A Fonsagrada é o municipio de Galicia onde é máis difícil morrer dun tumor. Iso di a estatística. A lenda fala da dureza da montaña e da alimentación natural. A realidade, con todo, sinala que o drama da enfermidade golpea igual de duro
Se lle teño medo ao cancro? Moitísimo». Xusta Señor é unha muller amable e risueña, desa idade indeterminada que vai dos cincuenta e tantos aos sesenta e tantos, aínda que se pon seria cando di: «Dá miña familia xa enfermaron oito de cancro. Imaxine se lle teño medo».
A Justa atopámonola/atopámosnola saíndo do centro de saúde da Fonsagrada. Non hai fallo; un pouco de colesterol e pequenos achaques. «Quitáronme ou queixo, que me gustaba moito, pero ou cocho, non», explica entre as dúas mulleres que saen con ela do ambulatorio. Esas tres señoras comparten co resto dos menos de sete mil veciños que ten A Fonsagrada o privilexio estatístico de residir no municipio galego onde é máis difícil morrer de cancro.
En realidade, as condicións estatísticas da Fonsagrada, segundo o atlas municipal da mortalidade por cancro en España publicado hai uns días, non son moi diferentes ás dalgún outro concello galego, como Lalín ou Taboada, pero non é menos certo que os mellores coeficientes apuntan cara a este singular concello situado na montaña de Lugo, o máis grande de Galicia, e cuxa capital municipal se estende como unha crista alargada sobre a cima dun monte. En total suman 6.753 veciños repartidos en 438 quilómetros cadrados, que se di pronto. A altura media é de 800 metros e alcanza picos de 1.200.
«Será polo aire ?opina Isabel, unha das compañeiras de Xusta?, que non está contaminado». «E pola alimentación, que é natural», apunta a outra. O trío intenta buscar algunha explicación plausible ao dato estatístico que non vai servir de nada á lista de falecidos por cancro no último ano e pico, e que previamente repasaran as señoras de memoria.
A selección natural
O alcalde, Argelio Fernández, tamén queda sorprendido polo dato, pero axuda a buscar posibles causas que o xustifiquen: «Aquí colléitase de todo: hortalizas, patacas, mesmo hai quen ten trigo, e non somos moi amantes dous insecticidas nin dúas pesticidas». Ademais, presume o rexedor, A Fonsagrada é o concello galego con maior masa forestal: «Dalgunhas especies que xa son difíciles de ver noutras partes de Galicia, aquí \ ladeiras enteiras. Ou acivro bota por sete sitios e hai masas de árbores continuas que seguen ata Asturias». E aínda apunta unha razón máis sobre a que reflexionar: «Durante séculos, a montaña foi moi selectiva coa xente. Ou que resistía é que era duro, e ou que non, xa morría de novo. Iso fixo unha selección natural dúas que estamos vivos. A miña bisavoa morreu de 93 anos e tivo 16 partos».
Non fai falta patear moito o pobo para darse conta de que nos atopamos ante un paradigma do interior galego: moitos maiores, poucos mozos. O padrón di que por cada menor de 20 anos hai catro que superan os 65 . «Aquí a xente é moi lonxeva», asegura Manuel Álvarez, presidente da activa asociación cultural Antaruxas e Sorteiros. Prexubilado de banca, Manuel coñece probablemente a todos os veciños do municipio. Unha nova ojeada ao padrón avala as súas palabras: a porcentaxe de persoas de 85 anos ou máis é case o dobre que a media galega. «Cando se morre alguén con menos de 75 anos, aquí chama moito a atención», continúa.
A Justa atopámonola/atopámosnola saíndo do centro de saúde da Fonsagrada. Non hai fallo; un pouco de colesterol e pequenos achaques. «Quitáronme ou queixo, que me gustaba moito, pero ou cocho, non», explica entre as dúas mulleres que saen con ela do ambulatorio. Esas tres señoras comparten co resto dos menos de sete mil veciños que ten A Fonsagrada o privilexio estatístico de residir no municipio galego onde é máis difícil morrer de cancro.
En realidade, as condicións estatísticas da Fonsagrada, segundo o atlas municipal da mortalidade por cancro en España publicado hai uns días, non son moi diferentes ás dalgún outro concello galego, como Lalín ou Taboada, pero non é menos certo que os mellores coeficientes apuntan cara a este singular concello situado na montaña de Lugo, o máis grande de Galicia, e cuxa capital municipal se estende como unha crista alargada sobre a cima dun monte. En total suman 6.753 veciños repartidos en 438 quilómetros cadrados, que se di pronto. A altura media é de 800 metros e alcanza picos de 1.200.
«Será polo aire ?opina Isabel, unha das compañeiras de Xusta?, que non está contaminado». «E pola alimentación, que é natural», apunta a outra. O trío intenta buscar algunha explicación plausible ao dato estatístico que non vai servir de nada á lista de falecidos por cancro no último ano e pico, e que previamente repasaran as señoras de memoria.
A selección natural
O alcalde, Argelio Fernández, tamén queda sorprendido polo dato, pero axuda a buscar posibles causas que o xustifiquen: «Aquí colléitase de todo: hortalizas, patacas, mesmo hai quen ten trigo, e non somos moi amantes dous insecticidas nin dúas pesticidas». Ademais, presume o rexedor, A Fonsagrada é o concello galego con maior masa forestal: «Dalgunhas especies que xa son difíciles de ver noutras partes de Galicia, aquí \ ladeiras enteiras. Ou acivro bota por sete sitios e hai masas de árbores continuas que seguen ata Asturias». E aínda apunta unha razón máis sobre a que reflexionar: «Durante séculos, a montaña foi moi selectiva coa xente. Ou que resistía é que era duro, e ou que non, xa morría de novo. Iso fixo unha selección natural dúas que estamos vivos. A miña bisavoa morreu de 93 anos e tivo 16 partos».
Non fai falta patear moito o pobo para darse conta de que nos atopamos ante un paradigma do interior galego: moitos maiores, poucos mozos. O padrón di que por cada menor de 20 anos hai catro que superan os 65 . «Aquí a xente é moi lonxeva», asegura Manuel Álvarez, presidente da activa asociación cultural Antaruxas e Sorteiros. Prexubilado de banca, Manuel coñece probablemente a todos os veciños do municipio. Unha nova ojeada ao padrón avala as súas palabras: a porcentaxe de persoas de 85 anos ou máis é case o dobre que a media galega. «Cando se morre alguén con menos de 75 anos, aquí chama moito a atención», continúa.
No hay comentarios:
Publicar un comentario