PARROQUIAS DA FONSAGRADA (XV): NEIRO

• Pobos: 13
• Poboación: 111 Veciños (2007)
• Extensión: 15 Km²
• Densidade: 7,4 hab/Km²
• Límites:
  • Norte: Trobo e Maderne
  • Sur: Proba de Burón e Bastida
  • Este: Bastida e Lamas de Campos
  • Oeste: Maderne e Pacios

No ano 1.991, contaba con 192 veciños, cúnha densidade media de 12´8 hab/km². Segúndo o censo de 2.001, a Parroquia contaba con 119 veciños. No censo do 2007 contábase con 111 veciños, dos cales 55 son homes y 56 mulleres.

POBOS

• San Pedro de Neiro
• Candaído
• Lagúas
• Llancela
• Mazaeda
• O Mazo
• Peizais
• O Piñeiro
• Pradairo
• Riotorto
• San Pedro de Arriba
• Vilarello
• Xestoso de Baxo

San Pedro de Neiro

Poboación: 7 veciños ? Distancia a Fonsagrada: 5 Km. Altitude: 640 m. Código postal: 27.111

Accesos: Dende A Fonsagrada, cóllese a estrada LU-740 dirección A Pontenova, pasaremos O Camping, A Cruz Nova e chegaremos a S. Pedro de Neiro.

• Iglesia Parroquial .- Iglexa restaurada recentemente. Ten pranta de cruz latina con tellado a duas augas, feita en mampostería pizarrosa con tellado de caixasas de pizarra. Destacan o seu espectacular pórtico de entrada con tres arcos de acceso, o central de maior tamaño e o seu campanario dividido en dous corpos, o primeiro remata nun telladilño a duas aguas que cubre as campás e o segundo cun vano arqueado no centro e rematado cun frontón triangular. Está aberta os domingos pola mañá.

• Casa rectoral?

• Hórreos

• 2 Muíños

• Doce Medorras

• O Santuario do San Benito. (José Manuel Blanco Prado. Artigo publicado en Croa, Boletín da Asociación de Amigos do Museo do Castro de Viladonga, nº 8, 1998, Depósito Legal: L-92-91..., páx. 72-77])

• A súa festividade celébrase a finais de maio ou principios de xuño.
  Os devotos pídenlle ó santo que lles conceda a curación das doenzas da pel, como poden ser eccemas...; tamén se encomendan por doenzas de tipo reumático. Entre as promesas máis específicas sinalo as seguintes:

  1. No día da festividade, oficíase unha misa solemne a unha da tarde.

  2. Logo sae a procesión que percorre o perímetro do santuario. Nela participan as imaxes da Virxe de Fátima, do Carme e do S. Benito, que son levadas en andas por fregueses da parroquia e devotos ofrecidos, de ámbolos dous sexos.

  3. Un fregués da parroquia impón o santo por riba da cabeza dos devotos, mentres recita a seguinte xaculatoria: " Cristo viva, Cristo reine, Cristo te libre de todo mal. Amén".

  4. No transcurso do ano, o crego da freguesía, onde está situado o santuario, ten que celebrar algunhas misas nese recinto sagrado.

  5. A esmola en metálico, que é a ofrenda máis empregada.

  6. Algunhas candeas, e tamén exvotos de cera, representando o corpo humano e algunhas das súas partes:pés, mans, brazos, pernas.

Candaido

Poboación: 14 veciños. Distancia a Fonsagrada: 4,5 Km. Altitude: 800 m. Código postal: 27.111

Accesos: Dende A Fonsagrada, cóllese pola Rúa Burón e continúase 018-019 ata atopar o cruce de Candaído que colleremos a esquerda pola 018-016 ata chegar ó pobo.

Hay que ver:

• Capela

• 4 Hórreos

Lagúas

Poboación: 5 veciños. Distancia a Fonsagrada: 5 Km. Altitude: 690 m. Código postal: 27.111

Accesos: Dende A Fonsagrada, cóllese a estrada LU-740 dirección A Pontenova, pasaremos O Camping, A Cruz Nova, S. Pedro de Neiro e o cruce de Maderne, para chegar a Riotorto donde colleremos a esquerda para chegar a Lagúas.

Hay que ver:

• Castro de Mazo de Lagúas

• Hórreo

LLancela

Poboación: 0 veciños. Distancia a Fonsagrada: 5,5 Km. Altitude: 760 m. Código postal: 27.111

Accesos: Dende A Fonsagrada, cóllese a estrada LU-740 dirección A Pontenova, pasaremos O Camping, A Cruz Nova, S. Pedro de Neiro e en Pradairo hay que coller a esquerda pola 018-032 para chegar a Llancela.

Mazaeda

Poboación: 28 veciños. Distancia a Fonsagrada: 5,6 Km. Altitude: 620 m. Código postal: 27.111

Accesos: Dende A Fonsagrada, cóllese a estrada LU-740 dirección A Pontenova, pasaremos O Camping, A Cruz Nova, S. Pedro de Neiro e o cruce de Maderne, para chegar a Riotorto donde colleremos a dereita pola 018-034 para chegar a Mazaeda.

Hay que ver:

• Capela da Casa de Penamaría.- Consta dun corpo principal cuadrado de 4.5 x 9.00 m. en forma de torre, cubero a catro augas ó que se lle engade o “nartex” ou corpo de entrada. Identificase esta entrada por estar flanqueada por dous escudos tallados en pedra.

• Capela de San Roque

• Casa de Penamaría.- Labranza. Consta de vivenda e mailas suas construccions adxetivas que se desenrolan entre un cerrado ou muro que as separa do camiño e un valo que aterraza o terreo, quedando o conxunto nunha posición de dominio visual sobre os terreos que descenden cara o val inmediato ó pobo de Mazaeda.

• Casa de Pasarín.- Casa Fidalga. Foi cambiada de sitio a raiz dun incendio. A casa rematase nun extremo cunha torre que presenta un escudo a media altura na fachada testeiro. Destaca a bóa execución de dita obra no aplomo e aparello dos muros de xisto.

• 7 Hórreos

• Castro Llan de Castro (Podría ser o máis grande)

• Castro da Mazaeda. No Castro está "A Fonte Blanca", donde dicen que se atopan soterrados importantes tesouros.

• Medorras do Monte Bidueiral

• Medorras da Cruz do Pito

O Mazo

Poboación: 3 veciños. Distancia a Fonsagrada: 5,1 Km. Altitude: 560 m. Código postal: 27.111

Accesos: Dende A Fonsagrada, cóllese a estrada LU-740 dirección A Pontenova, pasaremos O Camping, A Cruz Nova e en S. Pedro de Neiro colleremos a dereita dirección Candaído para chegar a O Mazo.

Hay que ver:

• Os Muiños do Rosario

Peizais

Poboación: 18 veciños. Distancia a Fonsagrada: 5,7 Km. Altitude: 815 m. Código postal: 27.111

Accesos: Dende A Fonsagrada, cóllese a estrada LU-740 dirección A Pontenova, pasaremos O Camping, A Cruz Nova, S. Pedro de Neiro e en Pradairo hay que coller a esquerda dirección Maderne pola 018-032, e pasado Llancela chegaremos a Peizais.

Hay que ver:

• Capela de San Blás

• 4 Hórreos

Piñeiro (O)

Poboación: 2 veciños. Distancia a Fonsagrada: 6 Km. Altitude: 650 m. Código postal: 27.111

Accesos: Dende A Fonsagrada, cóllese a estrada LU-740 dirección A Pontenova, pasaremos O Camping, A Cruz Nova, S. Pedro de Neiro, Pradairo e Riotorto, e chegaremos a O Piñeiro.

Hay que ver:

• Casa de Labranza

• Hórreo

Riotorto

Poboación: 5 veciños. Distancia a Fonsagrada: 5,3 Km. Altitude: 670 m. Código postal: 27.111

Accesos: Dende A Fonsagrada, cóllese a estrada LU-740 dirección A Pontenova, pasaremos O Camping, A Cruz Nova, S. Pedro de Neiro, Pradairo e chegaremos a Riotorto.

Hay que ver:

• 2 Horreos

S.Pedro de Arriba

Poboación: 5 veciños. Distancia a Fonsagrada: 5,1 Km. Altitude: 640 m. Código postal: 27.111

Accesos: Dende A Fonsagrada, cóllese a estrada LU-740 dirección A Pontenova, pasaremos O Camping, A Cruz Nova e chegaremos a S. Pedro de Neiro. Alí colleremos a estrada da esquerda (018-031) dirección A Proba de Burón, e o primeiro pobo será San Pedro de Arriba.

Hay que ver:

• Muíño ?

Vilarello

Poboación: 6 veciños. Distancia a Fonsagrada: 5,5 Km. Altitude: 560 m. Código postal: 27.111

Accesos: Dende A Fonsagrada, cóllese pola Rúa Burón e continúase 018-019 pasando o cruce de Candaído, ocruce de Lidín e o cruce de Xestoso de Baxo, continuando pola 018-081 ata o cruce de Vilarello, que colleremos a esquerda pola 018-082.

Hay que ver:

• Capela

• Hórreo

Xestoso de Baixo

Poboación: 18 veciños. Distancia a Fonsagrada: 4,6 Km. Altitude: 790 m. Código postal: 27.111

Accesos: Dende A Fonsagrada, cóllese pola Rúa Burón e continúase 018-019 pasando o cruce de Candaído, o cruce de Lidín e o cruce de Xestoso de Baxo que ainda que se colle a esquerda, sigue sendo a mesma estrada.

Hay que ver:

• Capela de Xestoso de Baxo

• Antigua escola

• 4 Hórreos