUE CONSEGUISE TOMAR O PODER DUN PAÍS
Cando fala da súa poesía, ¿cualificaríaa de social, solidaria, humana?
A min non me gusta clasificar a poesía, poñerlle etiquetas. Para min a poesía vai do íntimo ao social. A poesía social, ben mirado, é todo xa que atinxe ao ser humano no seu conxunto. Falar de poesía social é o mesmo que falar da "poesía de denuncia" ou mesmo da "canción protesta", é dicir, non existe dun xeito abstracto. Cada un canta a unha cousa, denuncia algo pero é porque a poesía forma parte íntegra da persoa, non é algo que faga sen sentilo antes. Incluso dentro de cada autor poden existir diversas inquietudes, cada poema é solidario con algo.
¿Para que diría que serve a literatura?
Desde o meu punto de vista a literatura serve para coñecernos mellor e para facernos máis transparentes uns cos outros. Pero tamén serve para intentar mellorar o mundo aínda que non houbo ata o momento ningún libro que conseguise tomar o poder dun país. Pero queda aí, coma un intento aínda que non debe nacer con intencións partidistas. Un libro é un libro: propón unhas cousas, mostra algo, incluso pode denunciar situacións e aí é onde queda reflectida a ideoloxía do autor.
Antes comentaba que a aldea estaba moi pechada, arredade do resto. Mirando agora cara a fóra, ¿como ve a aldea en Galicia, como cambiou con respecto á aldea que vostede coñeceu de cativo?
A aldea cambiou moito e cambiou para mal. Agora hai luz, auga, televisión, mellores estradas pero, co paso do tempo, foise desfigurando, esvaecéndose e perdendo a súa identidade. Tradicionalmente había unha fronteira entre a aldea e a cidade de tal xeito que o feito de que un campesiño chegara ata Santiago resultaba impensable, unha odisea. Hoxe a cultura é a do coche, en 20 minutos estase en Santiago. Iso fixo a aldea moito máis confortable pero a costa de que se despersonalizase e estes cambios trouxeron o estragamento do idioma. O galego está agora máis en perigo incluso que antes. O noso idioma que hoxe ten cátedra de galego, prensa, radio, televisión e libros está máis en perigo que hai 70 anos cando a aldea o preservaba. Agora os medios de comunicación estano estragando aínda que loitamos para que se manteña e se conserve.
Situación da literatura galega no exterior, no mundo.
Hai pouco tempo a miña muller e mais eu estivemos en Suíza, que foi foco de grande cantidade de emigrados. Alí segue a existir unha comunidade galega, hai un pequeno grupo de xente que mantén o galego pero eu creo que se manteñen no uso do idioma porque o resto falan alemán ou francés. Esta situación non se dá en América, onde está o castelán. Cando eu cheguei a Bos Aires como emigrante existía unha deliberada intención de cultiva e potenciar o galego entre aqueles que estabamos concienciados, incluso escoitabas o galego polas rúas. Hoxe aínda se manteñen unha serie de sociedades creadas por fillos de emigrantes, como Xeito Novo, pero son poucas e espalladas, non teñen forza. É certo que hai cátedras de galego na Habana, en Bos Aires, en Nova York ou en Montevideo pero son para persoas que se achegan ao galego con curiosidade, como se alí se impartisen ensinanzas de grego antigo ou de sánscrito, unha rareza filolóxica. Estas comunidades non pasan de ser unha extensión de Galicia, gracias aos apoios das institucións de Galicia, pero non van máis aló, non se trata da fala da xente. Esta é a consecuencia de que a maioría dos nosos paisanos non transmitiran aos seus fillos un interese pola cultura galega, moitas veces porque nin eles mesmos tiñan en alta estima esta cultura. Deste xeito, a continuidade do traballo emprendido na década dos 50 está nas mans dun grupo reducido de intelectuais, na universidade, pero o que se viviu en Bos Aires na década dos 50 perdeuse todo, xa non hai unha preocupación seria pola cultura galega.