lunes, 28 de febrero de 2011

A Fonsagrada celebrará la Feria del Butelo más On-line

PUBLICADO POR VINO GALLEGO
Porco Celta A Fonsagrada y la bodega Vía Romana darán a conocer las experiencias como empresas que ya implantaron con éxito las nuevas tecnologías en su modelo de negocio
La Diputación de Lugo aprovechará la visita de miles de personas que cada año se acercan a la Feria del Butelo de A Fonsagrada para seguir mostrando a los lucenses en que consiste la Administración Electrónica y sus ventajas. Para ello, este fin de semana desplazará el aula de formación itinerante "@" a la villa fonsagradina.
De este modo, vecinos y visitantes podrán conocer durante los dos días del festejo como relacionarse con las administraciones desde Internet de una manera más ágil y eficaz, y con un importante ahorro de dinero y tiempo a la hora de hacer las gestiones diarias.
La moderna instalación, de 230 metros cuadrados, color rojo y forma de @, estará situada en el campo de la feria, muy cerca de donde tendrán lugar las degustaciones de butelo. El horario de atención al público será de 11:00 horas a las 19:00 horas, tanto el sábado como el domingo.
El aula, que forma parte del programa Innova-TE, dotado de 9 millones de euros, financiados en un 70% por la Unión Europea; sumergirá a los ciudadanos en la e-Administración y los familiarizará con el uso de las nuevas tecnologías mediante un amplio abanico de originales actividades pensadas para todas las edades: talleres, juegos, entrega de material tecnológico e incluso simuladores de última generación.
Durante su recorrido, la primera y obligada parada es un taller de DNI electrónico, la "llave" que deben utilizar los usuarios para acceder a la Administración Electrónica y hacer trámites On-line. Después de realizar este taller, cuyos asistentes recibirán un diploma acreditativo, se les entregará a los visitantes material tecnológico imprescindible para el uso de la e-Administración, como lectores de DNI.
Empresas pioneras
El aula formativa del Innova-TE dará a conocer las experiencias de empresas de la provincia que ya implantaron con éxito las nuevas tecnologías en su modelo de negocio tradicional. En esta ocasión, las firmas participantes son "Porco Celta A Fonsagrada" y la bodega "Vía Romana" de Chantada, que expondrán su actividad y productos, y ofrecerán una degustación.
Asimismo otra de las novedades de la carpa es la colocación de una pista de baile virtual en la que pequeños y mayores podrán simular distintos escenarios y pasos de danza gracias a un ordenador y una pantalla de plasma. Esta actividad es una colaboración del Centro de Innovación Social In-Lugo, un servicio pionero en el Noroeste de España también dependiente de la Diputación que se dedicará a la innovación empresarial en el campo del bienestar social.

La crisis no puede con el "butelo" de A Fonsagrada

El "butelo" de A Fonsagrada (Lugo) ha salvado la crisis y en la feria que hoy ha exaltado este producto del cerdo en esta localidad de la alta montaña lucense se superaron ventas y expositores de años anteriores.
Así lo ha expresado a EFE el alcalde de A Fonsagrada, Argelio Fernández, quien ha concretado que la XIV Feira do Butelo está congregando a "miles de personas", que pudieron comprar este embutido en 64 expositores, lo que también ha constituido un récord.
El año pasado se vendieron 10.000 kilos de butelo y el mandatario está convencido de que en esta edición "se superará esa cifra, ya que, afortunadamente, este producto parece que no se ha visto afectado por la crisis de otros sectores".
"Está resultando la mejor de edición de cuántas se han organizado y está claro que se trata de un evento totalmente consolidado que convierte a este municipio en todo un referente de este producto", subrayó.
Por esta feria se pasaron, entre otros, el presidente de la Xunta, Alberto Núñez Feijóo, y el presidente de la Diputación, José Ramón Gómez Besteiro, quien aprovechó la presencia de los medios para instar al titular del ejecutivo gallego a que "comprometa" la licitación de las residencias de la tercera edad de A Fonsagrada y Becerreá

Argelio Fernández esixe á Xunta o investimento que ofreceu para a residencia da Fonsagrada


O alcalde da Fonsagrada, o socialista Argelio Fernández, considera que a Xunta de Galicia está a dar longas ao proxecto de construción da residencia de maiores que comprometeu para o municipio, polo que esixe que «se poñan a funcionar e fagan ou que ofreceron».
A Xunta comprometera o investimento necesario para pór en marcha este centro no edificio da fundación Rois da Pena. O Concello elaborou o proxecto de obra e remitiuno á Administración autonómica o día 8 de xuño. «Aínda hai pouco que nos contestaron os técnicos a través dun fax dicindo que ou proxecto valía, non necesita modificación algunha», explica o alcalde.
Argelio Fernández critica que o líder do PP lucense, José Manuel Barreiro, achaque este atraso ás demoras na presentación do proxecto porque, constatou, «a Xunta tardou demasiados meses en dicir que ou que nós lle propuxemos estaba perfecto». Apunta que, «dende ese fax non soubemos de ningún outro movemento para financiar esa obra. Son escusas de mal pagador».

Unha empresa de porco celta abre un secadero de curación natural


A firma Porco Celta Fonsagrada abrirá un novo secadero de xamón que permitirá realizar a curación deste produto en adega, ao natural, optimizando a calidade.
O xerente da empresa, Pablo Valledor, explicou que estas novas instalacións permitirán mellorar a oferta de produtos de Porco Celta Fonsagrada. O novo secadero ofrece a posibilidade de elaborar un tipo de xamón de excelente calidade, pero pouco común, porque require un proceso de secado de case tres anos de duración.
Os xamóns que se elaboran en secaderos artificiais tardan ao redor de sete meses en curarse, como máximo doce. O proceso de secado en adega permite que as pezas se estabilicen segundo o seu ciclo natural e optimiza o resultado.
RITMO NATURAL
Pablo Valledor explica que o xamón de porco celta ten máis graxa que o de porco normal e presenta unhas características similares aos ibéricos. Con este sistema de curación, a carne seguirá o ritmo natural do clima, con épocas de calor nas que se produce un licuado da graxa, o que favorece a súa distribución homoxénea polo xamón, e outras de frío nas que as vetas vanse solidificando.
O xerente de Porco Celta Fonsagrada afirma que este longo proceso permitirá que cada peza asimile aromas e sabor e situará o produto final á altura de calquera xamón ibérico.
O secadero situarase na localidade da Fonsagrada, terá 150 metros cadrados e capacidade para 18.000 xamóns en corda. Estas instalacións permitirán centralizar o sistema de produción da empresa, que ata o momento secaba e almacenaba os seus produtos en distintas localizacións.
INNOVACIÓN
Porco Celta Fonsagrada desenvolverá tamén un proxecto de I+D nesta nova adega, en colaboración co Centro Tecnolóxico dá Carne de Ourense. Consiste en estudar as clases de fungos e fermentos que inciden na curación do xamón para pescudar cales son os responsables de cada tipo de aroma e sabor.
Identificar estes factores permitirá fomentar no futuro o desenvolvemento dun modelo de fungo ou outro durante o proceso de curación, para obter os sabores e aromas desexados.
A nova adega de secado da empresa fonsagradina será inaugurada o próximo día 4 de marzo polo conselleiro de Medio Rural, Samuel Juárez.

domingo, 27 de febrero de 2011

O restaurante O Cantábrico da Fonsagrada premiado en Lalín

(RESTAURANTE CANTABRICO- AFONSAGRADA)

A restauradora EVA PEREZ, copropietaria do RESTAURANTE O CANTABRICO DA FONSAGRADA foi premiada na XLIII Feira do Cocido de Lalín cos Premios Gastronómicos "Álvaro Cunqueiro"

O butelo da Fonsagrada reinará no Entroido



Co Entroido chamando ás portas, nas mesas lucenses non pode faltar un bo prato de cocido. E para elaborar a receita máis típica do inverno galego fan falta ingredientes autóctonos de primeira calidade, como son os grelos, a cachucha, o chourizo, a costela, a soá ou o butelo. Este último derivado do porco é o protagonista da feira anual de exaltación que comezou onte na Fonsagrada e que continuará hoxe todo o día. Milleiros de persoas chegadas desde diferentes puntos da comunidade achegáronse á carpa da Praza do Museo da localidade para visitar os postos instalados polas firmas cárnicas do municipio. En total, poñeranse á venda ao redor de 10.000 quilogramos do prezado embutido.
Música e baile con Antaruxas e Sorteiros
Ademais da exposición e venda de butelos, na xornada inaugural houbo música e baile da man da agrupación cultural Antaruxas e Sorteiros e dunha parella de bailaríns de salón que lle encantou ao público, como salienta o correspondente de La Voz, Manuel Fernández. A asistencia foi masiva, e non quixeron perder a cita boa parte das autoridades e dos políticos que antes asistiran en Lugo á inauguración do Hospital Universitario Lucus Augusti (HULA). Á cabeza estivo o presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijoo, que pasadas as dúas da tarde percorreu os postos acompañado, entre outros, polo responsable do PP na provincia de Lugo, José Manuel Barreiro, ou o deputado autonómico José Manuel Balseiro, que recordou os tempos en que traballaba de viaxante e visitaba a miúdo esta parte da montaña lucense. Tamén estivo o candidato popular á alcaldía fonsagradina, Tobías Martínez Cotarelo.
O Museo Comarcal recibiu moitas visitas
Na cita gastronómica tamén participaron o presidente da Deputación de Lugo, José Ramón Gómez Besteiro, ou o deputado Ismael Rego, que charlaron animadamente co alcalde da Fonsagrada, Argelio Fernández Queipo. Asistiron ademais os rexedores de Castroverde, Baleira, Navia de Suarna, Negueira de Muñiz, Pol ou Castro de Rei, entre outros. Moitos visitantes aproveitaron a cita para achegarse ao Museo Comarcal da Fonsagrada, no que está aberta estes días unha exposición da artista Mónica Alonso.

O butelo da Fonsagrada non sabe de crise


O alcalde co presidente de FILMAX e Besteiro
A xornada inaugural da décimo cuarta Feira do Butelo da Fonsagrada evidenciou o tirón da convocatoria xa que, a pesar das choivas intermitentes, centos de persoas chegadas de distintos puntos de Galicia e de Asturias e León achegáronse á vila para adquirir butelos e outros produtos cárnicos típicos da Montaña. O epicentro do evento foi unha carpa na Praza do Museo, onde os produtores locais ofreceron distintas variedades de butelo, a prezos entre 8 e 15 euros o quilo.

«A cousa vai ben, a xente compra como todos vos anos, a crise non se notou», felicitábase a media xornada Tita Branco. Para explicar as boas vendas, outro produtor, Rubén Fernández, aduciu que «a xente vén á feira a pasar ou día, pero tamén a consumir, hai compradores fieis que ata chegan coa nosa etiqueta dun ano para outro para saber ónde mercar». Coincidiu nesa valoración José Luís Pérez, que apreciou un maior número de visitantes, algúns de lonxe. «Pasaron por aquí dúas parellas de Bilbao que dixeron que viñeran adrede despois de decatarse de que se había esta feira», dixo.

Entre os expositores máis concorridos figuraron tamén os de porco celta. Nun deles, Pablo Valledor presentou novos produtos como patés de mencía e castaña e chanfainas. En total, na carpa habilitáronse máis de 60 expositores, nos que tamén se puxeron á venda desde queixos, pans, repostería ou mel ata artesanía en madeira e coiro.


Actuación de Antaruxas e Sorteiros
As actuacións dunha orquestra e do grupo Antaruxas e Sorteiros e unha pequena exhibición de bailes de salón amenizaron a cita, que tivo tamén entre os seus pratos fortes o cocido servido polos restaurantes locais. A feira seguirá hoxe coa apertura dos postos ás dez da mañá .

Respaldo institucional
Feijoo cun butelo

A Feira do Butelo reuniu a distintas autoridades, entre elas o presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo, quen, ao desprazarse á vila para un acto do seu partido, aproveitou para visitar o recinto feiral. Tras resaltar a calidade do evento, mostrou a súa intención de seguir «mellorando a accesibilidade e vos servizos» na zona. «Entre todos, co esforzo necesario, esperamos poder facer unha residencia», engadiu sobre esa vella demanda veciñal.

Pouco antes, diante da carpa tecnológica Km@ instalada con motivo da cita, o presidente da Deputación, José Ramon Gómez Besteiro, manifestou que onte era «un día ideal» para que Feijóo anunciase «a licitación das residencias da Fonsagrada e Becerreá»,trálo que recordou algunhas obras no concello do organismo que preside como a construcción do consistorio ou a reforma do polideportivo.Sumouse a demandaol alcalde, Argelio Fernández, quen destacou que o éxito de público ena feira organizada polo Concello amosa que «está plenamente consolidada».

A Fonsagrada acogerá unas jornadas sobre los retos del sector vacuno de carne


El salón de actos municipal de Os Chaos, en el municipio de A Fonsagrada, acogerá unas jornadas sobre los retos a los que se enfrenta el sector de la carne de vacuno, organizadas por el Grupo El Progreso.

El encuentro, que se celebrará el próximo viernes día 4 de marzo, contará con la participación de un grupo de profesionales que presentarán sus experiencias relacionadas con las explotaciones de vacuno para carne. Además, reflexionarán sobre la situación actual y las perspectivas de futuro de este sector de producción, que tiene un peso destacado en la economía de la provincia lucense.

Ponencias. Las jornadas comenzarán, el viernes 4 a las 17:00 horas, con una intervención inaugural a cargo del alcalde de A Fonsagrada, Argelio Fernández Queipo.

A continuación, el director de Promoción e Relacións Exteriores da Indicación Xeográfica Protexida (Ixp), Luis Antonio Vázquez, impartirá una conferencia sobre las tendencias de mercado en la comercialización de carne fresca.

Le seguirán el jefe de producción de Coren, Jaime Llena, que expondrá la importancia de la relación entre el productor y el matadero, y el subdirector xeral del FOGGA, José Luis Díez, que abordará la influencia de la reforma del PAC en la producción de carne de vacuno en Galicia.

El encuentro finalizará con un debate sobre la carne de calidad en las zonas de montaña, moderado por el subdirector de El Progreso, Tito Diéguez. Participarán Jesús González, presidente de Ternera Gallega, César Dorado, presidente de Acruga, y los subdirectores de Gandeiría de Medio Rural, Manuel Castro-Gil y Jaime Llena.

El conselleiro de Medio Rural, Samuel Juárez, será el encargado de clausurar las jornadas, alrededor de las dos de la tarde.

A Fonsagrada exigirá una reunión urgente con Grandas para fijar el deslinde


La corporación de A Fonsagrada acordó por unanimidad en un pleno extraordinario solicitar una reunión urgente con representantes de Grandas de Salime para marcar los límites entre ambos concellos. Este acuerdo se tomó a instancias del PP, cuyo portavoz, Tobías Martínez, solicitó un pleno urgente para abordar esta cuestión, planteada desde el año 2002.
El alcalde, Argelio Fernández, explicó que en reiteradas ocasiones solicitó ese encuentro sin éxito. El acuerdo alcanzado ayer insta al Concello a dirigirse a todas las partes implicadas y pedir que en el plazo de 20 días se fije una fecha. De no ser así, se solicitará al Gobierno central que convoque la reunión.
Las dudas sobre el deslinde surgieron cuando Grandas autorizó la instalación de aerogeneradores en Pedras Apañadas, monte que A Fonsagrada considera suyo.

jueves, 24 de febrero de 2011

Representantes da vida académica galega lembran o xeógrafo Francisco Río Barja, falecido a principios de 2011

O Consello da Cultura Galega (CCG) homenaxeou este xoves o xeógrafo, catedrático e escritor Francisco Río Barja, un dos fundadores da institución e membro do seu Plenario desde 1983 ata 2010. No acto participaron tamén representantes da Real Academia Galega das Ciencias, Instituto de Estudos Galegos “Padre Sarmiento”, Real Academia Galega e Universidade de Santiago de Compostela, das que foi parte o ilustre profesor desaparecido.
Francisco Río Barja faleceu o pasado 6 de xaneiro aos 91 anos de idade. Entre os seus traballos citou publicacións como “Os ríos galegos”, os vídeos “Xeografía de Galicia” ou o “Diccionario Xeográfico de Galicia”.
Ramón Villares, presidente do CCG salientou a contribución do profesor Río Barja, quen fora discípulo de Ramón Otero Pedrayo, ao desenvolvemento dos estudos e investigacións en todo o relacionado coa xeografía e os seus traballos pioneiros en Xeografía Económica, nomeadamente os referidos aos ámbitos comarcais galegos. “Alén da súa longa e intensa dedicación docente, foi un gran divulgador e popularizador da Xeografía de Galicia cos seus libros e, moi especialmente, a través dos traballos realizados desde o Consello da Cultura Galega en colaboración coa a Televisión de Galicia”, dixo Villares, quen recordou a Francisco Río Barja como “un home discreto, amable e elegante”.

O acto
A homenaxe foi presentada por Francisco Díaz Fierros, vicepresidente do Consello da Cultura Galega, ao que seguiron as intervencións iniciais, “Francisco Río Barja na memoria”, de Augusto Pérez Alberti, catedrático de Xeografía da Universidade de Santiago de Compostela, e Salvador García Bodaño, poeta e académico.
A continuación veu un recital de piano a cargo de Xulio Mourenza, profesor do Conservatorio Superior de Música da Coruña. Por último realizouse unha nova rolda de intervencións do presidente da Real Academia Galega, Méndez Ferrín, e do presidente do Consello da Cultura Galega, Ramón Villares.

DANIEL SALGADO 08/01/11
Francisco Javier Río Barja, geógrafo de la magia gallega
Estudioso de costas y montañas, determinó el exacto origen del Miño

De no haberse alzado Franco y sus tropas contra el Gobierno de la República, Francisco Javier Río Barja probablemente habría formado parte de una hipotética segunda promoción de la Xeración Nós. Este geógrafo humanista, fallecido el pasado miércoles, 5 de enero, a los 91 años, mientras se encontraba de vacaciones en las islas Canarias, discípulo conspicuo de Ramón Otero Pedrayo, entendió su oficio igual que los intelectuales galleguistas de la preguerra, agrupados en torno al Seminario de Estudos Galegos: como un servicio al país y sus gentes. "El carácter, e incluso la forma de pensar de una persona, vienen dados por el lugar en el que vive, con sus características geográficas, climatológicas, geológicas...", escribió una vez. Al fondo, el Sereno e grave gozo, en el que Otero reflexionaba con prosa de alta carga poética sobre el paisaje gallego.
Nacido en Lugo en 1919, Río Barja fue, antes que estudioso de costas, ríos y montañas, cartero. Había aprobado las oposiciones a Correos a poco de que comenzara la Guerra Civil y en ella fue mobilizado, precisamente, como repartidor de correspondencia. A su regreso, inició los estudios de Geografía e Historia en una Universidad de Santiago depurada de elementos izquierdistas y galleguistas.
Su hija Pilar recordaba recientemente lo a disgusto que se encontró en unas aulas donde nada era lo que él esperaba. Ya en los años cincuenta, cuando Otero Pedrayo recuperó su cátedra, Río Barja pasó a ser su adjunto. Probablemente al lado del novelista y autor, entre otras tentativas geográficas, de Síntesis xeográfica de Galicia (1926) aprendió Río Barja a trufar de literatura el trabajo científico.
Su obsesión por las condiciones objetivas de la tierra donde viven los hombres y las mujeres lo llevaba a afirmar que Napoleón o Hitler habían perdido guerras por no saber geografía.
Una de sus más famosas -y controvertidas- intervenciones respecto a la geografía de la esquina noroeste fue su estudio sobre el nacimiento del río Miño. Mientras que, durante mucho tiempo, los geógrafos, gallegos, españoles y foráneos, estuvieron de acuerdo en situarlo en Fontemiña, en el municipio lucense de Fuenmiñana, Río Barja concluyó que la fuente verdadera y originaria está situada en el Pedregal de Irima, en mitad de la sierra de Meira, en el municipio del mismo nombre, también en Lugo. Es este lo que queda de una antiquísima morrena glaciar en medio de una ladera donde ahora han brotado los molinos de un moderno parque eólico, esos nuevos aditamentos con los que se jalona en la actualidad la geografía gallega que con tanto ahínco estudió Río Barja. No en vano, el alcalde de Meira, Rosendo Folgueira, recordó con añoranza al geógrafo en el periódico La Voz de Galicia: "Hizo incluso que la Confederación Hidrográfica del Miño cambiara su opinión para afirmar que el río nace en las estribaciones de nuestra sierra". "Me siento triste, porque era una de esas personas con las que te irías al fin del mundo para escucharle hablar", añadió.
Su labor como geógrafo y escritor le granjeó la obtención de varios premios, como la Medalla Castelao que concede la Xunta de Galicia; el premio Galicia de Investigación; el Valle Inclán; el Otero Pedrayo, que recibió hace tres años; el Trasalba que concede la Fundación Otero Pedrayo. Incluso en la quinta provincia, Buenos Aires, recibió reconocimiento con el galardón Alfredo Brañas que le otorgó el Centro Gallego de la capital argentina.
"Más allá de su larga e intensa dedicación docente", afirmó el presidente del Consello da Cultura Galega, Ramón Villares, "fue un gran divulgador y popularizador de la geografía de Galicia con sus libros y, muy especialmente con los trabajos realizados en la Televisión de Galicia". Además de pertenecer a este Consello, Río Barja era miembro del de la Cultura Galega y de la Real Academia Galega.
La serie documental Xeografía de Galicia, dirigida por Río Barjas, fue editada en 15 vídeos y coproducida por el Consello da Cultura, institución de la que fue fundador en 1983 y a la que perteneció hasta su muerte. Como también formó parte del Instituto Padre Sarmiento, el organismo que sustituyó al Seminario de Estudos Galegos desmantelado en 1936 por las autoridades fascistas. Didáctica da xeografía (1980), Os ríos de Galicia (1994) o Galicia, esa descoñecida (2000) fueron los títulos de algunas de sus obras de quien fue, según Villares, "un hombre discreto, amable y elegante".

FE DE ERRORES
El lugar de Fonmiñá se encuentra en el municipio lucense de A Pastoriza, y no en Fuenmiñana como se publicó el sábado en el obituario del geógrafo Francisco Javier Río Barja.

-------------------------------------------------------------------------------------------------

RIO BARJA NA GALIPEDIA

Francisco Río Barxa
Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Francisco Xavier Río Barja, tamén coñecido como Francisco Xavier Río Barxa, nado en Lugo en 1919 e falecido en Tenerife o 5 de xaneiro de 2011, foi un xeógrafo e escritor galego, académico da Real Academia Galega.
Traxectoria
Fillo de militar, estudou o bacharelato nos Maristas de Lugo e aprobou as oposicións a Correos, coincidindo coa Guerra Civil española. Durante a contenda, é recrutado como carteiro polo bando nacional. Na posguerra licenciouse en Xeografía e Historia na Universidade de Santiago de Compostela e foi destinado como mestre a Viveiro. Proseguiu a súa carreira profesional ao acceder temporalmente a unha praza de profesor adxunto na universidade compostelá. Nesa época é cando coñece a Ramón Otero Pedrayo e cando escribe a súa tese doutoral, que lla dirixe precisamente o catedrático ourensán.
Posteriormente sacou as oposicións para profesor universitario de Maxisterio e, aínda que o destinan ás illas Canarias, permutará a praza e quedará na Universidade de Santiago, centro de ensinanza ao que quedaría vinculado ata a súa xubilación. Vinculado ao galeguismo histórico a través de Pedrayo e do Instituto de Estudos Galegos Padre Sarmiento, ingresou na Real Academia Galega en 1983 a proposta de Ramón Piñeiro, Manuel Chamoso Lamas e Antón Fraguas cun discurso sobre a interpretación da paisaxe compostelá.
Foi director do Instituto de Estudos Galegos Padre Sarmiento e membro do Consello da Cultura Galega e da Academia das Ciencias de Galicia.
Defensor do nacemento do Miño no Pedregal de Irimia, marcou quizáis o punto de inflexión cara a esta paternidade en detrimento de Fonmiñá
Obra
• La revolución gallega de 1846 (1953)
• Bibliografía de geografía económica de Galicia (1960)
• La vivienda rural en el Miño Alto (1960)
• Aplicaciones prácticas de geografía general para profesores de E.G.B (1980)
• Didáctica da xeografía (1981)
• Cartografía Xurisdiccional de Galicia no século XVIII (1990]
• Os ríos galegos: Morfoloxía e réxime (1992)
• Estudios de xeografía de Galicia (1995)
• Galicia, esa descoñecida (1999, 2005)
Galardóns
• Premio Trasalba (1995)
• Medalla Castelao (1996)
• Pedrón de Ouro (2007)
• Premio das Letras e das Artes (2001)
• Premio Otero Pedrayo
• Premio Galicia de Investigación

Repartir a responsabilidade do dano


Os danos provocados polo xabaril deben asumilos os tecores (cotos de caza xestionados por unha sociedade), tal e como se recolle na lei estatal que regula esta actividade, e que é de 1970. Por iso é polo que a Xunta promova a creación dun grupo de traballo que intentará modificar a lexislación preconstitucional, xa que a situación dos tecores galegos nada ten que ver cos doutras comunidades onde a caza ten unha finalidade fundamentalmente comercial e son os propios responsables dos cotos, perfectamente delimitados e pechados, os que introducen as especies. Desde a Xunta sosteñen que a responsabilidade debe ser asumida por Administración do Estado, cazadores e Administración autonómica, entre outros, nun seguro conxunto.

O pleno provincial acorda pedir á Xunta residencias na Montaña


O pleno provincial acordou onte de forma unánime, a proposta do bipartito, que a Deputación pida á Xunta de Galicia que inicie a construción de sendas residencias para maiores na Fonsagrada e Becerreá.
Aínda que o PP apoiou a proposta, na que se alude á necesidade de satisfacer esta histórica demanda veciñal ao darse con especial intensidade na Montaña os fenómenos da dispersión e o envellecemento poboacional, acusou o goberno provincial de presentar a iniciativa por oportunismo «político» ante a proximidade das eleccións municipais.
Así o indicou o portavoz dos populares e presidente provincial do partido, José Manuel Barreiro, quen criticou, ademais, que o bipartito reclame esas instalacións e que, en cambio, non as incluíse entre as dez residencias para maiores que fará a Sociedade Urbanística Provincial (Suplusa).
Neste sentido, Barreiro acusou o presidente da Deputación, José Ramón Gómez Besteiro, de anunciar en outubro que A Fonsagrada sería un dos concellos que se beneficiarían dese plan para despois desdecirse. Ademais, xustificou o apoio do PP ao sinalar que xa defendeu unha iniciativa similar no Parlamento galego, tras o que recordou, como proba desa vontade de crear esas infraestruturas, que a Xunta xa deu unha axuda ao Concello da Fonsagrada para redactar o proxecto da residencia.
Besteiro replicou acusando ao PP de «enganar» aos veciños ao prometer fai máis dun ano, durante unha visita á Fonsagrada de dirixentes dese partido e cargos da Xunta, que faría ese centro. «Se despois de dous anos non Goberno non se é capaz de ter un proxecto e executar as residencias en dúas cabeceiras de comarcas, ou se é moi ineficaz ou non se queren facer», reprochou.
Contrapuxo esa actitude da Xunta coa xestión «áxil» da Deputación, ao sinalar que só pasarán dous meses entre o anuncio de que Suplusa fará dez residencias e o inicio das licitacións. «Díganlle aos veciños se quere facer ou non as residencias, pero non enganen á xente», resolveu.



Polémica polo corredor
Tamén suscitou polémica unha moción presentada polo PP -que non prosperou ao solicitar só o apoio dos non adscritos- na que pedía instar o Goberno central a impulsar o corredor da Costa de San Cibrao a Barreiros tras culpalo de «paralizar» esa obra.
O portavoz adxunto do PP, José María González Barcia, acusou a Fomento de non resolver as alegacións ao estudo informativo e de non contar aínda con proxecto, polo que demandou que complete con urxencia eses trámites e estableza un cronograma das obras. Ademais, fronte a ese atraso recalcou o inicio das obras no tramo entre San Cibrao e Ferrol, competencia da Xunta.
Esa defensa do Goberno galego motivou as críticas do portavoz do PSOE, Antonio Gato, quen reprochou ao Executivo de Núñez Feijóo que haxa «reprogramado» as obras que lle competen de forma que planee terminalas en 2017 a pesar de que estaba previsto que estivesen listas en 2013. Tamén ironizou ao indicar que os únicos traballos en marcha «foron licitar polo bipartito de Touriño».
Ante ese cruzamento de acusacións, o portavoz do BNG, Antonio Veiga, instou a facer «menos demagoxia» e que tanto a Administración central como a autonómica «se poñan as pilas» e cumpran cos seus compromisos. Ademais, reprochou ao PP que «rachase o consenso» ao non apoiar no Parlamento galego unha proposta apoiada por todos os partidos en Madrid para rematar obras en 2014.
Tampouco prosperou outra moción do PP na que pedía que a Deputación se sumase ao Padroado Provincial de Turismo impulsado pola Cámara de Comercio. Aínda que todos os portavoces coincidiron en recalcar a importancia do turismo para a economía lucense e na necesidade dun traballo conxunto de promoción liderado pola Deputación, a responsable provincial da área, María Xose Veiga Buján, non cre que a figura do padroado sexa a idónea, e recordou que a fórmula de cooperación fixarase tras reunirse cos axentes do sector na provincia.
  • Respaldo unánime á Semana Santa de Viveiro
    Un dos puntos da orde do día que suscitou o apoio de todos os grupos foi unha declaración institucional para reclamar que a Semana Santa de Viveiro sexa declarada festa de interese turístico internacional. Besteiro, que defendeu a proposta, destacou deste festexo que está «en continuo proceso de mellora e promoción, pero sempre conservando ese legado indeleble de franciscanos e dominicos».
  • Fundación Uxío Novoneyra
    O pleno tamén acordou por unanimidade que a Deputación se some ao padroado da fundación Uxío Novoneyra, impulsada pola familia do escritor. O vicepresidente primeiro, Antón Bao, destacou a importancia dese apoio ao servir para difundir a obra de Novoneyra e tamén de promoción da cultura galega e de dinamización dunha zona como O Courel, onde terá a súa sede a fundación.
  • Difusión cultural
    Nese mesmo ámbito, o BNG sacou adiante co apoio do PSOE unha moción na que pide á Xunta que manteña na súa organigrama unha área centrada na promoción e difusión cultural. Antonio Veiga culpou ao Goberno galego de eliminar vía decreto ese departamento para primar a cultura «elitista» fronte « popular», suprimindo «a canle de interlocución co asociaconismo».

miércoles, 23 de febrero de 2011

Os nacionalistas fonsagradinos critican a redución nas axudas agrarias


O grupo do BNG na Fonsagrada rexeita o recorte, realizado por Medio Rural, na cantidade destinada aos Contratos de Explotación Sustentable (CES).
Os nacionalistas critican o anuncio da Xunta de que «non se subscribirán máis contratos» nin aprobarán as solicitudes de ampliación de explotacións que xa tiñan un contrato anterior. Denuncian, ademais, que o Goberno decidise eliminar as subvencións aos pastos permanentes, así como a retirada das axudas ás superficies ocupadas por pastos arbustivos, «malia estar recollido nas bases dá convocatoria».
Estes feitos evidencian, para o BNG fonsagradino, «a falla de compromiso do PP» coas explotacións gandeiras. é por iso que levarán unha moción ao próximo pleno para instar á Xunta a que «revogue» a súa decisión e pague as axudas agrarias «sen recortes» e antes de abril.

A Feira do Butelo da Fonsagrada reunirá o próximo fin de semana máis de 60 postos


A Fonsagrada acogerá el próximo fin de semana la XIV Feira do Butelo. Esta cita, ya consolidada, reunirá más de 63 expositores, que pondrán a la venta diversos productos artesanales y gastronómicos propios de la zona.
El embutido típico de la montaña será el protagonista de la feria, que se celebrará durante dos días, 26 y 27. Los puestos se instalarán, como viene siendo habitual, en la plaza del Museo y estarán abiertos tanto el sábado como el domingo de diez de la mañana a siete de la tarde.
PROGRAMA. La inauguración oficial será el sábado a las 12.30 horas, tras lo cual las autoridades realizarán una visita al recinto ferial para conocer la oferta de los diferentes puestos.
El domingo habrá también recepción de autoridades a las 12.00 horas, y a las 12.30 está previsto que actúen los grupos de baile y música de la asociación Antaruxas e Sorteiros, de A Fonsagrada. La clausura será a las 19.00 horas.

martes, 22 de febrero de 2011

O raposo faise urbanita



Cruzarse cun raposo por Lugo empeza a ser habitual. Últimamente foron avistados exemplares en Albeiros, As Gándaras e o campus. Investigadores falan dun cociente de 5 raposos por quilómetro cadrado na periferia.

Os RAPOSOS NON só axexan Lugo, senón que se pasean por varias zonas da capital. Tres barrios da cidade -Albeiros, Acea de Olga e As Gándaras- foron visitados, ultimamente, por este astuto animal, segundo puideron comprobar, entre sorprendidos e algo atemorizados, moitos lucenses. En Albeiros, víronse raposos en torno ao centro comercial As Termas. En Acea de Olga, nas inmediacións do solar onde se construirá o novo auditorio, en Magoi, e, finalmente, nas Gándaras, á beira do campo de fútbol.
«Aquí ninguén botou de menos, polo momento, ningunha galiña. Entre outras cousas, porque tamén xa quedan poucas casas que teñan galiñeiros», afirma Jaime Gueimonde, o presidente de Gatos Roxos, a asociación de veciños das Gándaras.
Con todo, aos raposos xa non lles fan falta galiñas para abrir boca, co lixo que atopan tirado nos arredores confórmanse. De feito, os raposos que visitan Lugo non teñen nada de especial por cambiar o monte polo asfalto. Os seus colegas de Londres tamén o fan.
«A maior densidade de raposos en Europa dáse, precisamente, na zona periférica de Londres, en zonas urbanas. Isto débese a que este animal se adapta moi ben a calquera medio que lle ofreza alimento e tranquilidade», conta Luís Fidalgo Álvarez, profesor do departamento de Ciencias Clínicas da facultade de Veterinaria e coautor, xunto a outros docentes, dun estudo exhaustivo sobre o raposo en Galicia.
Luís Fidalgo non se sorprende, polo tanto, da presenza destes animais na capital lucense, é máis, el mesmo recoñeceu velos por Acea de Olga. «Non te vas a atopar un raposo na rúa da Raíña, por suposto, pero si que os hai cara ao río, nos campos, ou nas zonas periféricas como, por exemplo, en Acea de Olga», di o profesor.
A razón do achegamento deste animal salvaxe á contorna urbana pode estar non só na comida fácil senón tamén no despoboamento do medio rural. Algo que, por outra banda, garda relación co anterior. «Ao longo dos últimos anos, está a detectarse que hai unha maior presenza de raposos en zonas urbanas porque hai moita poboación diseminada e estanse dando cotas de maior densidade de poboación de raposo en zonas urbanas que en monte aberto», afirma Luís Fidalgo.
O estudo realizado por este equipo da facultade de Veterinaria detectou unha densidade de 2,6 raposos por quilómetro cadrado en Galicia, que en zonas periurbanas elévase a 3,88 e en lugares puntuais, a 5,36. Os censos son maiores nas inmediacións de granxas, matadoiros e vertedoiros. «Galicia ten o maior censo de raposos da península Ibérica», explica Luís Fidalgo. E, dentro de Galicia, a provincia de Lugo é a que ten unha maior superficie forestal polo que tamén é probable que abunde máis este animal.
«O raposo é un animal astuto e non é fácil de ver. En todo caso, non hai nada que nos poida facer pensar que a poboación do raposo deste ano estea sufrindo variacións sobre a de anos anteriores. Nesta época, o animal está comezando o celo, así que é case imposible poder atopar camadas, sería un caso anormal», afirman na Dirección Xeral da Natureza.
Caza
No monte, o exceso de exemplares pode resultar prexudicial para o resto da caza, segundo Luís Fidalgo, «posto que se converten en pedradores doutras especies e o seu exceso de censo condiciona a poboación doutros animais».
A clave está no equilibrio. Se a poboación de raposo se desmadra, periga a da perdiz vermella, o faisán, o coello, o corzo de pouca idade e a da lebre. Por este motivo, os cazadores organizan campionatos, algo que motiva protestas de grupos ecoloxistas como Adega, que puxo en marcha a campaña ‘Matar por matar, non'.
O meteorólogo Xulio Fernández é un dos activistas que protestan contra a matanza de raposos nos campionatos. «Non estamos en contra da caza, estamos en contra dos campionatos a ver quen mata máis raposos. Porque non se tratase só dos que matan, senón dous que quedan feridos ou rebentados. Por iso, que veñan mil cazadores de toda España a matar raposos a Galicia parécenos mal», explica.
Ata o 10 de febreiro está permitida a caza do raposo en campionatos. En cada un deles, dáse morte a unha media de 100 a 150 animais. En total, son cazados ao ano ao redor de 500 exemplares. «Por riba, o que fan despois e tiralos ó lixo. É matar por matar», di Xulio Fernández.
A caza excesiva non só repercute na poboación do raposo senón que tamén crea, segundo este ecoloxista, inestabilidade no monte. «Con tanto raposo morto, esténdense a tiña e a sarna. Ademais, crea tamén inestabilidade nos grupos porque, ó ver animais que morren, outros cambian de grupo», afirma Xulio Fernández.
En Lugo, xa se celebrou o campionato provincial de caza do raposo. Tamén tiveron lugar xa os campionatos de caza de ámbito galego e nacional, neste último producíronse incidentes entre os cazadores, os ecoloxistas e xornalistas.

OUTROS VISITANTES DAS CIDADES GALEGAS

  • Xabarís, visóns e comadrejas
    A chegada do raposo ao medio urbano non pilla desprevido ao servizo da Dirección Xeral da Natureza, da Xunta.
    Ademais de raposos, os técnicos deste servizo autonómico tamén constataron as visitas esporádicas a cidades galegas doutros animais salvaxes como xabarís (que devastaron colleitas de millo nas inmediacións do novo hospital de Lugo o pasado verán), visóns e comadrejas, xa na contorna dos ríos.

  • Oportunista e descarado
    En concreto, sobre a presenza de raposos na cidade, técnicos da Dirección Xeral da Natureza manteñen que «o raposo é un animal oportunista e bastante descarado. Se atopa alimento de forma continuada nunha zona, acudirá a ela aínda que sexa en zona urbana».
    Non hai límites ao número de individuos que compoñen un grupo e, de feito, observáronse grupos de ata dez raposos aínda que, en xeral, as colonias de máis de cinco adultos parecen destinadas a escindirse.
    Ademais da parella, adoitan pertencer áo grupo animais mozos, de 1 ano, e animais vellos, en moitos casos femias, que perderon o seu status de reprodutoras dominantes pero seguen permanecendo no grupo.

  • Alimentación
    Contrariamente á idea xeral de que os raposos se alimentan en gran parte de aves, tanto de curral como silvestres, as aves constitúen menos do 15 por cento da súa dieta.
    Esta porcentaxe aumenta, en cambio, cando se analizan animais en contornas urbanas ou tras repoboacións cinexéticas.
    Pero, curiosamente, o raposo tamén se alimenta, de forma esporádica, doutros produtos menos habituais talles como peixes, cereais ou ourizos.
    A modo de anécdota, tamén se describiron casos de canibalismo entre os raposos e, ademais, ataques a gatos domésticos.

    NOUTRAS ZONAS

  • Do mesmo xeito que pola capital, exemplares de raposo fixeron tamén acto de presenza na periferia de Monforte e Vilalba, en polígonos industriais e en vertedoiros. Neses puntos, chega a haber 3,88 exemplares por quilómetro cadrado, segundo o estudo publicado pola universidade de Santiago e dirixido por Fidalgo e a Federación Galega de Caza.
  • En xeral, a densidade primaveral do raposo (actualmente, está en época de apareamiento), varía entre 0,1 e 30 individuos adultos por quilómetro cadrado.
  • O raposo é depredador, pero na contorna urbana non lle fai falta desenvolver o instinto de caza. Desa forma, pódese permitir o luxo de refugar algunhas das súas presas que non lle saben ben. Por exemplo, atopáronse topos ou musarañas xunto a tobos pero nunca en análises de feces ou en contidos gástricos.
  • Non ocorre o mesmo, en cambio, en zonas montañosas do norte de Portugal, onde está comprobado que os raposos comen topos ibéricos frecuentemente na primavera e verán.
  • Francisco López Penela, presidente da Federación Provincial de Caza, con todo, está en desacordo con que o raposo fágase máis cómodo á hora de comer.
    «Antes, tirábanse cadáveres de animais ao monte, procedentes de granxas, agora iso está prohibido e o raposo faise cazador», explica.
  • O presidente dos cazadores constata «que está a crecer moitísimo a poboación de raposo» ata o punto de afirmar que «hai un exceso de poboación».
  • Isto, unido á escasa caza menor que hai na provincia de Lugo, fai recomendable a organización de campionatos de caza do raposo, segundo López Penela.
    «Pouco importa que fagamos repoboacións se vén o raposo e cómenos a caza menor, acaba con todo. Os cazadores propiciamos o equilibrio entre as especies. Se non fose polas nosas batidas, non existirían nin a agricultura nin a gandería en moitas zonas pola presenza non só do raposo senón tamén do xabaril, que provoca danos en moitas leiras», afirma Francisco López.
  • De feito, o portavoz dos cazadores tamén viu raposos paseando por Lugo. «O outro día pasei pola avenida de Magoi e cruzaba a rúa», apunta, sorrindo.

O Incio quere butacas de primeira fila en Alemaña para animar a Lucía


Veciños do municipio lucense do Incio queren acompañar á súa paisana Lucía Pérez en Dusseldorf (Alemaña), onde actuará no Festival de Eurovisión como representante española, aínda que antes contactarán con TVE para saber do número de entradas das que poderán dispor para este evento.Así o avanzou o alcalde do Incio, o popular Ángel Camino, quen, se hai entradas, tamén ten previsto desprazarse, aínda que o Concello non se fará cargo de ningunha pasaxe, polo que cada un terá que custearse a súa propia viaxe.Ademais, o mandatario está á espera de que os compromisos de Lucía fagan posible que os seus veciños lle poidan tributar unha homenaxe, que se realizará no transcurso dunha comida popular. Lucía Pérez regresou á súa casa de Goo o sábado, onde un grupo de amigos, familiares, o propio alcalde e representantes do seu club de seguidores obsequiárona cunha festa sorpresa, tras terse convertido na primeira galega que vai a Eurovisión.O seu representante, Chema Purón, xa anunciou que o tema que interpretará, Que me quiten lo bailao, será modificado para axustalo ao estilo da lucense, tendo claro que "polas súas veas non corre sangue rumbeira". Así, achegarán os ritmos ao terreo do folk étnico, e adaptarán algunhas frases para que o galego soe en Dusseldorf.

lunes, 21 de febrero de 2011

Os biólogos galegos reclaman medidas urxentes contra a desaparición de abellas


Cualifican o fenómeno como «preocupante» debido ás importantes repercusións económicas que leva.
O Colexio Oficial de Biólogos de Galicia reclamou hoxe ao Goberno central e aos produtores galegos de mel «medidas urxentes» contra a desaparición «masiva» de abellas, un fenómeno que cualifican de «preocupante» debido ás importantes repercusións económicas que leva.
Segundo explicou este organismo nun comunicado, este fenómeno, coñecido internacionalmente como Colony Colapse Disorder (Problema de Colapso de Colonias), caracterízase pola desaparición drástica dun gran número de abellas obreiras nos colmenares.
Os biólogos sinalan que esta situación a provocan sobre todo dous axentes biolóxicos: por unha banda, un ácaro parásito da abella denominado Varroa, que absorbe o seu líquido circulatorio, e por outro o Nosema apis, un parásito que causa a estes insectos unha enfermidade denominada nosemosis.
No entanto, os expertos apuntan que a causa máis preocupante da desaparición masiva de abellas hoxe en día é o uso de pesticidas, en concreto dos nicotinoides, fabricados a partir de nicotina, que actúan sobre o sistema nervioso central dos insectos, provocándolles a parálise e a morte en poucas horas.
Segundo indican os biólogos galegos, o uso destes insecticidas, en concreto do Imidacloprid e o Thiametoxam, «está restrinxido desde hai máis de trinta anos en países como Alemaña e Francia», onde o problema da desaparición de abellas diminuíu de forma considerable.
Por iso, o Colexio Oficial de Biólogos considera que «a prohibición do uso deste tipo de pesticidas é o único xeito de deter este terrible fenómeno» e reclaman «medidas firmes» desde o Ministerio de Medio Ambiente e Medio Rural e Marino , e tamén desde as Comunidades Autónomas.
Neste sentido, solicitan ao Consello Regulador da Indicación Xeográfica Protexida «Mel de Galicia» que recomende aos produtores a localización das colmeas lonxe de zonas de agricultura extensiva, onde o uso de pesticidas é moito máis importante.
Por outra banda, os biólogos instan á Consellería de Medio Ambiente a fomentar as boas prácticas no manexo de fitosanitarios entre os agricultores, que na maior parte dos casos empregan estes produtos «de xeito excesivo, provocando estragos moi importantes no medio ambiente».
A morte de abellas agrávase ao esfumarse centos de enxames

A desaparición de abellas agudízase nestas datas, e en Galicia rexístranse xa casos graves entre as que non sobreviviron ao inverno, como a perda de cen enxames nun apiario de Covelo (Pontevedra) ou o dun apicultor de Vilardevós que se quedou sen 60 colmeas. A causa, segundo referenda o veterinario Gonzalo Calvo, non pode ser outra que a denominada síndrome de despoboamento das abellas, derivado da intoxicación por pesticidas que afecta ao seu sistema nervioso e as desorienta, impedíndolles o regreso á colonia. «No caso concreto de Vilardevós, onde apenas quedaron catro ou cinco colmeas con abellas, están bastante afastadas de cultivos, pero os pesticidas atópanse no aire ou na auga e os efectos que en humanos poderían manifestarse a longo prazo con demencias, a elas provócanlles antes intoxicación aguda e alteracións neuronais», explica este técnico da Asociación Galega de Apicultura (AGA).
O habitual, no entanto, é que o apicultor empezo antes a notar que as súas colmeas van perdendo poboación e dan menos mel, ata que xa non regresan ao panal. Calvo asegura que detrás están invariablemente os fitosanitarios nicotinoides e cre superada calquera controversia, pois outras liñas de investigación apuntaban a unha combinación de factores climáticos e enfermidades coñecidas, ademais da extensión do fungo Nosema ceranae e virus exóticos.
Reposición
Calvo cre que ningún veterinario desexa que se descoiden tratamentos habituais como os da varroa. «Pero unha loque americana, varroa ou nosema son algo moi distinto a isto, que provoca unha gran desilusión no apicultor, porque debe repor todas as colmeas, sen saber de onde veu o problema», engade.
O secretario técnico de AGA, Jesús Asorey di que o Parlamento británico vai prohibir todos os pesticidas neonicotinoides e noutros países como Francia, Alemaña, Eslovenia e Italia tamén retiraron algúns. «Vos ministros de agricultura dá UE acordaron hai dúas semanas non autorizar ningún produto daniño para as abellas, un paso adiante pero non suficiente, pois continúan non mercado agrotóxicos como vos que se empregan para tratar sementes de millo, e outros como a clotianidina, que é máis moderno pero aínda máis perigoso que ou coñecido imidacloprid».
Tras a análise en profundidade da sanidade das abellas na UE, espérase que a presidencia húngara presente conclusións ao Consello en maio. Polo momento, puxo en marcha un programa de vixilancia piloto para estimar o grao de mortalidade e designou o laboratorio francés de Sophia-Antipolis de referencia na UE para a investigación por cinco anos dos casos de enfermidades apícolas. Existe un desaxuste ecolóxico, tamén polo lado da perda de biodiversidade, e necesítanse formar máis expertos en saúde das abellas para aumentar a seguridade alimentaria

MAMIFEROS VERTEBRADOS DE BURON (IV): A RAPOSA

FICHA TÉCNICA


Nome eonaviego: A raposa

Nome galego:Raposo, raposa,zorra ou zorro

Nome castelán: Zorro

Nome científico: Vulpes vulpes

Orde: Carnívora.

Familia: Cánidos.

Xénero: Vulpes.

Especie: Vulpes vulpes (Linnaeus, 1758).

Subespecies presentes: Vulpes vulpes silacea (Miller, 1907).

Lonxitude do corpo: Entre 60 e 80 cms.

Lonxitude da cola: Entre 25 e 50 cms.

Alzada á cruz: De 35 a 40 cms.

Peso: Os machos entre 5 e 7 kgrs., as femias entre 4,5 e 6,5 kgrs. Excepcionalmente pode alcanzar os 10 kgrs.

Status da especie: Especie cinexética, polo que non se encontra en perigo nin ameazada.

Silueta do raposo Lonxitude da cabeza máis corpo: ata 80 cms. Lonxitude da cola: ata 50 cms.



DESCRICION DA ESPECIE



O raposo é o mamífero carnívoro máis abundante do planeta e encóntrase distribuído por todo o hemisferio norte, de modo que en Eurasia habita dende a Península Ibérica e o Norte de Marrocos ata o Xapón, polo Norte ten o límite na zona dos xeos, onde o substitúe o raposo ártico e polo Sur, en África, o raposo do deserto. En Norteamérica esténdese dende o Norte de México ata o Ártico. Aínda que tamén habita en Australia, trátase de exemplares procedentes dunha introdución que tivo lugar a final do S. XIX para intenta combater a praga de coellos que sufría o continente, os que á súa vez foran obxecto dunha previa reintrodución.Existen numerosas razas e subespecies locais. Segundo os países e zonas xeográficas varía tamén a coloración da pelaxe. O de España ofrece matices grises, ocres e avermellados, mentres que o de centro Europa é dunha coloración na capa máis pardo avermellada e en países como Marrocos é dunha cor vermella máis brillante, pero as patas e a cara externa das orellas son sempre de ton negro máis ou menos intenso e a cola adoita presentar unha mancha na punta de cor branca ou negra.O raposo alcanza case o metro de lonxitude, destacando na súa figura a cola duns 35 cms. de longa. A cabeza tena ancha, o fociño puntiagudo e as orellas son grandes e puntiagudas



O raposo é un animal curioso e intelixente que non obstante pola súa natureza sospeitosa e tímida, os obriga a evitar o perigo. É un animal xeralmente solitario, aínda que tamén poden vivir en parellas permanentes ou en grupos dun macho e dous ou tres femias, xeralmente emparentadas entre si e cunha xerarquía establecida entre elas. A partir da época de celo, a que depende moito dos lugares en que vive, aínda que normalmente se sitúa a comezos do inverno, o raposo vive emparellado ata que os cachorros comezan a saír do tobo, momentos ata o que permanece xunto á femia levando alimentos tanto para a nai coma para os cachorros.O raposo é un bo corredor, nada con soltura e pode trepar ás árbores con relativa facilidade. O olfacto teno moi desenvolvido, considerándose o mellor dos seus sentidos, o que agudiza durante a noite. O oído está tamén moi desenvolvido e con el pode localizar presas que emiten sons de baixa frecuencia. A vista tena ben adaptada á visión nocturna, aínda que tamén ve perfectamente durante o día. Cando corre pode alcanzar unha velocidade punta de 55 Km/hora, sendo a habitual a de 6-10 Km. /h. (Castells e Maio, 1993). Emiten unha ampla gama de sons, os que utiliza para comunicarse con outros conxéneres, sendo o máis característico e coñecido unha especie de Wau... Wau. Este cánido non hiberna, aínda cando no inverno refúxiase en covas, xeralmente coelleiras que agranda para o seu uso, mentres que en verán prefire encamar se entre as matas. A máxima actividade alcánzaa no crepúsculo e na noite, podendo efectuar desprazamentos en busca de caza de ata 40 kms. os machos e 15 Km. as femias

O raposo é moi territorialista, para o que utiliza tanto os ouriños coma a marcaxe coas súas glándulas anais, plantares e caudais:



  • Glándulas anais. A secreción olorosa máis importante, o que o confire o característico olor a raposo que percibe o home, procede das glándulas anais, tamén chamadas subcaudais, as que se sitúan en número de dous baixo a cola, a ambos os dous lados do ano.


  • Glándulas plantares. Localízanse entre as almofadas plantares das catro extremidades e impregnan unha honra específica ás súas pegadas.


  • Glándulas caudais. Localízanse na parte alta da cola, a moi poucos cms. do lombo. Tamén reciben o nome de glándulas violeta, das que nace un característico guecho de pelo escuro, diferente do resto do animal. A súa misión non está ben estudada e pode ter un marcado carácter de identificación específica dos individuos dentro da familia.

O raposo é un animal que ten fama universal de astuto, silencioso e discreto, condicións que revelan todos os actos da súa vida e que lles permitiron sobrevivir aos continuos ataques e persecución sen tregua de que vén sendo obxecto, particularmente polos danos que inflinge nas pezas de caza menor e o seu costume de introducirse nos currais, onde ocasiona verdadeiros estragos, aínda só se leva un exemplar dos moitos que mata cada vez; este costume non obedece a pura ferocidade, senón á súa inclinación a cazar cando se lle presenta unha ocasión favorable (Willian G. Foster, 1972). O raposo non mastiga o seu alimento, senón que o traga enteiro. En liberdade, cando matan máis animais dos que pode consumir no momento, enterran o alimento adicional en acochos. Estes acochos fainos o raposo escavando coas patas dianteiras, colocando o alimento no seu interior ao que empurra co nariz ao fondo, para despois tapalo con terra. Os raposos, ademais de carnívoros, consumen froitas, desempeñando un importante papel na dispersión das sementes vexetais.Os raposos ocupan unha ampla gama de hábitat incluíndo bosque, tundra, pradaría e terras de cultivo, aínda cando o hábitat preferido é o que conta cunha diversidade da vexetación, próximos a áreas suburbanas.


Moi criticadao foi o impacto do raposo sobre as especies cinexéticas, o que para algúns especialistas se encontra en revisión. Así en xullo de 1998 se presentou no Congreso Euroamericano celebrado en Santiago de Compostela (Pere Ortín, 1999) un relatorio portugués co título de "Impacto do raposo" nas especies cinexéticas pequenas. Certo ou só un conto? ". No traballo analizábanse 24 áreas de estudo concluíndo que "o impacto do raposo é só relativamente alto nas zonas nas que teñen unha poboación significativamente importante deste tipo de especies de caza menor (coellos e perdices) se ben se considera que os raposos non son importantes depredadores de especies de caza menor, polo que a súa eliminación non mellora a poboación de especies cinexéticas pequenas. Considerándose pola contra un erro dende o punto de vista ecolóxico a eliminación de raposos". Apuntouse ao propio home, coa proliferación de recolledores de lixo, como o responsable do aumento da poboación de raposos nos últimos anos.




DATOS DA ESPECIE

Lonxevidade: Entre 5 e 7 anos en liberdade e de 10 a 12 anos en catividade. Excepcionalmente pode alcanzar os 17 anos en catividade e os 12 anos en liberdade.


Celo: O raposo pode ser monógamo ou polígamo. O celo, que ten lugar de decembro a febreiro (adiántase en latitudes máis baixas), vén marcado por un período de receptividade das femias que dura entre 1 e 6 días, aínda que pode chegar ata 3 semanas. A cópula que ten lugar nestes días receptivos dura uns 30 minutos.


Xestación: A xestación dura de 52 a 53 días.


Época de parto: Cara a marzo ou abril, momento en que a femia dá a luz no interior dun tobo á camada.


Parto: Unha soa camada ao ano, na que nacen de 1 a 8 cachorros, habitualmente de 4 a 6. A presenza de máis de oito cachorros nunha mesma camada adoita deberse á coincidencia no seu interior de máis dunha camada de femias diferentes.


Duración da lactación: Os zorreznos ao nacer pesan uns 100 gramos e veñen completamente cubertos de peluxe. Non abren os ollos ata os 8-12 días, e ás 4 ou 5 semanas saen do cubil. Con 8 semanas xa pesan máis dun quilo e presentan unha pálida cor crema. A desteta ten lugar cara á novena semana cando os zorreznos pesan 2-2,5 kgs. Ás 7 ou 10 semanas abandonan por completo o tobo. O coidado dos cachorros corre a cargo principalmente da nai, aínda que ocasionalmente o macho ou outra femia poden intervir nos seus coidados. A dispersión dos novos raposos ten lugar a finais de verán ou principios de outono. Os machos dispérsanse en todos os casos, mentres que as femias en ocasións quedan no territorio onde naceron (filopatria).


Madureza sexual: Con cinco meses pesan máis de 3 kg e alcanzan a madureza sexual aos 9 ou 10 meses, podendo reproducirse na tempada de cría seguinte ao seu nacemento.


Alimentación: A capacidade do raposo para incluír calquera tipo de alimento na súa dieta lle permiten adaptarse a unha gran diversidade de hábitats. Aínda que a súa dieta tamén sofre variacións xeográficas de modo que hai gran densidade de raposos preto de recolledores de lixo periurbanos e en zonas residenciais, son tamén importantes as variacións estacionais. Por exemplo, durante a época de mixomatoxe o raposo aliméntase en gran parte de coellos, e en outono-inverno adoita consumir unha gran cantidade de froitos. Considerándose ao raposo como un animal omnívoro que se alimenta de insectos, ovos de ave, polos, crías de diversos mamíferos, lebres, aves de ata o tamaño dun ganso, refugallos de orixe humana, aínda que en poboacións naturais sobre todo se alimenta de ratos e outros micromamíferos (sobre todo no norte peninsular), coellos (no sur), bagas e froitos, dos que as uvas son o seu favoritos. Os requirimentos alimenticios do raposo estímanse nuns 400 gr. ao día (Castells e Maio, 1993).


Hábitats: O raposo está presente en toda a superficie da Península Ibérica, pero non vive nas Illas Baleares e Canarias. O seu hábitat son principalmente as zonas boscosas, aínda que tamén abunda en rexións abertas e, mesmo, nas proximidades de asentamentos humanos e recolledores de lixo periurbanos, dos que se alimenta





Excrementos: As súas dexeccións son de tamaño moi variable (5-20 cm. de lonxitude e 1,5-2,5 cm. de grosor) e adoitan estar divididos en varios corpos. A cor varía co tipo de alimento inxerido, así como o seu olor. En outono, cando se alimenta frecuentemente de froitos, os excrementos desprenden un olor afrutado moi característico. Adóitaos depositar en lugares prominentes, sobre pedras, en pequenas matas ou calquera sitio onde destaquen e sexan doadamente olfacteados e vistos polos seus conxéneres, xa que desempeñan unha misión. As veces son blancos cando consume osos



Pegadas: As pegadas do raposo son máis pequenas, máis longa e ovalada que as do lobo e as do can. As uñas dianteiras están moi afiadas e próximas entre se e se marcan moi ben, aínda cando poden presentarse desgastadas no animal como consecuencia de escavar na terra, polo que non se marcan neste caso. É característico nas pegadas do raposo a separación entre as almofadas dianteiras e as posteriores, de tal maneira que se trazamos unha liña inmediatamente detrás das dianteiras, non tocará aos posteriores laterais. Outro trazo identificativo da pegada do raposo moi claro é que deixa marcada unha especie de X, no espazo de contacto interdixital dos dedos e a almofada da planta.


A forma da pegada permite coñecer o tipo de marcha levada polo raposo:a) ao paso. b) ao trote. c) carreira lenta. d) carreira rápida.Segundo Karel Stastny


Outros rastros: Ao igual que fan carnívoros como o lince ou o gato montes as pluma das aves córtaas a pouca distancia do seu nacemento cunha limpa dentada causada pola moa carniceira.

Dimorfismo sexual: O macho é lixeiramente maior que a femia: un 15-20%-20.

Inimigos naturais: En España os seus principais inimigos son a aguia real, o lobo e o lince; de feito constatouse que onde hai linces é moi baixa a poboación de raposos (M. Delibes, 1999).Principais problemáticas: Dende mediados do S. XIX está vivindo centro Europa unha importante epidemia de rabia silvática, da que se considera ao raposo o máis importante transmisor. Afortunadamente esta epidemia non cruzou os Pireneos e non afecta á Península Ibérica.

O RAPOSO NA CULTURA POPULAR GALEGA

A seguir recóllese a pegada do raposo na cultura popular galega, na etnografía e na literatura de transmisión oral.
Disque a raposa, para librarse das pulgas mergúllase na auga cun pau na boca deixando só o pau asomando por riba da auga. As pulgas, para non afogar, soben polo corpo ata o pau e cando están todas alí a raposa solta o pau e sae da auga.
Ve-lo raposo, estando en xexún, é sinal de bo agoiro, pero se o que se ve é unha femia, é mal agoiro. Tamén anuncia a morte dun veciño escoita-lo seu oubeo pola noite.
Para escorrenta-lo raposo emprégase a seguinte fórmula:

¡Arrapa, raposa,
i avanta no toxo!
e deixa a galiña
da miña veciña,
que ten dous pitiños
que quedan orfiños.
¡Arrapa i arrapa,
que a dona te atrapa
e bótache os cás
correndo detrás

(RODRÍGUEZ GONZÁLEZ: s.v. ARRAPA).
Outra fórmula para que fuxa o raposo é berrarlle a grandes voces ¡Ah, Perico! (RODRÍGUEZ GONZÁLEZ: s.v. ¡Ah!).



Refraneiro



  • Ao raposo dormente non lle canta a galiña no dente.


  • Cando a lebre diga misa, o coello sea abade e o raposo sea frade, deixarei a miña casa e perderei a míña amizade.


  • Cando a raposa vai vella, ata as galiñas apoléiranselle no pescozo.


  • Día de santa Cruz de maio, o lobo e o corvo, nados e o raposo medio criado.


  • En marzo, nazo; en abril, estou nocubil; en maio, xa saio; en san Xoán, xa fuxo do can; por santa Mariña, xa como a galiña; por agosto, xa son bo raposo.


  • Mal lle vai ao raposo cando anda aos grilos.


  • O crego e o raposo, se perden a mañá, perden o día todo.


  • O raposo sabe moito por raposo pero sabe máis por vello.


  • Quen a raposa ha de enganar, cómprelle madrugar.


  • Raposa arteira, farta de papas e andar cabaleira.


  • O cura e m ais o zorro, se perden a mañá, perden o día todo


  • Cando a zorra anda os grilos, mal para mai e mal pros fillos


  • O que trate con zorros que non pense en comer carne


  • O zorro perderá a forza pero non as mañas”.

Cantigueiro


Meu siñor San Adrián/ é un santo milagroso/ pedínlle un mozo bonito/ doume un barbas de raposo.
Se ti viras o que eu vin/ na feira de Monterroso,/ vinte e cinco estudiantes/ a cabalo dun raposo.


Léxico


Barbas de raposo: Cuscuta epithymum, herba parasita do toxo e doutras plantas. . Outros nomes desta planta son cerro da raposa, liño de raposa, liño do raposo, pelos de raposo, sirgo da raposa e sirgo de raposo.
Cereixa de raposo Zreixa de raposo: froito da enredadeira. Mazá do raposo e outro froito, meirande, doutra variedade de enredadeira.
Chícharo de raposo: froito da xesta. Ptobablemente, a denominación faba do zorro designe o mesmo froito.
Ovo de raposa: cogomelo do tipo dos peidos de lobo.
Pan da zorra ou Pan de raposo: cogomelo que algúns indentifican coa Amanita phaloides.
Pega raposeira: pega rabilonga (Pica pica).
Pouta de zorro: espárrago silvestre, denominado tecnicamente orobanche.
Rabo de raposo: pequena planta gramínea, de espiga longa e sedosa (Alopecurus pratensis).
Raposa ou zorra: palleiro formado polos mollos na mesma finca.
Raposa: borracheora.
Sopas de raposo canso: pan mesturado con viño tinto e azucre, tamén chamadas sopas de forza.
Uva de raposo: froitos dos chuchameles (Lonicera spp).
Uvas de raposa: planta, Sedum album, tamén chamada uva de lagarto (en castelán, uva de gato).
Zorra': plataforma máis ou menos simple, formada por unha forca que se arrastra polo chan, para transportar grandes pedras. Por veces, as gallas da forca únense con táboas ou oaus transversais.
Zorra: zapato vello, inservible.
Zorro: húmido, referido ós cereais.
Zorromeco: figura lendaria que cumpre o papel de coco para os meniños (Eí vén o zorromeco, Eí ven o zorro, eí vén o meco).


O raposo na mitoloxía (Os nosos ríos)


A tradición ten convertido o raposo no símbolo da astucia e da sagacidade e cando falamos do raposo sabemos que se vale de mil argucias para conseguir os seus obxetivos que no son outros que vivir e alimentarse.
En moitos pobos do mundo o raposo está relacionado có espíritu do bosque ou a montaña e tamén co espíritu do mal; pero no fondo sempre se considerou que este animal era astuto e intelixente e por suposto moi prudente.
Na historia normalmente o raposo é tratado como intelixente, con moitas facultades e o mismo tempo como ladrón e animal moi astuto; así Aristóteles e Fedro, entre outros, falan do raposo como un mestre en fraudes e roubos. Nas fábulas de Esopo o raposo mostra a súa intelixencia e trata de enganar os homes e a outros animais con moitas argucias que estos non podían evitar. No século XVII Jean de La Fontaine pinta o raposo, nas súas famosas fábulas, con facultades e sabiduría casi humán; de feito o raposo máis famoso do mundo chámase Renard y así quedou inmortalizado en Francia.


Hai moitísimos contos que recollen as andanzas dos raposos, ver algúns nesta misma páxina un famoso de tradición oral é o seguinte:
"Contan que cando foi o diluvio universal o raposo e a raposa eran os únicos animais que non remataban de fiarse niso de subir a Arca de Noé, inda que Noé parece ser que os invitaba con moita paciencia decindo ¡subir que levamos pitas dentro!, o raposo decíalle ¡ ¡cheirame a can! e non subía. Cando a arca comenzou a navegar quedaron o raposo e a raposa nunha rocha cos rabos levantados sin que ninguén explicara ata hoxe en día como fixeron para sobrevivir."


A mala fama da raposa



A súa mala fama está moi extendida. Fama de ladrón, de pícaro. Pero non é para tanto. Eso sí, si te descuidas adeus galiñas. Aparte pásase un pouco, xa que as veces tamén mata e nonas leva.
O que contan del, sempre é de picarón; é curioso o caso de cando se sorprende, dentro dunha cuadra, por exemplo, e faixe o morto. O de facerse o morto para tratar de burlar ós seus frustrados perseguidores é normal. Nembargantes esta actitude o parecer non é mostra de astucia de ningún tipo, pois é totalmente insconsciente e instintiva. Algo así como un ataque de catalepsia que o animal sofre debido ó medo. Hai insectos que fan o mesmo. Tamén as cobras de agua, a Natrix natrix as veces fai o mesmo...
Tamén cando caza é un auténtico fenómeno, por exemplo coas perdices utiliza unha argucia moi propia. Primeiro asusta as perdices e produce a chamada encarballeirada (todas as perdices ou parte voan as árbores...). Unha vez que ten fixada una perdiz, polo menos, subida o carballo, ponse abaixo a dar voltas rápidamente para adiante e para atrás, moito tempo. A perdiz lóxicamente non lle perde vista o raposo e esa é a súa perdición xa que o final cae mareada. Evidentemente o raposo ponse as botas...


Cazar o raposo non é doado. Si se lle pon unha trampa, cousa o parecer bastante normal, é capaz de todo. Por exemplo, vexo no libro "Viaje por los montes y chimeneas de galicia" que conta que si queda prendido dunha pata é capaz, non sería a primeira vez, de roer o óso ata que quede libre e escapar dese xeito...
O raposo soio perde parte da súa intelixencia, para escapar e torear os seus perseguidores, cando está en celo. Esto é unha norma xeral de casí todos os animais. Esta baixada de bandeira é aproveitada por algúns para darlle caza de forma máis doada.

sábado, 19 de febrero de 2011

Lucía Pérez regresa "emocionada" á súa casa do Incio



Lucía Pérez, a primeira cantante galega que representará a España en Eurovisión, regresou esta tarde "emocionada" á súa casa paterna de Goo, no pequeno municipio lucense do Incio.
Tras arrasar onte entre os votantes da audiencia de TVE na que foi a gala definitiva para elixir ao representante español, Lucía quería reencontrarse cos seus e dispor de tempo para "relaxarme e durmir".
Pero non puido ser, xa que tivo que prolongar a festa que onte á noite xa tivera ocasión de vivir en Barcelona. Os representantes do seu club de seguidores, os seus veciños, a familia e o alcalde, preparáranlle unha festa sorpresa.
"Tanto coche non é normal aquí", comentou Lucía nada máis chegar e sendo descoñecedora do que lle esperaba nun dos alpendres da vivenda. Os organizadores procuraran que no exterior apenas houbese signos que delatasen o que tiñan preparado.
Unha charanga interpretou o himno galego, o mesmo que a propia cantante versiona no seu último traballo discográfico, e o mesmo que interpretou o día en que o presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo, tomou posesión do seu cargo.
"Non sei que dicir", balbuceó entre bágoas, que pronto se converteron en choros de alegría cando comezou a abrazarse á familia que o día anterior non puidera estar con ela en Barcelona.
Cando xa a charanga interpretaba "Paquito o chocolateiro" entrou na súa casa e pronto descubriu o que lle esperaba. Alí, nun alpendre colgaba unha pancarta que lle daba a "benvida" e dicíalle: "Agora que chequiten o bailao!!!".
Antes, máis de medio centenar de persoas relataban as veces que votaran o día anterior e como o fixeron. Entre elas, a avoa de Lucía, que non só marcaba o número, senón que de viva voz recordaba que o seu voto era "para Lucía Pérez".
Rodou o cava, soaron bombas de palenque, e houbo tempo para ver un vídeo montado contra reloxo, onde se recollían distintos aspectos da vida desta artista de 25 anos, que comezou a dar pasos no mundo da canción aos 8, pero, incluso con menos, os seus profesores en máis dunha ocasión tiveron que ir buscala ao servizo, un lugar onde aproveitaba para cantar ante algún dos espellos, esquecéndose das súas obrigacións académicas.
Filla dun xubilado de correos e unha funcionaria deste mesmo corpo, Lucía recibiu dous ramos de flores, e foi ela mesma quen arengó aos seus: "¡Que nos imos a Alemaña!".
Logo, tardou pouco en interpretar a canción que nun principio acollera con certa resignación, -prefería unha balada que tamén interpretara onte-, pero coa que xa se atopa plenamente identificada.
Non había micro nin amplificador para a voz, pero non facía falta. A esta entusiasta da música, que non para de recoñecer que vive "un soño", sóbranlle rexistros para dar tonalidade, incluso nun alpendre, a un retrouso xa popular: "ooh, ooh, agora que me quiten, que me quiten o bailado".

viernes, 18 de febrero de 2011

Lucía Pérez irá a Eurovisión con 'Que me quiten lo bailao'



Lucía Pérez, celebrando o seu triunfo (Foto: Rtve)

Logo de máis de medio século de participación española no Festival da Canción de Eurovisión, unha lucense do Incio será a primeira galega que representará a RTVE no máis soado dos concursos musicais internacionais. Lucía Pérez impúxose na noite deste venres aos seus adversarios cun 68% dos apoios no voto telefónico, a pesar de que lle tocou defender 'Que me quiten lo bailao', o tema que peor se axusta ao seu rexistro dos tres que interpretou na gala. Deste xeito, a cantante do Incio de 25 anos interpretará na localidade alemá de Dusseldorf a rumbita pop 'Que me quiten lo bailao', unha composición optimista, sinxela e festiva, obra de *
Cando o xurado, integrado para a gran final por Albert Hammond, Reyes do Amor, David Ascanio, Sole Giménez e Boris Izaguirre, empatou a puntos a balada ‘Abrázame' —preferida pola cantante e polos seus fans— e a rumba de Artesero e optouse por esta última para desempatar porque obtivera máis veces a máxima puntuación, a cantante mostrou a súa desconformidade: «Somos os cantantes os que temos que defender a canción sobre o escenario e non o xurado», comentou a do Incio, ante o aplauso do público presente no estudio de TVE en San Cugat.

Anne Igartiburu, presentadora da gala, e Lucía Pérez saúdan ao final (Foto: http://twitter.com/eurovision_tve

Tras uns cantos minutos de debate e incluso tensión entre Boris Izaguirre e a experta eurovisiva Reyes do Amor, que defendeu a posición de Lucía, o xurado ratificouse na súa posición e a luguesa enfrontouse ao veredicto do público co consabido 'Que me quiten lo bailao'.
Cun 68 por cento dos votos, Lucía será a representante de España no Festival de Eurovisión que se celebrará o 14 de maio en Dusseldorf. A vantaxe foi abafadora porque as seguintes opcións quedaron co 20 e o 12 por cento.
Ao termo da gala, a moza galega, que se mostrou moi emocionada ao coñecer a decisión do público, expresou o seu compromiso para "deixar a España nese lugar do que nunca debeu saír".
Lucía Pérez deuse a coñecer na 'Escola de cantareiros' de 'Luar', o veterano programa de Televisión de Galicia. Curiosamente, a gran final de 'Destino Eurovisión' foi competencia de 'Luar' na noite deste venres. O presentador do programa de TVG, José Ramón Gayoso, interrompeu o espazo para dar conta da noticia de Lucía e conectar en directo con Chema Purón, produtor habitual de Lucía Pérez.

VÍDEO. A actuación final con 'Que me quiten lo bailao'